آرماتور بندی چیست

آرماتور بندی از قسمت‌های حساس و بسیار بااهمیت در ساختمان سازی محسوب می‌شود و در اجرای آن باید نهایت دقت را بکار برد. در مقاله پیش رو به این موضوع می‌پردازیم که آرماتوربندی چیست و ضمن ارائه نکات مهم در این رابطه، صفر تا صد آرماتور بندی را بررسی کنیم.

آرماتوربندی که به زبان عام الموتور بندی نیز گفته می‌شود، از بخش‌های مهم ساخت ساختمان است. زمانی که روی میلگرد به عنوان یکی از تغییراتی ایجاد کنیم تا آماده استفاده در بتن شود، آن را با نام آرماتور می‌شناسیم. این عناصر در سازه‌های بتنی به صورت شبکه‌ای به هم متصل می‌شوند و هدف از به‌کارگیری آن‌ها برطرف کردن ضعف بتن در برابر کشش است؛ چرا که فولاد مقاومت کششی بسیار بیشتری نسبت به بتن دارد.

استفاده از آرماتورها در صنعت ساخت‌وساز و عمران به‌خصوص در ساختمان‌های بتنی، پل‌ها، تونل‌ها و سد‌ها برای افزایش مقاومت و استحکام سازه از اهمیت بالایی برخوردار است. به دلیل مصرف میلگرد در آرماتور بندی، می‌تواند روی قیمت آرماتور بندی تأثیرگذار باشد که ما در این مقاله در مورد هزینه این عملیات و عوامل تأثیرگذار بر آن نیز صحبت خواهیم کرد؛ در ادامه با ما همراه باشید.

آرماتور چیست؟

وقتی روی میلگرد تغییراتی ایجاد می‌کنند تا برای استفاده در بتن آماده شود، به آن ارماتور می‌گویند. استفاده از آرماتورها در سازه‌ها، ساخت‌وساز و عمران به‌خصوص در ساختمان‌های بتنی، پل‌ها، تونل‌ها و سد‌ها، برای افزایش مقاومت و استحکام سازه‌ها از اهمیت بالایی برخوردار است.

تعریف آرماتوربندی

آرماتور بندی ساختمان به زبان ساده به فرآیند برش، خم کردن، بستن، چینش و اتصال آرماتورها پیش از قالب بندی و بتن ریزی می‌گویند. آرماتورها برای ایجاد شکل، اندازه و الگوی مناسب به منظور به حداکثر رساندن اتصال با بتن و بهینه‌سازی عملکرد آن به کار می‌روند. از آرماتور در قسمت‌های مختلف سازه مانند فونداسیون، تیرها، ستون‌ها و دیوارهای برشی استفاده می‌شود.

در ساختمان سازی، آرماتورها به‌صورت میلگردهای عمودی و افقی قرار می‌گیرند و اغلب از میلگرد آجدار استفاده می‌شود، چرا که درگیری با بتن را بیشتر کرده و استحکام بیشتری ارائه می‌دهد.

آرماتور بندی در دو حالت کلی صورت می‌گیرد؛ آرماتور بندی اصلی یا اولیه و آرماتور بندی ثانویه. در واقع پس از بستن آرماتورهای اصلی، بنابر نیاز، ممکن است از آرماتورهای تقویتی یا حرارتی به منظور ایجاد استحکام بیشتر سازه استفاده شود.

در ویدئو زیر مراحل آرماتوربندی شبیه‌سازی شده است:

صفر تا صد مراحل آرماتور بندی

فرایند آرماتور بندی عموماً شامل مراحل زیر است:

تعیین نوع و اندازه میلگردها

در ابتدا مهندس طراح، سایز میلگردها و تعداد آن‌ها را در تمامی قسمت‌های مورد نیاز در ساختمان مشخص می‌کند که همگی در نقشه قابل مشاهده‌اند.

تهیه میلگردها

مجری پروژه با توجه به نقشه سازه، نوع و اندازه میلگردها را برای اجرای هر بخش از ساختمان مشخص می‌کند تا بداند چه مقدار میلگرد برای آرماتور بندی در قسمت‌های مختلف ساختمان نیاز است؛ سپس اقدام به تهیه آن‌ها می‌کند.‌ آرماتورها معمولاً از فولاد با خواص مشخص و باکیفیت بالا ساخته می‌شوند و اندازه‌های متنوعی دارند که برای اطلاع از آن‌ها می‌توانید به مطلب مراجعه کنید.

