بیماری خروسک چیست؟ معرفی علائم و نحوه درمان کورپ
یکی از انواع عفونت ویروسی شایع در کودکان، بیماری خروسک است. مهم‌ترین عامل ایجادکننده این عفونت را می‌توان ویروس پاراآنفولانزا دانست. با شیوع فصل سرما، این ویروس با انتقال از فرد به فرد کودکان بسیاری به آن مبتلا می‌شوند. این کودکان، علائم خروسک را به صورت سرفه خشک، تب، گرفتگی بینی، التهاب حلق و صدای گرفته تجربه می‌کنند. دکتر کودکان، برای تشخیص خروسک، روش‌های معاینه بالینی، آزمایش خون و در موارد شدیدتر رادیوگرافی از گردن را به‌کار می‌گیرد. پس از شناسایی کروپ، این متخصص از انواع درمان حمایتی، داروهای ضدتب و داروهای ضدسرفه برای درمان خروسک استفاده می‌کند.
از خطرناک‌ترین عوارض این بیماری، می‌توان به پنومونی و التهاب گوش میانی اشاره کرد. دکتر خروسک، برای پیشگیری از ابتلا به این ویروس، شستن دست‌ها، پوشاندن دهان و بینی هنگام تنفس و واکسیناسیون را توصیه خواهد کرد.
بیماری خروسک چیست؟
بیماری خروسک یا لارنگوتراکئوبرونشیت (laryngotracheobronchitis)، یک عفونت ویروسی شایع در کودکان است که باعث التهاب و تورم حنجره و نای می‌شود. این تورم، بروز سرفه‌هایی شدید و با صدایی شبیه به پارس سگ در پی دارد. خروسک، اغلب با علائمی مانند تب، صدای خشن و تنفس دشوار همراه بوده که در شب‌ها بدتر می‌شود. عامل اصلی این بیماری، ویروس‌های پاراآنفلوآنزا هستند و بیشتر در کودکان بین ۶ ماه تا ۳ سال رخ می‌دهد.
برای درمان بیماری خروسک یا کورپ در موارد خفیف، مراقبت‌های خانگی مانند استفاده از رطوبت‌ساز و مصرف مایعات گرم توصیه می‌شود. در موارد شدیدتر، به داروهای کورتیکواستروئید و اپی‌نفرین جهت کاهش التهاب و بهبود تنفس نیاز خواهد بود.
آیا خروسک واگیر دارد؟
خروسک، یک بیماری واگیردار بوده که توسط ویروس‌های پاراآنفلوآنزا ایجاد می‌شود. این بیماری، از طریق ذرات معلق در هوای ناشی از سرفه یا عطسه فرد مبتلا به کروپ، به دیگران منتقل خواهد شد. همچنین، ویروس‌ها روی سطوحی مانند اسباب‌بازی‌ها و دستگیره‌ها باقی می‌مانند و اگر کودک دیگری این سطوح را لمس کرده و دست خود را به دهان، بینی یا چشم‌هایش بمالد، به احتمال زیاد به این بیماری مبتلا می‌شود. دوره واگیری خروسک، از ابتدای ظهور علائم تا حدود سه روز پس از بهبود علائم است. بنابراین، کودکان مبتلا، در این مدت از دیگران دور نگه داشته شوند تا از انتشار بیماری جلوگیری شود.
