انواع شیرآلات صنعتی + آشنایی با مزایا و کارکرد انواع شیرآلات صنعتی + آشنایی با مزایا و کارکرد
انواع شیرآلات صنعتی مدت‌هاست که در صنایع مختلف کاربرد دارند. بدنه شیرها بسته به کارکردی که ارائه می‌دهند، طراحی می‌شوند. این مدل ابزارآلات برای کنترل فشار و جریان سیالات مختلف کاربرد دارند. بسته به نوع سیال، شیرهای صنعتی را از جنس‌های مختلف نظیر برنج و فولاد می‌سازند. تولیدکنندگان دهانه شیرها را با در نظر گرفتن ساختار سیستم لوله‌کشی در کلاس‌های مختلف طراحی و تولید می‌کنند. شیرهای صنعتی را می‌توان از طریق جوشکاری، فلنج یا پیچ و مهره به سیستم متصل کرد.
آشنایی با پرکاربردترین انواع شیرآلات صنعتی
شیرهای صنعتی ابزارآلاتی هستند که برای تنظیم مایعات، گازها و دیگر سیالات استفاده می‌شوند. با استفاده از این شیرها می‌توان جریان مایعات یا گازها را در سیستم لوله‌کشی کنترل کرد. این عمل در سیستم و سایر گذرگاه‌ها با باز و بسته کردن و انسداد بخشی از مسیر یا لوله انجام می‌شود. برخی از پرکاربردترین انواع شیرآلات صنعتی، شیرهای دروازه‌ای، کروی، توپی، پروانه‌ای و یک طرفه هستند.
شیر صنعتی مدل دروازه‌ای
مدل دروازه‌ای یکی از پرکاربردترین انواع شیرآلات صنعتی است که به‌گونه‌ای طراحی شده که به‌عنوان شیر ایزوله عمل کند. این مدل شیرآلات جریان مایعات را در لوله‌ها کنترل می‌کنند. برای شروع یا توقف جریان آب یا هر نوع مایع دیگری، این شیرها به خطوط لوله، جوش داده می‌شوند. هنگامی‌که شیرهای دروازه‌ای باز هستند، هیچ مانعی برای جریان وجود نخواهد داشت زیرا قطر خط لوله و دروازه دارای دهانه یکسانی هستند. اندازه شیر را می‌توان مطابق با قطر سوراخ تولید کرد.
شیر فلکه فولادی کلاس 150 از مدل‌های پرمصرفی است که اتصال آن به‌صورت فلنج امکان‌پذیر است. برای آب‌بندی آن‌ها از واشر گسکسیت میانی استفاده می‌کنند. شیرهای دروازه‌ای معمولاً در منازل و مراکز تجاری کاربرد دارند. برای ساخت آن‌ها از آلیاژهای مختلفی مانند فولاد ضدزنگ، چدن، فولاد آلیاژی و فولاد آهنگری استفاده می‌شود.
از مزایای شیرآلات دروازه‌ای می‌توان به موارد زیر اشاره کرد:
شیرهای دروازه‌ای دارای اصطکاک بسیار کمی هستند.
دریچه‌های دروازه‌ای به صرفه‌جویی در انرژی کمک می‌کنند.
در صورت باز شدن کامل شیر و آب‌بندی محکم، افت فشار کاهش خواهد یافت.
شیرهای دروازه‌ای برای استفاده در شرایط دما و فشار بالا بسیار مناسب هستند.
این مدل شیرها، سرعت جریان را کاهش می‌دهند و افت فشار را به حداقل می‌رسانند.
شیر صنعتی کروی
دریچه صنعتی مدل کروی یکی از پرطرفدارترین انواع شیرآلات صنعتی است که مصارف مختلفی دارد. این شیرها عملکردی شبیه به شیرهای دروازه‌ای دارند و از مدل حرکت خطی برای جلوگیری از ورود جریان استفاده می‌کنند. برای تنظیم شیر، از یک دیسک متحرک همراه با یک حلقه ثابت استفاده می‌شود. مزیت اصلی شیر کروی این است که به اندازه شیرهای دیگر نشتی ندارد. این مدل از یک سپرک یا بفل تشکیل شده است که داخل لوله را به دو قسمت تقسیم می‌کند. سپرک معمولاً موازی با طول لوله تنظیم می‌شود.
مزایای استفاده از شیر کروی
دارای خاموشی مثبت هستند.
دریچه‌های کروی به‌طور کامل مسیر لوله را مسدود می‌کنند.
زمان باز و بسته شدن آن بسیار کوتاه‌تر از سایر شیرها است.
می‌توان از آن‌ها به‌عنوان شیرهای یک طرفه نیز استفاده کرد.
این مدل شیرها را می‌توان در کارهایی با دمای بالا استفاده کرد.
شیرهای توپی
یکی دیگر از انواع شیرآلات صنعتی مدل‌های توپی هستند که از یک توپ برای کنترل جریان مواد از یک دهانه به دهانه دیگر استفاده می‌کنند. شیر گازی برنجی همان دریچه مدل توپی است که در ایران به این نام شناخته می‌شود. این دریچه‌ها با مسدود و باز کردن کامل یا جزئی دریچه، جریان گاز و مایعات را تنظیم می‌کنند. این مدل ابزارآلات را می‌توان برای مسدود کردن سیالات خورنده، دوغاب‌ها، مایعات معمولی و گازها به کار برد. شیرهای توپی انتخاب ایده‌آلی برای استفاده در خطوط گازی هستند، زیرا نسبت به سایر گزینه‌ها آب‌بندی بهتری برای سیستم فراهم می‌کنند.
