در چه مراسماتی از پرچم کشورمان استفاده می شود؟

آیین پرچم جمهوری اسلامی ایران و کشورهای طرف مقابل

الف- پرچم جمهوری اسلامی ایران و ویژگی های آن

بر طبق اصل هیجدهم قانون اساسی، چاپ پرچم جمهوری اسلامی ایران به رنگ های سبز و سفید و سرخ با علامت مخصوص جمهوری اسلامی ایران و شعار الله اکبر و دارای مشخصات زیر است:

1- ترتیب قرار گرفتن رنگ ها: رنگ سبز در بالا، رنگ سفید در وسط و رنگ سرخ در پایین قرار می گیرد.

2- علامت مخصوص جمهوری اسلامی ایران: به رنگ سرخ در وسط پرچم و روی متن سفید قرار می گیرد.

3- شعار الله اکبر: به نشانۀ بیست و دوم بهمن « یازدهمین ماه هجری شمسی » یازده بار در رنگ سبز و یازده بار در رنگ سرخ یعنی جمعاً بیست و دو بار با خط بنایی ( یعنی همان خطی که الله اکبر را بر مناره های مساجد نقش می کند) به صورت حاشیه در مرز رنگ سرخ و سبز با رنگ سفید تکرار می شود.

4- جنس و بافت: پارچۀ پرچم باید از نخ پنبه ای خالص سفید و مرسریزه شده یا مخلوط پنبه پلی استرو ویسکوز پلی استر تهیه شود؛ از ابریشم و پشم نیز می توان استفاده کرد، ولی پارچه نباید از ویسکوز خالص باشد. بافت پارچه مورد استفاده از پرچم ساده و از نوع تاری و پودی است.

5- اندازه ها: پرچم جمهوری اسلامی ایران دارای دوازده اندازه است با نسبت طول به عرض 7 به 4 است که با توجه به محلی که نصب می شود در اندازه های مختلف تهیه می شود.

رنگ میله پرچم نقره ای و سر چوبی که بر روی میله نصب می شود ساده است.

تمام پرچم ها یک لا هستند به جز پرچم های رومیزی و پرچم هایی که روی وسائل نقلیه نصب می شود که می توانند دو لا تهیه شوند.

پرچم همیشه باید تمیز و رنگ و اندازۀ آن حفظ شود و فاقد عیوبی باشد که به چشم آیند. چنانچه رنگ پرچم بر اثر مرور زمان یا دلایل دیگر تغییر یابد یا در آن در رفتگی نخ یا سوراخ یا آثار لکه روغن و زردی وبریدگی و سوختگی و یا ضایعات دیگر مشاهده شود باید فوراً آن را تعویض و پرچم جدید جایگزین آن کرد.

ب- آیین برافراشتن و پایین آوردن پرچم

پرچم جمهوری اسلامی ایران همه روزه قبل از شروع کار اداری باید در ساختمان های دولتی برافراشته و قبل از غروب آفتاب پایین آورده شود.

برافراشتن و پایین آوردن پرچم تشریفات باید با احترام صورت گیرد.

مأموران دیپلماتیک و کنسولی جمهوری اسلامی ایران در خارج مکلف هستند طبق بند الف نسبت به برافراشتن و پایین آوردن پرچم در محل ماموریت و محل اقامت رئیس مأموریت اقدام کنند.

محل اقامت سفیر یا سرکنسول از قاعدۀ پایین آوردن پرچم معاف است.

میلۀ پرچم هایی که در حیاط نصب می شود از لوله های ثابت فلزی تهیه و ارتفاع میله برحسب وسعت حیاط تعیین می شود و رنگ آن باید اکلیل نقره ای باشد.

نصب پرچم روی دیوار، نرده، و تابلوهای راهنما و تزیین نمای بیرونی یا درونی ساختمان با پرچم یا اضافه کردن خطوط یا شکل های اضافی روی پرچم ممنوع است

استفاده از پرچم به صورت غیر استاندارد یا نصب آن روی میله یا پایه های کوتاه ممنوع است. باید دقت شود که پرچم به هنگام نصب به طور صحیح و در جهت درست آن افراشته شود. از نصب پرچم به صورت وارونه یا در محل نامناسب خودداری شود.

