چگونه ورق گالوانیزه را تمیز کنیم؟

با روش های تمیز کردن ورق گالوانیزه بشتر آشنا شوید

تمیز کردن ورق گالوانیزه، کار تخصصی و مهمی است. زیرا ورق‌های گالوانیزه کالاهای ارزشمندی هستند. این ورق‌ها از جنس فولاد ساخته شده و با یک لایه از روی پوشانده می‌شوند تا در برابر زنگ‌زدگی و خوردگی محافظت شوند. به همین دلیل، هم کیفیت و مقاومت ورق‌های فولادی را دارند و هم با روشی ارزان و مؤثر ضدزنگ شده‌اند. با اینکه ورق‌های گالوانیزه به لطف لایه روی به‌راحتی زنگ نمی‌زنند اما ممکن است دچار شوره‌زدگی بشوند. در این مقاله شما را با روش های تمیز کردن ورق گالوانیزه آشنا می‌کنیم. همچنین درباره شوره‌های سفید، راه‌های پیشگیری و برطرف کردن آنها و از بین بردن زنگ‌زدگی ورق گالوانیزه توضیح خواهیم داد. در انتها نیز به نکات خرید میلگرد می پردازیم.

چگونه ورق گالوانیزه را تمیز کنیم؟

در حال حاضر ما فرض می‌کنیم که شما یک سالم دارید که دچار شوره یا زنگ نشده ولی کثیف شده و می‌خواهید آن را تمیز کنید. تمیز کردن به‌موقع و استفاده از روش مناسب تمیزکاری ورق گالوانیزه، هم طول عمر آن را افزایش می‌دهد و هم باعث می‌شود زیبایی ظاهری آن در طول زمان حفظ شود.

اولین روش برای تمیز کردن ورق گالوانیزه که برای سطوح بزرگ مانند سقف و دیوارها کاربرد دارد، استفاده از شیلنگ آب با فشار کم است. می‌توانید کمی از شوینده‌هایی که در کارواش استفاده می‌شود را هم به آب اضافه کنید و سپس سطح را بار دیگر با آب شیرین تمیز کنید. این کار با سرعت زیادی گردوغبار و آلودگی را از روی سطوح پاک می‌کند.

البته همان‌طور که می‌دانید بر روی سطح ورق‌های گالوانیزه یک لایه پوشش روی وجود دارد. فشار آب نباید آن‌قدر زیاد باشد که به پوشش روی آسیب برساند. در سطوح کوچک‌تر می‌توانید از یک پارچه مرطوب برای تمیزکاری استفاده کنید.

اما شاید لکه‌های سرسختی بر روی سطوح باشند که به این راحتی‌ها خیال پاک شدن نداشته باشند. در این صورت وقت آن رسیده که به سراغ شوینده و فرچه بروید. اول از همه به یاد داشته باشید pH شوینده مصرفی شما از 12 بالاتر نباشد. همچنین می‌توانید از امولسیفایرهای پایه آب یا حلال‌های آلی برای تمیز کردن سطح گالوانیزه استفاده کنید.

در ساده‌ترین حالت یک قاشق غذاخوری مایع لباس‌شویی یا ظرف‌شویی در یک سطل آب مناسب خواهد بود. حتماً بعد از آن، سطح را با آب شیرین بشورید.

سعی کنید، فرچۀ مورده استفادۀ شما پلاستیکی باشد. فرچه‌های سخت به ورق گالوانیزه آسیب می‌رسانند. یک نکته مهم درباره تمیز کردن ورق گالوانیزه این است که نباید محصول گالوانیزۀ خود را دائماً تمیز کنید و بهتر است از سابیدن سطح گالوانیزه خودداری کنید. به این ترتیب کیفیت پوشش روی حفظ شده و طول عمر محصول افزایش پیدا می‌کند.

پاک کردن لکه‌های خاص از ورق گالوانیزه

گاهی اوقات تمیز کردن ورق گالوانیزه از لکه‌های خاص چالش‌برانگیز خواهد بود.