چیدن آرماتورها

در این مرحله آرماتورها با سایز و فواصل مشخص که در نقشه تعیین شده است، در محل خود قرار می‌گیرند.

بستن آرماتورها

در مرحله بعد برای اطمینان از اینکه آرماتورها در جای خود محکم شوند، لازم است آن‌ها را به یکدیگر ببندیم که این کار غالبا با استفاده از سیم آرماتور بندی صورت می‌گیرد. روش دیگر جوش دادن انتهای دو آرماتور است که طبیعتا اتصال بهتری را رقم می‌زند. خاموت‌گذاری نیز بخش دیگری از عملیات بستن آرماتورها محسوب می‌شود. در برآورد هزینه آرماتور بندی اهمیت دارد.

آرماتوربندی باید به گونه‌ای انجام شود که پس از اتمام کار و قبل از بتن ریزی، اگر روی آن بایستیم، مقاوم باشد. پس از انجام آرماتور بندی، مراحل قالب بندی و بتن ریزی انجام می‌شود. برای آشنایی با انواع مقاله ما را در این باره بخوانید.

در مجموع، کار آرماتور بندی یک فرآیند مهم در ساخت‌وساز است که به تجربه، دقت و دانش فنی نیاز دارد و برای این منظور می‌بایست از تخصص آرماتوربند های ماهر بهره گرفت. انجام صحیح عملیات می‌تواند به استحکام و پایداری سازه کمک کند تا از عمر مفید و ایمنی سازه اطمینان حاصل شود؛ بنابراین در هر پروژه ساخت‌وساز، رعایت استانداردها و مقررات مربوط به آرماتور بندی بسیار حائز اهمیت است.

خصوصیات لازم آرماتورها در آرماتور بندی ساختمان

آرماتورها باید مقاومت کافی در برابر کشش داشته باشند تا بارهای کششی را که در سازه‌ها ایجاد می‌شود، تحمل کرده و از شکستگی ساختمان جلوگیری کنند.
آرماتورها می‌بایست از انعطاف‌پذیری کافی برخوردار بوده تا بتوانند به تغییرات ابعاد و شکل سازه در طول زمان پاسخ دهند و تغییرات حرارتی و لرزه‌ای را جذب کنند. گاهی از سیم آرماتور بندی یا مفتول در کنار میلگرد استفاده می‌کنند تا سازه در برابر کشش مقاوم‌تر شود. برای اطلاع از مقاله ما را در این باره بخوانید.

نکات مهم آرماتور بندی

به‌طورکلی، آرماتورها در طراحی و ساخت سازه‌ها، بسیار مهم بوده و باعث افزایش مقاومت و استحکام سازه‌ها در برابر بارها و نیروها می‌شوند. استفاده صحیح از آرماتورها و رعایت نکات فنی و استانداردهای مربوطه، بهبود عملکرد و طول عمر سازه‌ها را تضمین می‌کند. البته اینکه آرماتوربندی برای چه سازه‌ای انجام می‌شود، به لحاظ اجرایی اهمیت دارد. به طور مثال با آرماتوربندی سازه‌های بزرگ متفاوت است.

برش و خمکاری آرماتورها در آرماتور بندی

آرماتور در پروژه‌های کوچک به کمک اهرم‌های دستی خم می‌شود و در پروژه‌های بزرگ‌تر برای این منظور از دستگاه‌های خم‌کن استفاده می‌کنند. و همچنین برشکاری آن جهت آرماتوربندی، باید طبق اصول مشخصی انجام شود.

برشکاری در دو نوع و به کمک قیچی مخصوص و سنگ فرز صورت می‌پذیرد. آرماتور در قطرهای معمول به‌راحتی با قیچی بریده می‌شود و برای برش میلگردهای قطور از سنگ فرز کمک می‌گیرند. همچنین در خمکاری آرماتور جهت ایجاد هندسه مناسب آرماتور بندی از اهرم دستی و دستگاه خم زن استفاده می‌شود.