ج – موارد استفاده از پرچم جمهوری اسلامی ایران

از پرچم جمهوری اسلامی ایران صرفاً در موارد ذیل می توان استفاده کرد:

• محل های دولتی و وابسته به دولت.
• مجموعه ها و میدان های ورزشی (صرفاً در مسابقات رسمی )
• نمایندگی های جمهوری اسلامی ایران در خارج و محل اقامت روسای مأموریت ها
• تزیین خیابان های محل عبور روسای کشورهای خارجی در مسافرت های رسمی
• محل های برگزاری کنفرانس ها در صورتی که جنبۀ بین المللی یا دولتی داشته باشد.
• در تشییع جنازۀ رسمی، تابوت را با پرچم جمهوری اسلامی ایران می پوشاند.

د- آیین استفاده از پرچم در اعیاد ملی و مذهبی

1- در اعیاد رسمی، ملی، و مذهبی می توان پرچم جمهوری اسلامی ایران را به تعداد بیشتر در محل های مناسب نصب کرد.

2- فهرست اعیاد رسمی ملی و مذهبی در آیین تشریفات جمهوری سلامی ایران دیده می شود.

3- هنگام مسافرت رئیس جمهوری اسلامی ایران به خارج از کشور، پرچم جمهوری اسلامی ایران در طول توقف در کشور میزبان در محل اقامت ایشان برافراشته می شود. در این خصوص باید عرف کشور محل توقف مورد عنایت قرار گیرد.

ه- آیین نیمه افراشته کردن پرچم

1- هنگام عزاداری عمومی، پرچم جمهوری اسلامی ایران به تعداد روزهائی که دولت جمهوری اسلامی ایران رسماً اعلام می کند به صورت نیمه افراشته در خواهد آمد.

2- هنگام اعلام عزای ملی در هر کشور خارجی، نمایندگی های دیپلماتیک و کنسولی جمهوری اسلامی ایران درآن کشور طبق عرف محل و به تعداد روزهای اعلام شده پرچم را به صورت نیمه افراشته در خواهند آورد.

3- در صورت فوت رئیس مأمور دیپلماتیک یا کنسول جمهوری اسلامی ایران در کشور محل توقف، پرچم جمهوری اسلامی ایران، مدت یک روز به صورت نیمه افراشته در خواهد آمد.

4-برای نیمه افراشته کردن، ابتدا پرچم را به طور کامل باید برافراشت و سپس به اندازۀ یک چهارم ارتفاع میله پایین آورد.

و- نصب پرچم روی وسایل نقلیه

 در داخل کشور، صرفاً اتومبیل حامل رئیس جمهوری اسلامی ایران می تواند مستقلاً از پرچم استفاده کند. اتومبیل های مقامات دیگر در صورت همراهی میهمانان خارجی می توانند از پرچم جمهوری اسلامی ایران استفاده کنند.

 پرچم اتومبیل باید روی گلگیر سمت راست راننده نصب شود.

 هنگام همراهی سفیر خارجی بمنظور تقدیم استوار نامه به رئیس جمهور، پرچم جمهوری اسلامی ایران روی اتومبیل حامل وی و در سمت راست نصب می شود. پس از تقدیم استوار نامه، پرچم کشور سفیر در سمت راست و پرچم جمهوری اسلامی ایران در سمت چپ نصب می شود.

 روسا، نمایندگی های دیپلماتیک، و کنسولی جمهوری اسلامی ایران در کشور محل توقف در موارد خاصی می توانند روی اتومبیل خود پرچم جمهوری اسلامی ایران را نصب کنند.

 در مواردی که اتومبیل رئیس نمایندگی، حامل یک مقام رسمی جمهوری اسلامی ایران در سطح وزیر باشد.

 در مواقع شرکت در ضیافت جشن ملی کشور پذیرنده و مأموریت های دیپلماتیک و کنسولی یا سازمان های بین المللی کشور محل توقف.

 در جشن 22 بهمن یا 12 فروردین، سالگرد پیروزی انقلاب و روز جمهوری اسلامی ایران .

 هنگام عزیمت جهت تقدیم استوار نامه به رئیس کشور محل توقف، طبق عرف محل.

 به هنگام ملاقات های رسمی با مقامات عالیه کشور پذیرنده.