اگر در حین ساخت‌وساز یا بازسازی، سیمان و ملات بر روی فولاد گالوانیزه ریخت و سفت شد، می‌توانید از اسید اگزالیک کمک بگیرید. ابتدا قسمت‌های بزرگ رسوب را تا حد امکان نزدیک به سطح جدا کنید، سپس می‌توان از اسید اگزالیک برای جدا کردن بقایای باقی‌مانده از فولاد گالوانیزه و سپس شستشوی کامل استفاده کنید.

اسیدهای دیگر روی ملات یا سیمان مؤثرتر هستند، اما این اسیدها می‌توانند روی فلز روی بسیار تهاجمی باشند؛ پس استفاده از آنها توصیه نمی‌شود.

رنگ‌هایی مانند گرافیتی را هم می‌توانید با استفاده از تینر پاک کنید.

اگر رنگ‌ها به تراشیدن نیاز دارند، از وسیله‌های پلاستیکی یا چوبی استفاده کنید و به سراغ وسایل فلزی نروید.

اگر رنگ مرطوب یا تازه باشد، می‌توان از تینرهای معمولی استفاده کرد. پس از سفت شدن رنگ، می‌توانید از یک رقیق‌کننده غیرقلیایی استفاده کنید.

باز هم مهم است که بعد از تمیزکاری سطح ورق گالوانیزه را با آب بشورید.

مراحل تمیز کردن ورق گالوانیزه قبل از رنگ چیست؟

یکی از مهم‌ترین مراحل رنگ کردن ورق های گالوانیزه آماده‌سازی ورق‌ها برای رنگ کردن است. بخش بزرگی از زمان و انرژی برای آماده‌سازی ورق‌ها، صرف تمیز کردن آنها می‌شود. زیرا اگر روی سطح ورق‌ها آلودگی، غبار یا شوره وجود داشته باشد رنگ به‌خوبی بر روی آنها نمی‌نشیند و نتیجه آن یک رنگ بی‌کیفیت خواهد بود.

در نتیجه برای ، قبل از هر چیز ورق‌ها را می‌شویند. برای این کار ممکن است از مواد شوینده مانند وایتکس استفاده کنند. شاید ندانید اما سرکه سفید به دلیل خاصیت اسیدی ضعیفی که دارد یک پاک‌کننده ایمن، دوستدار محیط‌زیست و غیرسمی است که برای تمیز کردن ورق‌های گالوانیزه کارایی بسیاری دارد.

اگر روی ورق‌های گالوانیزه شوره وجود داشته باشد باید قبل از رنگ کردن شوره‌ها را از بین ببرید. در صورت جزئی بودن شوره، سمباده‌کاری مناسب خواهد بود.

شوره‌های سفید از کجا می‌آیند؟

درست است که ورق گالوانیزه در برابر خوردگی و زنگ‌زدگی مقاوم است اما اگر به‌درستی نگهداری نشود آسیب خواهد دید و طول عمر کوتاه‌تری خواهد داشت. رایج‌ترین مشکلی که ورق‌های گالوانیزه را تهدید می‌کند، شوره زدن است. شوره معمولاً به صورت یک لایۀ سفید، ترد و متخلخل دیده می‌شود که لایۀ زیری آن خاکستری تیره است.

وقتی فلز در هنگام روی (زینک) در معرض اکسیژن یا هیدروژن قرار بگیرد، روی سطح آن هیدروکسید روی تشکیل می‌شود. هیدروکسید روی همان شوره‌های سفید، روی سطح ورق‌های گالوانیزه است. وجود کلرید و سولفات نیز سرعت شوره زدن را بیشتر می‌کند.

