چرا طلا همیشه ارزشمند بوده است؟
اولین چیزی که با شنیدن واژه‌ی «طلا» به ذهن‌تان می‌آید چیست؟ طلای میلادزر تجسم واژه‌ی ثروت است. از این ماده نه تنها اشیاء گران‌قیمت مثل جواهرات ساخته می‌شود، بلکه هرچیزی که قرار است نشانه‌ای از ارزش و اشرافیت داشته باشد را با طلا ترکیب می‌کنند. شاید در مورد بستنی‌هایی که روی آن‌ها پودر طلا ریخته شده یا حتی سرویس بهداشتی که از جنس طلا ساخته شده شنیده باشید که نشان‌دهنده‌ی تجملات و زندگی لوکس هستند.
اما چرا طلا برای تمام مردم جهان، از دوران باستان تا همین امروز که پشت موبایل‌ها و کامپیوترهایمان نشسته‌ایم و بالا و پایین رفتن قیمت آن را نظاره می‌کنیم، انقدر ارزشمند و مهم است؟ مگر این فلز طلایی‌رنگ چه دارد که شاهان و اشراف و مردم عادی آنقدر به آن علاقه دارند و روی آن سرمایه‌گذاری می‌کنند؟
چرا طلا فلزی گران‌قیمت است؟
پاسخ این پرسش به زمان‌های بسیار دور بازمی‌گردد؛ زمانی که یکی از اجداد ما زمین را حفر کرد و این فلز طلایی‌رنگ و درخشان را کشف کرد. طلا از همان زمان چشم کاشفان خود را گرفت و به چیزی تبدیل شد که صاحب آن می‌توانست دیگران را تحت‌تأثیر قرار دهد و خود را به رخ دیگران بکشد. طلا که از دوران باستان ارزش مالی و نمادین ویژه‌ای برای انسان داشته، در طول تاریخ به عنوان پشتوانه‌ی مالی، سرمایه‌گذاری و ساخت جواهرات ارزشمند مورداستفاده بوده است.
شاید اولین دلیل گرانی و ارزش طلا این است که همیشه برای آن تقاضا وجود داشته و گرچه این فلز در بسیاری از کشورها یافت می‌شود، اما باز هم کمیاب و نادر است. چرا؟ چون طلا فلز است و مثل سایر فلزات از زمین استخراج و بعد تصفیه می‌شود. کشف و استخراج طلا نیازمند مهارت، تلاش و نیروی کار است و این کار پرزحمتی است.
در سال 1792میلادی، کنگره‌ی آمریکا قانون ضرب سکه را تصویب کرد و همین موضوع موجب تعیین قیمت ثابت طلا به دلار شد. در ادامه استخراج طلا بیشتر و بیشتر شد؛ اما هنوز هم کشف و استخراج طلا کاری دشوار است و به همین دلیل است که طلا ماده‌ای کمیاب محسوب می‌شود. مثلاً ممکن است 10 سال طول بکشد تا زمین‌شناسان، شیمی‌دانان و مهندسان، یک سایت بالقوه برای استخراج طلا را بررسی کنند. بعد از تمام این‌ها هم ممکن است این سایت‌ها، حاوی طلای کافی برای توسعه نباشند.
اما در سطح زمین، همه‌جا طلا وجود دارد! از روی انگشتان گرفته تا حتی دهان شما! طلا در پزشکی، معماری و تقریباً در هر جزء الکترونیکی استفاده می‌شود. درست است که گفتیم طلا کمیاب است، اما به طور دقیق نمی‌دانیم چه مقدار طلا در زمین وجود دارد و هنوز همه‌ی معادن طلا را کشف نکرده‌ایم.
چرا طلا همیشه ارزشمند بوده است؟
بعضی افراد معتقدند طلا هیچ ارزش ذاتی ندارد و این که طلا را ارزشمند می‌دانیم، یادگاری از دوران گذشته است. در فضای اقتصادی مدرن ما، پول کاغذی، ارز و املاک ارزش مادی دارد و تنها اهمیت طلا، استفاده از آن به عنوان ماده‌ای برای ساخت جواهرات است. اما عده‌ای دیگر، طلا را دارایی با ارزش ذاتی می‌دانند و معتقدند این مادهی طلایی، سرمایه است و می‌توان مثل ارز، مسکن، ماشین و… روی آن سرمایه‌گذاری کرد. پیشتر در مورد سرمایه‌گذاری طلا و سکه صحبت کرده‌ایم که ممکن است برای شما جالب باشد.