 به هنگام ملاقات با روسای ماموریت های سیاسی و کنسولی مقیم کشور پذیرنده.

 در صورت مسافرت رسمی رئیس جمهوری اسلامی ایران به خارج، پرچم جمهوری اسلامی ایران صرفاً در اتومبیل حامل ایشان مورد استفاده قرار خواهد گرفت.

ز- آیین استفاده از پرچم جمهوری اسلامی ایران و پرچم هیئت های میهمان جمهوری اسلامی ایران.

آیین استفاده از پرچم نمایندگی های جمهوری اسلامی ایران در خارج

– رؤسای ماموریت ها موظف اند یک عدد پرچم کوچک رومیزی در سمت راست میزکار خود « هنگامی که پشت میز نشسته اند » یا یک عدد پرچم بزرگ ایستاده با میله ای به بلندی تا سه برابر عرض پرچم در پشت سر و در سمت راست خود قرار دهند.

– در صورتی که رئیس کشور پذیرنده به مناسبتی به محل مأموریت جمهوری اسلامی ایران بیاید پرچم دولت او نیز برفراز ساختمان برافراشته می شود.

– در صورتی که به مناسبتی قرار باشد پرچم چند کشور در ساختمان محل مأموریت برافراشته شود، همیشه تقدم با پرچم دولت فرستنده است. اگر قرار باشد سه پرچم در محل ماموریت نصب شود پرچم وسط دارای تقدم دوم و پرچم سمت چپ دارای تقدم سوم است. در خارج از محل نمایندگی، تقدم همواره از آن دولت پذیرنده است.

– تنها روسای ماموریت های دیپلماتیک و کنسولی مجاز به نصب پرچم بر ساختمان محل اقامت، دفتر کار، و اتومبیل خود هستند. بقیۀ اعضا حق استفاده از پرچم را ندارند مگر اینکه در غیاب سفیر مسئولیت نمایندگی را به عهده داشته باشند.

ح- تقدم پرچم

1- در موقع بازدید رئیس کشور خارجی از جمهوری اسلامی ایران، پرچم آن کشور در محل اقامت او در اهتزاز خواهد بود.

2- در ساختمان محل مذاکرات دو جانبه، تقدم با پرچم میهمان خواهد بود و در سمت راست بیننده نصب خواهد شد و پرچم جمهوری اسلامی ایران در سمت چپ آن قرار خواهد گرفت.

3- در صورتی که قرار باشد پرچم چند کشور در محلی نصب شود که جمهوری اسلامی ایران میزبان است، پرچم ها همه بر حسب حروف الفبای لاتینی نام کشورها نصب می شوند و پرچم جمهوری اسلامی ایران در وسط قرار می گیرد.

4- در صورتی که جمهوری اسلامی ایران میزبان یک کنفرانس بین المللی باشد، تقدم پرچم ها از روی ترتیب الفبای لاتین خواهد بود.

ط- پرچم در مجامع بین المللی

ترتیب تقدم پرچم در مجامع بین المللی تابع ترتیب الفبای لاتین است.

ی- پرچم ملی

پرچم ملی به رنگ های سبز، سفید، و سرخ و فاقد علامت مخصوص جمهوری اسلامی ایران و الله اکبر است.

خصوصیات این پرچم از حیث اندازه و نوع جنس تابع استانداردهای پرچم جمهوری اسلامی ایران است.

ک- موارد استفاده از پرچم ملی

از پرچم ملی صرفاً در اعیاد و مراسم ملی و مذهبی می توان استفاده کرد. مؤسسات خصوصی و همۀ افراد ایرانی می توانند در این گونه مراسم از پرچم ملی استفاده کنند.

پرچم کجا و چگونه باید استفاده شود؟

در «مردم ایران سلام» برنامه صبحگاهی و پربیننده شبکه دو سیما، از «پرچم» و اهمیت داشتن و دیده شدن آن زیاد صحبت می‌کردند. بهانه این یادداشت هم پرچم است.

یک. در برنامه‌های مختلف تلویزیونی، به ویژه برنامه‌های روتین و زنده، پرچم را در استودیوها می‌بینیم: رسمی و با پایه و برافراشته در محیط دکور یا ترکیبی خلاقانه مانند سه صفحه کوچک عمودی جلوی هم روی میز رادیو هفت.