اگر هیدروکسید روی خیلی زود از سطح ورق پاک نشود علاوه بر ظاهر زشتی که پیدا می‌کند، باعث می‌شود پوشش فلز روی از بین برود و ورق در معرض خوردگی و زنگ‌زدگی قرار بگیرد. زیرا هیدروکسید روی به‌راحتی بر روی ورق گالوانیزه قرار نمی‌گیرد و از سطح آن جدا می‌شود. به این ترتیب پوشش ضدزنگ ورق از بین می‌رود. به‌علاوه شوره سفید باعث می‌شود رطوبت روی سطح ورق‌ها دیرتر خشک شود و خوردگی سریع‌تر اتفاق بیفتد.

چطور شوره ورق گالوانیزه را از بین ببریم؟

هرچند با نگهداری صحیح می‌توانید جلوی شوره‌زدن ورق‌ها را تا حد بسیار زیادی بگیرید، اما باز هم امکان دارد بر روی سطح ورق‌ها شوره ایجاد شود. در قطعات مختلف برای اینکه فرایند آبکاری از کیفیت مناسبی برخوردار باشد، باید قبل از آبکاری هرگونه زنگ و خوردگی از روی محصول پاک شود. زیرا موقع آبکاری جاهایی که خوردگی دارند آبکاری نشده و خالی می‌مانند.

فرایند از بین بردن شوره باید طوری باشد که کمترین آسیب را به سطح وارد کند.

به طور کل برای تمیز کردن ورق گالوانیزه از شوره دو روش کلی وجود دارد: روش مکانیکی، روش شیمیایی. از روش‌های مکانیکی می‌توان به ماشین‌کاری، تراش‌کاری و صیقل‌کاری اشاره کرد.

روش‌های مکانیکی تمیز کردن سطوح روی می‌تواند از زیبایی ظاهری آن کم کند. زیرا جاهای تمیز شده احتمالاً با سطوح مجاور تضاد خواهند داشت و ممکن است مدت زمان زیادی طول بکشد تا در مجاورت هوا به رنگ یکنواخت برسند. برای اطمینان، می‌توانید ابتدا یک منطقه که در دیدرس نیست را به صورت آزمایشی تمیز کنید.

در روش‌های شیمیایی قطعات یا ورق‌های گالوانیزه را در محلول‌های زنگ‌بر غوطه‌ور می‌کنند. در جدول زیر می‌توانید انواع روش‌های از بین بردن شوره و زنگ را ببینید. انتخاب روش، غلظت مواد شیمیایی و دمای آن به میزان آسیب‌دیدگی ورق‌های گالوانیزه بستگی دارد.

انواع روش‌های از بین بردن شوره و زنگ

نام فلز     روش      کاربرد

آهن        اسید رقیق            از بین بردن زنگ سبک

آلیاژ فولاد

اسید رقیق            از بین بردن زنگ سبک

غوطه‌وری در اسید از بین بردن زنگ

زنگ‌بر الکترولیتی مخصوصاً قبل از آبکاری در اسید

وان نمک مذاب     از بین بردن اکسیدهای سنگین

چدن

غوطه‌وری در اسید از بین بردن زنگ

زنگ‌بر الکترولیتی (فرایند قلیایی)       از بین بردن زنگ و رسوبات

وان نمک مذاب     از بین بردن رسوبات سیلیسی

چطور از شوره سفید پیشگیری کنیم؟

اگر به ورق‌هایی که تازه گالوانیزه شده‌اند فرصت کافی داده شود، بر روی آنها یک لایه پایدار اکسید تشکیل می‌شود. این لایه اکسید می‌تواند تا حد خوبی از شوره زدن پیشگیری کند. اگر در محیط ورق‌هایی که تازه گالوانیزه شده‌اند دی‌اکسید کربن بیشتری وجود داشته باشد، اکسید پایدار روی آنها سریع‌تر شکل می‌گیرد.

برای اینکه از دردسرهای تمیز کردن ورق گالوانیزه دور باشید، باید ورق‌ها را از رطوبت و آب دور نگه دارید. همچنین باید ورق‌ها را طوری نگهداری کنید که تعریق نکنند. به همین دلیل باید رطوبت، دما و جریان هوای انبارهای نگهداری ورق‌های گالوانیزه را به‌دقت کنترل کرد.