نکته قابل ذکر اینکه این فرآیندها می‌بایست روی میلگرد در دمای معمولی صورت گیرند و اعمال هوابرش جهت برش طبق مقررات ممنوع است. همچنین برشکاری و خم کردن میلگرد جهت آرماتوربندی نباید در دمای کمتر از ۵ درجه سانتیگراد انجام شود.

لازم به ذکر است آیرومارت ارائه‌دهنده خدمات خمکاری و برشکاری با ابعاد و شرایط موردنظر شما با بالاترین کیفیت است. به علاوه، برای و انجام مشاوره در این خصوص می‌توانید با کارشناسان آیرومارت تماس بگیرید.

خمکاری آرماتورها در آرماتور بندی

اتصال آرماتورها در آرماتوربندی

بسیاری از اوقات حین آرماتوربندی، به دلیل محدودیت طول میلگرد آجدار، نیاز به اتصال آن‌ها به یکدیگر ایجاد می‌شود. اتصال میلگرد به روش‌های مختلفی قابل انجام است که عبارتند از اورلب، مکانیکی، فورج و تکیه‌گاهی.

اورلب معمول‌ترین روش جهت رفع نیاز اتصال در آرماتوربندی است. در این روش دو میلگرد به اندازه مشخصی روی یکدیگر قرار می‌گیرند و به کمک سیم آرماتوربندی به یکدیگر متصل می‌شوند. طبق مقررات ملی ساختمان، طول اورلب دو میلگرد باید ۵۵ برابر قطر آن باشد. روش‌های مختلفی برای گره زدن سیم آرماتور حین آرماتور بندی وجود دارد که این موضوع باید طبق استاندارد آرماتور بندی صورت گیرد.

در روش مکانیکی میلگردها رزوه‌زنی شده و برای اتصال آن‌ها از کوپلر یا جفت‌کننده استفاده می‌شود. در روش فورج به کمک حرارت بالا دو میلگرد به یکدیگر جوش می‌خورند که این شیوه در آرماتور بندی کمتر مورد استفاده قرار می‌گیرد. روش تکیه‌گاهی نیز به کمک بست صورت می‌پذیرد که در آن آرماتورها را با پیچ و مهره به هم متصل می‌کنند.
در برخی موارد این اتصال با جوشکاری نیز انجام می‌شود. جهت کسب اطلاعات بیشتر در خصوص انواع روش های وصله میلگرد به لینک مشخص شده مراجعه کنید.

کاور یا پوشش مناسب

آرماتورهای بیرونی در شبکه آرماتور بندی، پس از بتن ریزی باید به میزان مشخصی با بتن پوشیده شده باشند که به آن کاور یا پوشش آرماتور می‌گویند. این میزان که در شرایط مختلف معمولا بین ۳ تا ۹ سانتی‌متر است، در زمان آرماتوربندی و قالب بندی لحاظ می‌شود. پوشش روی آرماتورها به منظور جلوگیری از تاثیر رطوبت و شرایط جوی روی آن‌هاست صورت می‌گیرد.

به دلیل حجیم بودن اکسید آهن در مقایسه با خود آهن یک انبساط حجمی در فضای درون بتن آرمه رخ می‌دهد. این انبساط باعث ایجاد ترک شده که در این حالت، رطوبت و هوای بیشتری به سطح میلگرد می‌رسد و خوردگی تشدید می‌شود. ؟ برای مطالعه این مطلب کلیک کنید.

در این حالت بتن آرمه به تدریج آسیب جدی دیده و مقاومت آن به شدت کاهش می‌یابد. به همین دلایل در برخی موارد و شرایط جوی حساس، از میلگرد پوشش‌دار استفاده می‌کنند. از جمله انواع میلگرد مقاوم نسبت به خوردگی می‌توان به میلگرد گالوانیزه اشاره کرد.

این نوع میلگرد به دلیل ماهیت شیمیایی خود، علاوه بر خاصیت مقاومت در برابر خوردگی، باعث ایجاد چسبندگی بهتر میلگرد به بتن نیز می‌شود. جهت مطالعه بیشتر در خصوص میلگردهای پوشش‌دار و روش‌های به مقاله ما در آیرومارت مراجعه کنید.