دو. روی سن سالن‌های همایش و نشست‌ها و کنفرانس‌ها پرچم‌ یا پرچم‌هایی قرار دارد که در تصویرهای پیش چشم ما دیده می‌شود.

سه. پرچم، نماد مهمی از هویت ایرانی ما است و وجود و حضورش نمایندگی کل ملت ایران و اعتبار و اقتدار آن را تداعی می‌کند. لحظه‌های برافراشته شدن این پرچم سه رنگ در میدان‌های ورزشی بین‌المللی و افتخار همه مردم به موفقیت نماینده‌ای از کشورمان، همیشه با اشک شوق همراه است. آن سوی این شوق، خشم و ناراحتی است، زمانی که به این نماد ملی بی‌احترامی شود.

چهار. با بیشتر دیده شدن پرچم و همه جور دیده شدن آن این پرسش مهم ذهنم را مشغول کرد که «آیا هر چیز جایی و هر نکته مکانی دارد» در مورد پرچم نیز صادق است؟

پنج. قاعده‌های استقرار پرچم را از آقای علی‌محمد بیدارمغز که تجربه طولانی تشریفات در حوزه دیپلماتیک دارند، پرسیدم. و بعد در وب‌سایت وزارت امور خارجه و چند مرجع خارجی اینترنتی جستجو کردم. در برخی دستورالعمل‌ها به صراحت محل استقرار پرچم کشور و علت آن را شرح داده بودند.

شش. در بند د متنی با عنوان «اصول رفتار بین‌المللی» در زیرعنوان «تقدم پرچم» در وب‌سایت اداره‌کل آموزش و توسعه نیروی انسانی وزارت امور خارجه، آقای محمدعلی معصومی آورده‌اند:

• به طور اصولی پرچم همواره دارای تقدم سمت راست جایگاه است.
• در اماکن نظامی طبق آیین نامه های مربوطه از پرچم رسمی و سایر پرچم ها استفاده می‌شود.

هفت. جلسه‌ای علمی داشتیم با رییس دانشگاه علوم انتظامی. در بالای سالن کوچک نشست، 2 پرچم بود: پرچم ایران و ناجا. پیش از شروع رسمی به همکاران میزبان خود یادآور شدند که باید پرچم‌ها جابه‌جا شوند. پرچم ایران به چپ برود و دیگری به راست منتقل گردد. این تذکر چقدر مهم بود؟ آیا همه جا با همین اهمیت به پرچم توجه می‌کنیم؟

هشت. در یکی از جستجوهایم با عنوان Flag Codes خواندم که دست راست، مدافع کلیدی جان ما است و در زمان صلح پرچم را راست خود (و قابل دیده شدن در چپ تصویر) قرار می‌دهیم و شمشیر را چپ. و در زمان جنگ، شمشیر را به راست می‌آوریم تا نماد دفاع از میهن باشد.

نه. میهمان یکی از برنامه‌های تلویزیونی بودم. پشت دوربین‌ها، همسطح زمین، گوشه‌ای از استودیو، دریچه تهویه بزرگی سرجایش نبود. روی‌ آن را با پرچم ایران پوشانده بودند. تعجب کردم. کسی آن را احتمالا ندیده است یا از اهمیت پرچم و ناموس میهن بودن آن خبر نداشته.

ده. در سفری به پاریس برافراشته بودن پرچم‌شان، حتا در اندازه‌های کوچکی روی اتوبوس‌های شهری، توجه‌برانگیز بود. چقدر این پرچم و حضورش پیش چشمان و بر سر در خانه‌ و ساختمان‌هامان برای ما مهم است؟

یازده. در مراسم رسمی و سخنرانی‌های مختلف و برنامه‌های تلویزیونی، روی نماهایی که می‌بینیم حساس شده‌ام. به جز مراسمی که برگزاری‌شان را بدون تیم تشریفات آزموده و باتجربه نمی‌شود فرض کرد، در اغلب موارد پرچم‌مان را در جای درست قرار نمی‌دهیم. یعنی آن را در سمت راست تصویر یا محل استقرار سخنران می‌بینیم. که غلط است!