وجود تهویه مناسب هم کمک می‌کند تا ورق‌های گالوانیزه سالم‌تر باقی بمانند. علاوه بر همه این موارد، می‌توان بر روی سطح ورق‌ها از روغن‌هایی استفاده کرد که از شوره‌زدن آنها جلوگیری می‌کنند. البته این روغن‌ها بعد از مدتی تبخیر می‌شوند و تأثیر طولانی مدت نخواهند داشت.

آیا ورق گالوانیزه زنگ می‌زند؟

اگر عملیات روی‌اندود کردن در ورق‌های گالوانیزه به‌درستی و با کیفیت مطلوب انجام شده باشد، احتمال زنگ‌زدگی ورق‌های گالوانیزه قبل از آنکه طول عمر طبیعی چند ده‌ساله خود را طی کنند، کم است. با این حال در صورتی که گالوانیزاسیون به‌خوبی انجام نگرفته باشد یا بعد از گالوانیزه شدن ورق‌ها شوره زده باشند و پوشش زینک آنها آسیب جدی دیده باشد، ممکن است زنگ بزنند.

در این صورت باید برای از بین بردن زنگ‌زدگی ورق گالوانیزه از روش‌هایی مانند سوهان‌کاری، ساب‌پاشی یا لیزر اقدام کنید. حتی در برخی مواقع استفاده از جوش شیرین یا ترکیب نمک، آبلیمو و سرکه هم مؤثر خواهد بود.

مهم‌ترین نکات برای نگهداری فولاد گالوانیزه

•  در ابتدا از محافظه‌کارانه‌ترین روش‌ها برای تمیز کردن ورق گالوانیزه استفاده کنید و اگر موفق نشدید به تدریج روش‌های تهاجمی‌تر را به کار بگیرید.
• در جاهایی که ضروری است از فرچه‌های پلاستیکی نرم برای سابیدن سطح استفاده کرده و به صورت دایره‌ای این کار را انجام دهید.
• ورق‌های گالوانیزه باید قبل از انباشته و بسته‌بندی شدن به‌خوبی خشک شوند. زیرا اگر خشک شدن ناقص انجام شود، رطوبت در شکاف بین ورق‌ها باقی مانده و باعث خوردگی آنها می‌شود.
• موقع انبارداری ورق‌های فولادی را در جایی خشک و با تهویه مناسب نگهداری کنید.
• ورق‌هایی که تازه گالوانیزه شده‌اند بیشتر در معرض شوره‌زدن قرار می‌گیرند. زیرا هنوز یک لایه اکسید پایدار بر روی آنها تشکیل نشده است.
• امکان تشکیل شوره در شکاف‌ها ترک‌ها و جاهایی که رطوبت و آب جمع می‌شود بیشتر است.
• ورق‌های گالوانیزه را در مکان‌هایی با pH بین 6 تا 12 نگهداری کنید.
• ورق‌های گالوانیزه باید به صورت دوره‌ای بررسی شوند و اگر آسیب‌دیدگی یا شوره بر روی آنها وجود دارد، با روش مناسب برطرف شود.
• از تماس مستقیم محصول فولادی گالوانیزه خود با فلزات غیرمشابه مانند برنج و مس به‌خصوص در محیط‌هایی که احتمال خوردگی زیاد است، خودداری کنید. در جاهایی که قرار است از فلزات غیرمشابه با هم استفاده کنید، وطوئن شوید که یک عایق بین فلز غیرمشابه و محصول گالوانیزه وجود دارد.

حالا که می‌دانیم چگونه ورق گالوانیزه را تمیز کنیم، بهتر است از ابتدا سعی کنیم شرایطی را برای ورق‌ها ایجاد کنیم که کمتر به مشکلاتی مانند شوره‌زدگی دچار شوند. رعایت تمام این نکات در تمیز کردن ورق گالوانیزه، بسیار مهم است. زیرا کیفیت و طول عمر محصول شما را تعیین می‌کند.

