سیاست خارجی، خط قرمز تسویه حساب‌های سیاسی
علاوه بر مذاکرات هسته ای در وین برای تعیین تکلیف نهایی برجام، شاهد سفر وزرای خارجه کشورمان به عمان، قطر و چین و سفر رئیس جمهور به روسیه نیز بودیم. سفرهای مختلف نشان می دهد که بازار رایزنی ها و مذاکرات دیپلماتیک همچنان در سطح منطقه ای و جهانی داغ است و دولت ایران در بحبوحه بحران ها و چالش های داخلی و بین المللی به دنبال حفظ و ارتقای منافع ملی است.
با این حال، بررسی سفرها، جهت‌گیری‌ها و تصمیمات اخیر نشان می‌دهد که در رویکرد سیاست خارجی کشور تداومی وجود دارد. در مذاکرات وین می بینیم که علیرغم تمایل تیم مذاکره کننده جدید ایران برای ایجاد شرایط و توافقات جدید، در نهایت تصمیم گرفته شد تا مذاکرات بر اساس توافقات انجام شده در شش دور گذشته در دولت قبل و حتی سامانه پیام رسان ادامه یابد. با سایرین یکی از اعضای شورای امنیت سازمان ملل در صورت لزوم باید جای خود را به مذاکره مستقیم با این کشور بدهد. در عرصه منطقه ای، اگرچه مذاکرات با عربستان مانند لاک پشت در جریان است، اما عمان و قطر به عنوان کشورهای عربی همسایه و دارای روابط نسبتاً دوستانه با ایران، میزبان وزیر امور خارجه کشورمان بوده اند تا در صورت امکان بتوانند به گشایش وضعیت نابسامان در این کشور کمک کنند. منطقه در سفر وی به چین، آغاز اجرای توافق 25 ساله که پیش از این موضوع مذاکرات و مذاکرات نهایی با شرایط و وضعیت قبلی بود، اعلام شد.
به نظر می رسد سفر رئیس جمهور کشورمان به روسیه نیز نتیجه ملموسی نداشته و تنها محلی برای رایزنی هایی بوده است. اما حتی این نیز بی سابقه است و پوتین بار دیگر نشان داد که نه تنها حاضر به برداشتن گام مثبتی به نفع کشورمان نیست، بلکه حتی در برخی موارد آداب اساسی دیپلماتیک را در برخورد با رئیس جمهور کشورمان رعایت نمی کند. بی شرمانه سخنگوی دولت آمریکا می شود و تلاش می کند گزینه «توافق موقت با غرب» را به بهایی گزاف به ایران بفروشد!
بنابراین، اگرچه حوزه سیاست خارجی کشور اشغال شده و دارای تغییرات متعددی است، اما بررسی دستاوردها و نتایج آن نشان از نوعی تداوم در سیاست ایران و طرف مقابل ایران دارد. البته تشابه سیاست خارجی دولت قبل با دولت فعلی ایران به خودی خود بد نیست و حتی ممکن است نشانه شکل گیری نوعی بلوغ، رویکرد واقع بینانه مبتنی بر عقلانیت در میدان باشد. روابط خارجی؛ اما مایه تاسف است که برای برخی که بیشتر به منافع جناحی، گروهی و حتی فردی وابسته اند تا منافع ملی، همین سیاست ها وقتی توسط جناح های مخالف دنبال می شود، خیانت، میهن پرستی، وفاداری به غرب و … تلقی می شود. ، اما اکنون که جناح خودش از آن استفاده می کند همه عاقلانه و در جهت منافع ملی تعبیر می شود.
البته این روزها برخی از فعالان جناح مقابل نیز خسته نشده اند و مسئولان فعلی کشورمان با بیان مشکلات و نقاط ضعف سفر به خارج از کشور سعی در نشان دادن ناکارآمدی، ناآگاهی و بی تجربگی خود و تضعیف دیپلمات ها و مذاکره کنندگان دارند. کشورها. اعتماد به نفس نشان دهید. غافل از اینکه در هر دو دوره (دولت های قبلی و فعلی) کشورهای رقیب و متخاصم با چشم باز به درگیری های درون گروهی و جناحی ما نظاره می کنند، از این موضوع نهایت بهره را می برند و با مشاهده این درگیری های داخلی و خودآزاری، جایگاه خود را تقویت و بر ریاضت خود می افزایند. و شرایط غیر منطقی نسبت به ایران؛ معضلی که دود آن مستقیماً به چشم ملت ایران می رود و بار فشارهای مضاعف را بر دوش آنها سنگین می کند.
آنچه در اینجا باید مورد توجه قرار گیرد، این است که با توجه به حساسیت خاص عرصه سیاست خارجی و تأثیرات گسترده آن بر منافع، امنیت، اقتصاد و موجودیت کشور، این حوزه باید مورد توجه قرار گیرد. در داخل خط قرمز باید راه حل سیاسی باشد و عرصه برنامه ها و بازی های سیاسی و جناحی نشود.
کشور ما در سال‌های اخیر دچار تحریم‌ها و مشکلات بی‌سابقه‌ای بوده است و این امر برای مردم ایران گران تمام شده است. لذا در این روزها اولویت همه دلسوزان مردم و کشور باید رفع این تحریم های ظالمانه و بازگشت کشور به مسیر تعامل طبیعی با دنیای خارج باشد. اگر در داخل در بسیاری از مسائل به ویژه در زمینه جهت گیری های سیاست خارجی به نوعی اجماع گفتمانی نرسیم، این امکان پذیر نخواهد بود. در شرایطی که موازنه و سلسله مراتب قدرت در عرصه بین المللی نسبت به سال های ابتدایی انقلاب اسلامی تا حدودی تغییر کرده و اصل «نه شرقی نه غربی» با مشکلات داخلی مواجه نیست، لازم است با خارجی ها و دستیابی به اجماع کارشناسان و صاحب نظران دلسوز از همه طیف های سیاسی، در جهت گیری ها و ابزارهای سیاست خارجی و چگونگی ارتباط موفق با دنیا و ابداع و تعریف اصولی که پاسخگوی نیازهای ایران و ریشه های آن باشد. جناح بازی را بخشید. در سیاست خارجی
* استاد دانشگاه