یکی دیگر از دلایل ارزشمندی و گران بودن طلا این است که کار کردن با فلز طلا راحت است. این فلز درخشان در برابر خوردگی و زنگ‌زدگی مقاوم است و رنگ و درخشش آن، طلا را برای ساخت لوازم و جواهرات بسیار مناسب کرده است. طلا فلزی است که به راحتی ذوب می‌شود و تغییرشکل پیدا می‌کند. نقره هم فلز کمیابی است که با نقطه ذوب پایین، به راحتی ذوب می‌شود؛ اما همانطور که می‌دانید یک ایراد بزرگ دارد و آن این که تغییررنگ می‌دهد و سیاه می‌شود. طلا می‌تواند سال‌ها شکل و ویژگی‌های خود را حفظ کند پس چه چیزی بهتر و ارزشمندتر از طلا که این‌همه ویژگی خوب دارد؟
از طلا به عنوان ارز و پول هم استفاده می‌شود. مثلاً در کشور خود ما، خواهان زیادی دارد. پس اگر طلا داشته باشید، دارایی گرانبهایی دارید که با بالا و پایین رفتن بازار هم ارزش خود را حفظ می‌کند.
اما چرا طلا این خاصیت را دارد و دیگر فلزات نه؟ بسیاری از فلزات با گذشت زمان دچار خوردگی، اکسیداسیون و زنگ‌زدگی می‌شوند؛ پس ذخیره کردن آن‌ها می‌تواند در شکل ظاهری‌شان تأثیر بگذارد. فلزاتی که وزن کمی دارند یا ظاهر جذابی ندارند، برای ساخت اشیاء یا سکه‌هایی که احساس امنیت و ارزش را منتقل کنند، چندان جالب نیستند.
فلزاتی مثل پلاتین یا پالادیوم برای ساخت اشیاء ارزشمند و سکه‌ها گزینه‌های معقولی هستند، چون در برابر دیگر عناصر واکنش نشان نمی‌دهند، اما برای تولید سکه‌ی در گردش و امکان مبادله‌ی گسترده، بسیار نادر و کمیاب هستند. نقره هم گرچه درخشش و جذابیت زیادی دارد و بسیاری از صفات آن شبیه طلا است، اما اکسید می‌شود و همین ظاهر آن را تحت‌تأثیر قرار می‌دهد. اگرچه می‌توانیم نقره را به روش‌های مختلف صیقل دهیم یا کنیم، اما هرکاری انجام دهیم این فلز به پای طلا نمی‌رسد!
طلا، فلز مرموز ارزشمند
اما دلیل دیگری هم وجود دارد که باعث شده طلا انقدر گران و باارزش باشد و آن چیزی نیست به جز راز و رمز درونی این مادهی طلایی! اینکه یک مادهی با ارزش برای سرمایه‌گذاری، برای استفاده‌ی شخصی هم انقدر جذابیت دارد، طلا را ارزشمندتر می‌کند. این دوگانگی، پاسخ این معما است؛ چون طلا تنها ماده‌ای است که می‌تواند مانند پول، چیزی مادی و ملموس و کمی باشد، یا جنبه‌ای کیفی داشته باشد که به نیازهای درونی ما، مثل نیاز به جلب‌توجه یا زیباتر دیده شدن پاسخ می‌دهد.
بنابراین بخشی از این مسأله که چرا طلا همیشه ارزشمند است، در روانشناسی و ماهیت تجربه‌ی بشری نهفته است. اگر عاشق جواهرات هستید، طلا برای شما تجسم احساسات و زیبایی خواهد بود و اگر سرمایه‌گذار هستید، طلا نمونه‌ی عالی برای اندوخته‌ی مالی خواهد بود. طلا نشانه‌ی ثروت است، نشانه‌ی تجمل و این دیده شدن و به رخ کشیده شدن، باعث می‌شود که افراد نسبت به طلا حس فوق‌العاده‌ای داشته باشند؛ به خصوص وقتی جواهرات طلایی طراحی زیبایی داشته باشد، احساسات و جذابیت بصری با این سرمایه‌گذاری لوکس ترکیب می‌شود و چه چیزی جذاب‌تر از این؟!
چیزی در طلا وجود دارد که به آن گرما و راحتی زیادی می‌بخشد. شاید رنگ طلایی آن که نمادی از نور خورشید و گرمای آتش است و این حس را به ما منتقل می‌کند که با خودمان همیشه قطعه‌ای نورانی و گرمابخش را همراه داریم. طلا برخلاف سایر فلزات، به طور طبیعی طیفی از رنگ‌های منحصربه‌فرد و زیبا دارد. اتم‌های طلا از نقره و سایر فلزات سنگین‌تر هستند و این ویژگی باعث حرکت سریع‌تر الکترون‌ها می‌شود؛ یعنی اجازه می‌دهد مقداری از نور جذب طلا شود و همین درخشش و زیبایی آن را بیشتر و بیشتر می‌کند. انگار که به معنای واقعی کلمه، قطعه‌ی طلایی از درون می‌درخشد!
سخن آخر: آیا طلا ارزش و قیمت خود را حفظ می‌کند؟
طلا منطقی‌ترین انتخاب برای مبادله‌ی کالا و خدمات است. این فلز گرچه کمیاب و ارزشمند است، اما به اندازه‌ی کافی فراوان است که بتواند به سکه برای خرید و فروش یا سرمایه‌گذاری تبدیل شود و از سوی دیگر آنقدر نایاب است که همه نمی‌توانند آن را استخراج یا تولید کنند. طلا پایدار است، خورده و نابود نمی‌شود، نقطه ذوب پایینی دارد، کار با آن ساده است و می‌توان آن را مهر کرد یا روی آن حکاکی انجام داد. طلا فلز زیبا و درخشانی است که به راحتی به شکل جواهر در می‌آید و در عالم جواهرات، طرفداران زیادی دارد. انسان از نظر روحی و جسمی به آن علاقه‌مند است و جوامع و اقتصاد برای طلا ارزش قائل شده‌اند، پس ارزش آن سال‌ها و سال‌ها تداوم پیدا می‌کند.