آبکاری یا گالوانیزه کردن به عملیاتی گفته می‌شود که در طی آن پوشش روی بر روی سطح فلز قرار گرفته و مانع از خوردگی آهن و فولاد می‌شود. همراه ما باشید تا در این مقاله موارد ذیل را مورد بررسی قرار دهیم:

• آبکاری گالوانیزه سرد و گرم چیست؟
• تمیزکاری سطح برای گالوانیزه کردن
• چگونگی انجام عملیات گالوانیزه کردن
• دسته بندی فرآیند پوشش دهی ورق گالوانیزه در صنعت
• آبکاری گالوانیزه گرم چیست؟
• آبکاری گالوانیزه سرد چیست؟
• تفاوت گالوانیزه گرم و سرد
• کاربردهای عملیات گالوانیزه کردن

آبکاری گالوانیزه سرد و گرم چیست؟

آبکاری گالوانیزه سرد و گرم، گالوانیزه کردن یا گالوانیزاسیون به عملیاتی گفته می شود که طی آن فلز روی به عنوان پوششی محافظ، بر روی فلز زیرین که عمدتاً آهن و فولاد است، قرار می‌گیرد. آهن و فولاد، مواد جدایی ناپذیر از تکنولوژی و پیشرفت صنایع در زندگی مدرن این دوران هستند و تنها خطری که آن‌ها را تهدید می‌کند، خطر خوردگی، زنگ زدگی و اکسید شدن است. برای مقابله با این خطرات، فلزات را گالوانیزه می‌کنند. برای گالوانیزه کردن فلزات از دو روش کلی گالوانیزه گرم و گالوانیزه سرد (الکترولیز) استفاده می‌شود. لایه گالوانیزه از فلز در برابر خوردگی و زنگ زدگی محافظت می‌کند.

گالوانیزه کردن (Galvanization) و به خصوص گالوانیزه گرم، قدیمی ترین و مهم ترین روش ایجاد پوشش روی است. سالانه بالغ بر 2 میلیون تن روی بدین روش استفاده می‌شود، تا بر روی حدوداً 40 میلیون تن فولاد پوشش داده شود. تمامی انواع فولادهای معمولی و چدن‌ها را می‌توان بدین روش پوشش داد، اما نوع پوشش ایجاد شده به عناصر آلیاژی بستگی دارد.

نزدیک به نیمی از فولاد تولید شده در دنیا به صورت ورق و یک چهارم به صورت قطعات ساخته شده و بقیه به صورت لوله یا سیم است. گالوانیزه هر یک از چهار نوع محصول، صنعت جداگانه‌ای را تشکیل داده است. به لحاظ متالورژیکی فرآیندهای گالوانیزه کردن قطعات ساخته شده و لوله‌ها، مشابه یکدیگر است. اما در فرآیند مورد استفاده برای ورق‌ها، مقدار کمی مواد افزودنی به روی اضافه می‌شود تا پوشش حاصل دارای مقدار کمتری آلیاژ روی  قیمت روز آهن می باشد و در نتیجه بسیار انعطاف پذیر شود.

تمیز کاری سطح برای گالوانیزه کردن

روغن‌ها، چربی‌ها و صابون‌هایی که در حین عملیات ماشین کاری یا شکل دادن روی سطح فلز چسبیده‌اند را باید با یک یا چند روش مانند چربی زدایی با بخار، تمیزکاری با حلال‌ها یا امولسیون‌ها و هم چنین محلول‌های چربی گیری از بین برد. پس از مرحله چربی گیری، برای از بین بردن رسوبات و اکسیدهای سطحی، قطعات وارد مرحله اسید شویی می‌شوند، بدین منظور از محلول‌های آبی اسید سولفوریک با اسید کلریدریک استفاده می‌شود.