بیماری کروپ چه علائمی دارد؟
کودک مبتلا به بیماری خروسک، معمولا علائم زیر را تجربه خواهد کرد:
- سرفه‌های پارس‌مانند و بلند؛ سرفه‌های شدید و صدادار و شبیه به صدای پارس سگ و شدت یافتن این سرفه‌ها در طول شب
- خس‌خس یا صدای سوت هنگام تنفس؛ صدای خس‌خس یا سوت، هنگام تنفس به‌خصوص هنگام دم به دلیل التهاب و تنگی مجاری هوایی
- خشونت یا گرفتگی صدا؛ صدا خشن یا گرفته به دلیل ملتهب شدن حنجره و تارهای صوتی
- تب؛ در موارد خفیف تا متوسط
- تنگی نفس؛ احساس تنگی نفس در کودک به دلیل انسداد راه‌های هوایی
- بی‌قراری و اضطراب؛ ظهور اضطراب در کودک به دلیل مشکلات تنفسی و تشدید علائم کروپ به دلیل بی‌قراری کودک
- تشدید علائم در شب؛ شدت یافتن علائم خروسک در شب و بیدار شدن کودک از خواب
علائم خروسک، معمولا پس از ۳ تا ۵ روز، به تدریج بهبود می‌یابند. اگر علائم به‌ویژه تنفس کودک شدیدتر شوند، به مراقبت پزشکی فوری نیاز خواهد بود. برای درک بیشتر اهمیت دریافت مراقبت‌های پزشکی برای کودکان در شرایط حاد، مطلب تخصص اطفال چیست را مطالعه کنید.
علت ابتلای کودکان به خروسک چیست؟
بیماری خروسک، عمدتا توسط ویروس‌ها ایجاد می‌شود. شایع‌ترین ویروس‌های عامل این بیماری، ویروس‌های پاراآنفلوآنزا هستند. از سایر ویروس‌های منجر به خروسک می‌توان به ویروس‌های آنفلوانزا، ویروس سنسیشیال تنفسی و آدنوویروس‌ها اشاره کرد. این ویروس‌ها از طریق تماس مستقیم با فرد آلوده یا از طریق ذرات هوای معلق شده در هوا در اثر سرفه کودکان یا عطسه، منتقل می‌شوند. همچنین، تماس با سطوحی که ویروس روی آن‌ها قرار دارد و سپس لمس چشم‌ها، بینی یا دهان، انتقال ویروس و ایجاد عفونت را به دنبال خواهد داشت.
تخصص اطفال، یکی از حوزه‌های پزشکی است که به سلامت و رشد کودکان اختصاص دارد. متخصص اطفال در زمینه تشخیص و درمان بیماری‌های شایع کودکان شامل بیماری‌های جسمی، عاطفی و رشدی آن‌ها تحت عنوان دوره‌های لازم دکتر کودکان آموزش دیده‌اند. دکتر اطفال از زمان تولد تا دوره بلوغ، به ارائه مراقبت‌های پزشکی لازم در مراحل رشد کودکان و درمان بیماری های شایع کودکان می‌پردازد. متخصص کودکان، در زمینه تغذیه صحیح کودکان، رشد، ایمنی، رفتار و سلامت روانی آن‌ها خدمات موردنیاز را به خانواده‌ها ارائه می‌دهد. این تخصص با همکاری دیگر تخصص‌های پزشکی، مانند فوق تخصص‌های آلرژی و ایمونولوژی، عفونت، ریه و اندوکرینولوژی، بهبود سلامت و رشد کودکان را تضمین می‌کند.
بیماری خروسک چه عوارضی دارد؟
کروپ معمولا به خودی خود بهبود می‌یابد و عوارض جدی ایجاد نمی‌کند؛ اما در شرایط خاص و در صورت عدم درمان خروسک، عوارضی بروز خواهد کرد. عوارض این بیماری ویروسی شامل موارد زیر هستند:
- نارسایی تنفسی؛ در موارد شدید، اکسیژن‌رسانی ناکافی به بدن در اثر نارسایی تنفسی ناشی از التهاب و تورم در مجاری هوایی
- عفونت‌های ثانویه؛ مانند عفونت‌های باکتریایی دستگاه تنفسی فوقانی یا ذات‌الریه
- دهیدراتاسیون؛ کم‌آبی بدن به دلیل تنفس سریع و کاهش دریافت مایعات
بستری شدن در بیمارستان؛ نیاز به نظارت و درمان مداوم به دلیل علائم شدید خروسک یا عدم پاسخ به درمان‌های اولیه
در صورت مشاهده علائم شدید کروپ مانند مشکلات شدید تنفسی حتما به پزشک مراجعه کنید.