کل موجودی زمینی طلا حدود 190 هزار تن است. از این حجم از طلا، حدود 50% آن سهم دنیای جواهرات است و بقیه‌ی آن، صرف سرمایه‌گذاری و معامله و در آخر، مصارف مربوط به فناوری می‌شود. با همه‌ی این موارد، به نظر شما آیا قیمت طلا همچنان بالا خواهد رفت و طلا ارزش و قیمت خود را در سال‌های آینده هم حفظ خواهد کرد؟ نتیجه‌ی تخمین‌ها نشان داده که کشف ذخایر طلا دشوارتر می‌شود و تنها 55 تن طلا در پوسته‌ی زمین باقی مانده است. پس اگر نرخ استخراج جهانی ادامه پیدا کند، تنها در مدت 20 سال آینده می‌توانیم طلای تازه کشف‌شده خود را تمام کنیم! همین باعث می‌شود طلا کمیاب‌تر، استخراج آن سخت‌تر و قیمت آن بیشتر و بیشتر شود! پس بشتابیم برای خرید طلا! چه برای سرمایه‌گذاری بر این مادهی ارزشمند و چه استفاده در استایل به عنوان جواهر و اکسسوری!
این فلز را می‌توان به‌صورت خالص در طبیعت به‌شکل دانه‌ای یا تکه‌ای در میان ، و پیدا کرد. طلا همچنین به‌صورت با دیگر عنصرها مانند ()، به‌شکل یک با فلزاتی چون و و حتی به‌صورت و گیر افتاده در میان موادی نظیر قابل مشاهده است. طلا در موارد غیرمعمول، به‌صورت ترکیب شده با عناصری مانند تلوریوم نیز مشاهده شده‌است.
ارزش طلا به دلیل کمیابی آن، کاربرد پذیری آسان، تصفیه راحت، مقاومت در مقابل و ، رنگ متمایز، با دیگر عناصر است؛ ویژگی‌هایی که در کمتر فلز دیگری دیده می‌شود. همچنین این فلز این قابلیت را دارد که تا حد رشته‌های بسیار کوچکی درآید که این خاصیت در ساخت کاربرد بسیار مهمی دارد. طلا از آغاز تاریخ مکتوب بشر همواره و محبوب بوده‌است که برای ضرب ، ساخت و کاربردهای هنری استفاده می‌شده‌است. در گذشته سیاست مالی بسیاری از کشورها بر پایه استوار بود یعنی پول هر کشوری معادل مقدار مشخصی از طلا بود. استاندارد طلا از آغاز در بیشتر و پس از آن به تدریج در کشورهای دیگر کنار گذاشته شد و سیاست جایگزین آن شد.
طلا علاوه بر کاربرد و استفاده در جواهرات کاربردهای گوناگون دیگری از جمله: ، تولید شیشه‌های رنگی و صنایع دارد و با توجه به بالا در کاربرد دارد.
بر اساس برآوردهای انجام شده در طول تاریخ بشر، تا سال ۲۰۱۲ در مجموع ۱۷۴ هزار تُن طلا استخراج شده‌است. معادل ۵٫۶ میلیارد و از نظر حجمی معادل ۹۰۱/۵ مترمکعب که بر اساس برآوردها ۵۰٪ آن به صورت ، ۴۰٪ به صورت و سکه‌های سرمایه‌گذاری در بانک‌های مرکزی و صندوق‌های سرمایه‌گذاری و سرمایه‌های شخصی و حدود ۱۰٪ در بخش صنعت نگهداری می‌شود.
تولید جهانی طلا در سال ۲۰۱۱ حدود ۲۷۰۰ تن بود که نسبت به ۲۲۶۰ تن در سال ۲۰۰۸ افزایش داشته‌است. از دهه ۱۸۸۰ تاکنون بخش بزرگی از تولید طلای دنیا در انجام شده‌است. در حدود نیمی از کل طلایی که تاکنون استخراج شده از آفریقای جنوبی آمده‌است و از سال ۱۹۰۵ تا ۲۰۰۷ به‌طور پیوسته همیشه این کشور در صدر فهرست تولید طلا قرار داشت. در سال ۱۹۷۰ این کشور ۱۴۸۰ تن طلا معادل ۷۹٪ کل تولید جهانی طلا را به خود اختصاص بود. سهم آفریقای جنوبی در تولید طلا در سال‌های اخیر به شدت کاهش یافته‌است. تا سال ۲۰۱۷ با تولید سالانه ۴۴۰ تن طلا، با اختلاف زیاد، بزرگ‌ترین در جهان است.