غلظت اسید کلریدریک مصرفی حدود 10-15 درصد است ولی دمای آن بین 60 تا 80 درجه سانتی گراد است. برای کوتاه کردن زمان اسید شویی می‌توان از روش الکتریکی استفاده کرد. در این صورت در حمام اسید سولفوریک از آندهای سربی به همراه ولتاژ کم و چگالی جریان زیاد استفاده می‌شود. استفاده از این روش علاوه بر آنکه زمان عمل را 10-20 درصد کاهش می‌دهد، میزان مصرف اسید سولفوریک را نیز کم می‌کند.

چگونگی انجام عملیات گالوانیزه کردن

با فرو بردن قطعه فولادی یا آهنی تمیز درون مذاب روی، ابتدا روی در اطراف قطعه منجمد می‌شود، آنگاه با گرم شدن قطعه کار بر اثر انتقال حرارت مذاب به آن، این روی منجمد، مجدداً ذوب شده و بر اثر واکنش روی مذاب با سطح قطعه، آلیاژهایی از آهن و روی در سطح قطعه ایجاد می‌شوند و با خروج قطعه از داخل مذاب، مقداری از روی مذاب که به آن چسبیده از حمام خارج شده و یک لایه تقریباً خالص روی را در سطح خارجی پوشش ایجاد می‌کند.

در دمای معمولی حمام گالوانیزه، واکنش بین آهن و روی نسبت به زمان به صورت سهموی است یعنی سرعت انجام واکنش ابتدا سریع است، ولی با گذشت زمان این سرعت کاهش می‌یابد و اگر قطعه مدت طولانی‌تری درون مذاب قرار گیرد، ضخامت پوشش افزایش زیادی نخواهد یافت.

در دامنه حرارتی 480-520 درجه سانتی گراد و یا در مورد برخی فولادهای ویژه (خصوصا فولادهای پرسیلیس) در دمای نرمال گالوانیزه (450-460 درجه سانتی گراد) واکنش بین آهن و روی نسبت به زمان به صورت خطی می‌باشد، یعنی ضخامت لایه‌های آلیاژی با افزایش زمان غوطه وری درون مذاب، افزایش یافته و واکنش‌ها تقریبا با همان سرعت اولیه ادامه می‌یابند. در این حالت کنترل پوشش مشکل تر است.

عمل گالوانیزه کردن در دمای 530 تا 560 نیز مرسوم است که در این حالت پوشش نازکی کاملا آلیاژی به رنگ خاکستری فلزی ایجاد می‌شود. کاربرد این دما، بیشتر برای قطعات کار شده، مرسوم است. یکی از نکات بسیار مهم در عمل گالوانیزه، افزایش مینیمم وزن پوشش، با افزایش ضخامت قطعه فولادی است. این امر ناشی از تأثیرات زمان گرم شدن قطعه است.

دسته بندی فرایند پوشش دهی ورق گالوانیزه در صنعت

این فرایند را در چند روش مختلف می‌توان دسته بندی نمود. این روش‌ها عبارتند از:

• سرد
• غوطه وری داغ
• پوشش دهی مکانیکی
• اسپری نمودن روی (متالایزینگ)
• رنگ کردن با خاک فلز روی

در روش تولید ورق گالوانیزه سرد از طریق الکترولیز نمک‌های روی در داخل یک محلول آبی، هر قطعه‌ای از قبیل ورق فولادی ‌های کویل شده یا کویل نشده پوشش داده می‌شوند. اصل این روش با استفاده از الکترولیت اسیدی نیز انجام می‌شود. در این روش ضخامت پوشش لایه روی ایجاد شده کمتر از ضخامت لایه روی در حالت غوطه وری گرم بوده و معمولاً در مصارف خانگی کاربرد دارد.