آن‌ها همچنین دارای قابلیت تحمل فشار تا 700 بار و دما تا 200 درجه سانتی‌گراد هستند. اندازه شیرآلات توپی معمولاً از 0.5 سانتی‌متر تا 30 سانتی‌متر متغیر است. این مدل شیرها به دلیل ساختار ساده‌شان، کارکرد و تعمیر آسانی هم دارند. ساختار شیر توپی به گونه طراحی شده است که فقط امکان چرخش 90 درجه‌ای را فراهم می‌کند. مزیت‌های استفاده از شیرآلات توپی عبارت‌اند از:
به‌سرعت باز و بسته می‌شوند.
هیچ‌گونه نشتی نخواهند داشت.
شیرهای توپی برای کنترل جریان و فشار استفاده می‌شوند.
قیمت آن‌ها نسبت به سایر شیرآلات بسیار مقرون‌به‌صرفه است.
شیرهای توپی را می‌توان به‌عنوان دریچه‌های چند طرفه نیز استفاده کرد.
طراحی آن‌ها به شکلی است که نیازی به تعمیر، نگهداری و روغن‌کاری مداوم نداشته باشند.
این مدل شیرآلات در صنایع نفت و گاز طبیعی، بخش‌های تولیدی، ذخیره‌سازی مواد شیمیایی و حتی مصارف مسکونی نیز کاربرد دارند.
شیرهای پروانه‌ای
شیرهای پروانه‌ای برای تنظیم جریان طراحی شده‌اند اما قابلیت کنترل آن‌ها محدود است. برای باز و بسته کردن این مدل شیرها کافی است فلکه را با زاویه 90 درجه بچرخانید. این شیر از یک دیسک فلزی در بدنه خود تشکیل شده که در زمان بسته شدن بر جریان، عمود می‌شود. تنظیم جریان مایع را می‌توان از طریق چرخش شیر کنترل کرد. شیرهای پروانه‌ای به‌گونه‌ای طراحی شدند که به‌صورت الکترونیکی، دستی یا پنوماتیکی عمل کنند. آن‌ها را می‌توان برای طیف گسترده‌ای از کاربردها در تأمین آب، تصفیه فاضلاب، کنترل جریان گاز، در صنایع شیمیایی و نفت، در سیستم‌های جابه‌جایی سوخت و تولید برق استفاده کرد.
مزایای استفاده از شیرهای پروانه‌ای به شرح زیر است:
قابلیت مسدود کردن گاز را دارند.
برای نگهداری از آن‌ها هزینه بسیار کمی باید صرف کرد.
آن‌ها را می‌توان بدون جابه‌جایی در سیستم لوله نصب کرد یا برداشت.
قابلیت استفاده در صنایع تولید دارو، شیمیایی و فراوری مواد غذایی دارند.
آن‌ها را می‌توان برای مسدود کردن مایعات خورنده در دما و فشار کم استفاده کرد.
شیرهای پروانه‌ای دقت بالایی دارند و استفاده از آن‌ها در کاربردهای صنعتی سودمند است.
شیر یک طرفه
شیرهای یک‌طرفه با نام شیر غیر برگشتی (NRV) نیز شناخته می‌شوند. این مدل شیرآلات اجازه جریان مایع را فقط در یک جهت می‌دهند و از جریان برگشتی سیال در جهت معکوس جلوگیری می‌کنند. هدف شیرهای یک طرفه جلوگیری از معکوس شدن فرایند جریان در سیستم است که ممکن است به تجهیزات آسیب برساند یا فرایند کلی سیستم را مختل کند. این شیرها را معمولاً برای کنترل جریان برگشتی مایعات در پمپ‌ها یا کنترل گازها در کمپرسورها و سیستم‌های گازی استفاده می‌کنند.
شیرهای یک طرفه طراحی ساده‌تری دارند و می‌توانند بدون تماس دستی و اتوماسیون نیز کار کنند. درواقع عملکرد آن‌ها برای باز و بسته شدن، به سرعت جریان سیال متکی است و هرچه سرعت جریان بیشتر باشد، شیر بیشتر باز می‌شود. از ویژگی‌های شیرآلات یک طرفه می‌توان موارد زیر را نام برد:
قادر به حفظ فشار است.
شیر یک طرفه را می‌توان به‌عنوان سیستم پشتیبان به کار برد.
این شیرها قابلیت استفاده در صنایعی مانند پالایش، پتروشیمی، شیمیایی، تولید میدان نفتی، آب، بخار، پالایشی و سیالات ویسکوز را دارند.
انواع کارکرد شیرهای صنعتی
دریچه‌های صنعتی را بسته به طراحی که دارند می‌توان از نظر کارکرد به سه دسته شیر دستی، خودکار و پنوماتیک تقسیم کرد. مدل‌های خودکار با برق و مدل‌های پنوماتیک با نیروی مایعات، گازهای کنترل‌شونده و هوا کار می‌کنند. شما می‌توانید بسته به کاربردی که مدنظر دارید، انواع شیرآلات صنعتی را در کلاس‌های مختلف با توانایی تحمل فشار و دمای گوناگون خریداری کنید. بسیاری از سازندگان برای صنایع بزرگ به‌صورت سفارشی‌سازی نیز این محصولات را تولید می‌کنند.