از ابتلا به خروسک چگونه پیشگیری کنیم؟
پیشگیری از ابتلا به کروپ شامل رعایت چندین اقدام بهداشتی و ایمنی‌ست که خطر انتقال ویروس‌های عامل این بیماری را کاهش می‌دهد. در ادامه، به چند راهکار موثر برای پیشگیری از خروسک اشاره کرده‌ایم:
- واکسیناسیون؛ واکسیناسیون‌های معمول مانند واکسن دیفتری و هموفیلوس آنفلوآنزا نوع B (Hib)
- رعایت بهداشت دست؛ تشویق کودک به شستشوی مرتب دست‌ها با آب و صابون به مدت حداقل ۲۰ ثانیه بعد از بازی، قبل از غذا خوردن و پس از استفاده از دستشویی
- اجتناب از تماس با افراد بیمار؛ دور نگه داشتن کودکان از افرادی با علائم بیماری‌های تنفسی مانند سرفه و عطسه و نگه داشتن کودکان بیمار در خانه برای جلوگیری از انتقال ویروس به دیگران
- تمیز نگه‌داشتن سطوح و اسباب‌بازی‌ها؛ ضدعفونی کردن برای از بین بردن ویروس‌های خروسک روی سطوح مختلف مانند اسباب‌بازی‌ها و میزها
- آموزش به کودکان؛ آموزش برای استفاده از دستمال یا آرنج خود هنگام سرفه یا عطسه و اجتناب از لمس کردن صورت خود، به ویژه چشم‌ها، بینی و دهان
این اقدامات پیشگیرانه، خطر ابتلا به خروسک را کاهش داده و از سلامت کودک و سایر اعضای خانواده محافظت می‌کند.
برای درمان خروسک به چه دکتری باید مراجعه کرد؟
بهترین متخصص برای درمان خروسک متخصص کودکان است. این متخصص، تنها با مشاهده علائم خروسک مانند سرفه پارسی و خشک، التهاب حلق و صدای گرفته و خشن به این بیماری پی میبرد. با این حال، در صورت شدیدتر بودن علائم و اطمینان از عدم وجود مشکلات دیگر، علاوه‌بر معاینه بالینی، تست‌های آزمایشگاهی و رادیوگرافی را هم انجام خواهد داد.
دکتر کودکان، پس از شناسایی بیماری کروپ، انواع درمان حمایتی، داروهای ضدسرفه و داروهای ضدتب برای درمان خروسک توصیه می‌کند. همچنین، هشدارهای لازم درمورد عدم درمان کافی و به‌موقع کودکان و عوارض آن همچون پنومونی و التهاب گوش میانی را به والدین آن‌ها ارائه می‌دهد.
اگر شما هم در کودک خود علائمی مشکوک به این عفونت ویروسی را مشاهده کردید، در اولین فرصت از دکتر کودکان وقت گرفته و به او مراجعه کنید. برای دریافت نوبت، می‌توانید از امکان نوبت‌دهی آنلاین دکتر کودکان در سایت دکتردکتر drdr.ir))استفاده کنید.
دکتر متخصص اطفال با انجام معاینات دوره‌ای نوزاد به بررسی مراحل رشد و تکامل او پرداخته و همچنین مشاوره تغذیه‌ای را برای تغذیه سالم و مناسب شیرخواران ارائه می‌دهد. همچنین این پزشکان مسئولیت بررسی و درمان اختلالات رشد، تاخیر رشد، مشکلات مرتبط با بلوغ و حفظ سلامت نوجوانان را نیز بر عهده دارند. مشاوره پزشکی برای کودکان و نوجوانان نیز بخشی از خدماتی است که توسط متخصصان اطفال ارائه می‌شود.