در روش غوطه وری ورق گالوانیزه گرم عملیات پوشش دهی از طریق عبور دادن مداوم ورق، سیم، لوله و یا هر مقطع دیگر از داخل حمام مذابی که ترکیبی از روی، منگنز، قلع، نیکل، مس و آلومینیوم و فسفر بوده است اتفاق می‌افتد. در این پروسه با دمش هوا می‌توان ضخامت لایه روی را کنترل نمود. این روش خود نیز به دو نوع تقسیم می‌شود که شامل غوطه وری مداوم و غیر مداوم می‌باشد. در روش غیر مداوم ورق‌های بریده شده را داخل حمام قرار می‌دهند ولی در روش مداوم، کویل‌های پیوسته در یک خط ممتد مورد پوشش دهی قرار می‌گیرند.

پوشش دهی مکانیکی برای پوشش دهی قطعات ریز با اندازه ۳۰۰-۲۰۰ میلی متر و وزن کمتر از ۵۰ کیلوگرم استفاده می‌شود. عملیات پوشش دهی ورق گالوانیزه با این روش از طریق غوطه ور نمودن این قطعات در ترکیبی از پودر روی و ذرات شیشه انجام پذیر است. به این طریق که بعد از آماده سازی قطعات آن‌ها را از طریق پاشش مس پوشانده، سپس در داخل یک بشکه جایگذاری کرده و بشکه را با ترکیب شیمیایی گفته شده پر نموده و آن را زیر و رو می‌کنند تا ذرات روی بتوانند بر روی قطعه بنشینند.

در روش اسپری روی، ابتدا روی را به صورت پودر به داخل یک تفنگ ریخته و سپس حرارت داده می‌شود تا پودر روی ذوب شده و سپس روی مذاب به روی قطعات مورد نیاز نشانده شود. به منظور پاشش روی مذاب، از هوای کمپرس شده و یا گازهای حاصل از احتراق برای تامین سرعت مناسب در پاشش استفاده می‌شود.

در روش رنگ کردن با روی، ابتدا سطح مورد نظر با سنگ ساییده شده، سپس لایه رنگ روی به روش پاشش و یا از طریق فرچه رنگ، روی سطح را می‌پوشاند. لایه فیلم تشکیل شده دارای ۹۵-۹۲ درصد روی در این روش خواهد بود.

آبکاری گالوانیزه گرم چیست؟

گالوانیزه گرم یکی از قدیمی ترین روش‌های گالوانیزه کردن فلزات است که از حدود 150 سال پیش تاکنون استفاده می‌شده است. در این روش قطعه فلزی مورد نظر را وارد محیطی حاوی روی مذاب با دمای 460 درجه سانتی گراد می‌کنند تا قطعه کاملا در روی مذاب غوطه ور شود. پس از آن قطعه را از وان روی خارج می‌کنند، آنگاه لایه روی، با اکسیژن و کربن واکنش انجام داده و تبدیل به لایه‌ای مقاوم در برابر خوردگی و زنگ زدگی می‌شود.

همچنین پس از انجام گالوانیزه گرم، بین فولاد و روی مذاب نیز واکنش شیمیایی انجام شده و چندین لایه مرکب از آهن و روی، تشکیل می‌شود که از فلز پایه در برابر خوردگی و سایش و زنگ زدگی محافت می‌کند. ضخامت لایه گالوانیزه در این روش بین 100 تا 130 میکرون است. ظاهر لایه روی در روش گالوانیزه گرم، مات و کدر و به رنگ توسی است و سطح یک نواخت و صافی ندارد.

آبکاری گالوانیزه سرد چیست؟

برای اینکه با آموزش آبکاری گالوانیزه سرد آشنا شویم باید بگوییم که در روش گالوانیزه سرد (الکترولیز) نمک روی را داخل محلول آبی یا اسیدی (الکترولیت) ریخته و به قطعه مورد نظر اسپری می‌کنند. ضخامت لایه گالوانیزه در این روش در حدود 25 میکرون است. ظاهر لایه روی یا زینک در روش گالوانیزه سرد، براق و یکنواخت است.

تفاوت گالونیزه گرم و سرد

• قطعاتی که به روش گرم، پوشش داده می‌شوند، بیشتر برای استفاده در محیط باز و فضای خارجی مناسب هستند. بنابراین مقاومت فلزاتی که با روش گرم گالوانیزه شده‌اند، بسیار بیشتر از فلزاتی با روکش به روش سرد است.
• ضخامت لایه روی در روش گرم بیشتر و حدود ۱۰۰ تا ۱۳۰ میکرون است. در حالی که در روش سرد ضخامت لایه روی کمتر از 25 میکرون است.
• پوشش روی در فلزات دارای لایه گرم، ظاهری مات و کدر و در فلزات دارای پوشش سرد ظاهری براق و درخشان دارند.
• با توجه به اینکه ضخامت لایه روی در سرد کمتر از گرم می‌باشد، درصورت بروز خراش بر روی سطح آن دچار زنگ زدگی و از بین رفتن لایه محافظ می‌شود.

کاربردهای عملیات گالوانیزه کردن

از روش سرد بیشتر برای پوشش دهی فلزاتی که مصارف بهداشتی دارند یا ورق و لوله‌هایی با ضخامت کم و قطعات فلزی ریز استفاده می‌شود. همچنین در صنایع ساخت خودرو، پیچ و مهره، قطعه سازی و کابینت سازی نیز کاربرد دارد.

از روش گرم بیشتر برای پوشش دهی قطعات مورد استفاده در فضای باز به کار می‌رود. مثلا دکل‌های مخابراتی، گارد ریل جاده‌ها، دکل‌های فشار قوی برق، لوله‌های آب با ضخامت بالا و تیرهای برق با این روش پوشش دهی می‌شوند تا در مقابل خوردگی و زنگ زدگی مقاوم باشند. ضخامت لایه ایجاد شده در این روش بین ۱۰۰ تا ۱۳۰ میکرون است. ظاهر لایه روی در روش گرم، مات و کدر و به رنگ توسی است و سطح یک نواخت و صافی ندارد.

نکته مهمی که باید به آن اشاره کرد؛ برای اینکه روی کاملا به سطح فلز بچسبد و لایه‌ای محافظ تشکیل دهد، لازم است که سطح فلز کاملا تمیز و عاری از هرگونه آلودگی و ناخالصی و زنگ زدگی باشد. بنابراین قبل از عملیات گالوانیزاسیون، فلزات را به روش اسید شویی، در محلولی اسیدی مانند اسید سولفوریک یا اسید کلریدریک به همراه ایجاد لرزش و حرکت غوطه ور می‌کنند تا هر گونه اضافات و آلودگی از سطح آن‌ها پاک شود. سپس عملیات گالوانیزه گرم یا سرد را آغاز می‌کنند البته باید در نظر داشت که ورق‌هایی که در بازار به ورق گالوانیزه شهرت دارند هم با روشی تقریباً مشابه آبکاری گرم تولید می‌شوند.

سؤالات متداول دربارۀ تمیز کردن ورق گالوانیزه

۱. چطور ورق گالوانیزه را تمیز کنیم؟

برای تمیز کردن ورق گالوانیزه می‌توانید از آب با فشار کم و کمی شوینده قلیایی با pH کمتر از 12 استفاده کنید. بعد از شستشو، بار دیگر ورق‌ها را با آب شیرین آبکشی کنید.

۲. چطور شوره سفید روی ورق گالوانیزه را از بین ببریم؟

برای از بین بردن شورۀ روی ورق گالوانیزه، با توجه به میزان شوره، می‌توانید از روش‌های مکانیکی مانند ماشین‌کاری و صیقل‌کاری یا روش‌های شیمیایی مانند شستشو با اسید رقیق یا غوطه‌وری در اسید استفاده کنید.

۳. مهم‌ترین نکات در پاک کردن ورق گالوانیزه چیست؟

ورق‌های گالوانیزه را دائماً پاک نکنید و در صورت نیاز از فرچه‌های خیلی زبر و یا شوینده‌هایی با pH بالاتر از 12 استفاده نکنید. اگر نیاز به سابیدن سطح بود، این کار را با احتیاط و کمترین آسیب به سطح انجام دهید.