اتصال میلگردها حین آرماتوربندی

روش های پیاده سازی و اصول آرماتور بندی

آرماتور بندی و پیاده‌سازی آن با‌توجه‌به نوع سازه، اندازه پروژه، شرایط محیطی و تجهیزات موجود، متفاوت است. در ادامه، چندین روش معمول را برای انجام عملیات آرماتور بندی در ساخت ساختمان ذکر می‌کنیم:

قالب‌بندی و نصب آرماتور به‌صورت دستی

در این روش که شیوه رایج در ساخت ساختمان‌های معمولی است، آرماتورها به‌صورت دستی در قالب‌ها قرار گرفته و با استفاده از ابزارهای دستی نصب می‌شوند. این روش در پروژه‌های کوچک و متوسط با استفاده از تجهیزات ساده و کارگران ماهر صورت می‌پذیرد.

به‌کارگیری میلگردهای پیش تنیده

در این روش از میلگردهای پیش تنیده برای آرماتوربندی استفاده می‌شود. در کارخانه روی این میلگردها تغییراتی صورت می‌گیرد تا بارهای کششی را در حد بالایی تحمل کنند. از این میلگردها که در برابر خوردگی نیز مقاومت بالایی دارند، در ساخت سازه‌هایی مانند پل‌ها و قطعات پیش‌ساخته بتنی استفاده می‌شود.

میلگردهای پیچشی بافت زبرتری در قیاس با میلگردهای معمولی دارند و این امر موجب می‌شود تا با بتن بهتر درگیر شوند. در این شیوه، آرماتورها با استفاده از مفصل‌ها و پیچ‌های پیچشی به یکدیگر متصل می‌شوند و در نتیجه زمان و هزینه ارماتور بندی کاهش می‌یابد.

هر یک از روش‌ها، مزایا و معایب خاص خود را دارد و انتخاب روش مناسب به نوع پروژه، بودجه، زمان اجرا و تجهیزات وابسته است. همچنین، رعایت استانداردها و ضوابط مربوط به این عملیات امری بسیار مهم است، چرا که در این صورت اطمینان از عملکرد بهینه و ایمنی سازه حاصل می‌شود. توصیه کارشناسان این است که قبل از آرماتوربندی اطلاعاتی در مورد کسب کنید تا در هنگام کار به مشکل برنخورید.

میلگردهای پیش تنیده

استاندارد میلگرد در آرماتور بندی

آرماتوربندی قسمت‌های مختلف ساختمان

آرماتور بندی در بخش‌های مختلف ساختمان شامل فونداسیون، شناژ، تیر، ستون‌، راه پله، دیوار برشی و سقف انجام می‌شود. فونداسیون یا پی ساختمان انواع مختلفی دارد که آرماتوربندی آن‌ها دارای نکاتی است. برای اطلاع از نحوه به مقاله ما در این باره مراجعه کنید.

شناژ نیز قسمت بسیار مهمی از فونداسیون محسوب می‌شود که به نوعی نقش تیر رابط را در آن ایفا می‌کند. اصول کلی آرماتوربندی شناژ مانند سایر المان‌های بتنی است و می‌بایست مطابق نقشه اجرا شود. برای آرماتور بندی سقف تیرچه بلوک و دیگر قسمت‌ها نیز می‌بایست نکاتی که در بالا ذکر شد، رعایت شوند.

مزایا و معایب آرماتور بندی

در ادامه به بررسی مزایا و معایب آرماتوربندی در سازه می‌پردازیم.

مزایای آرماتور بندی

از جمله مهمترین مزیت‌های آرماتوربندی می‌توان به موارد زیر اشاره کرد:

• افزایش استحکام و مقاومت کششی
• برخورداری از قدرت فشرده‌سازی و تراکم‌سازی بالا
• جلوگیری از انحراف ساختمان
• قیمت پایین آرماتور بندی همراه با بتن ریزی
• طراحی آرماتوربندی به شکل دلخواه
• ایجاد مقاومت و سیستم قوی در ساختمان
• ایجاد مقاومت در برابر آب ‌وآتش با در کنار هم قرارگرفتن بتن و آرماتور

معایب ارماتور بندی

ارماتوربندی معایبی نیز دارد که شامل موارد زیر می‌شود:

• بالابودن هزینه نصب و رعایت اصول آرماتوربندی و شکل‌دهی بتن
• دشوار بودن عملیات اجرایی
• بالا رفتن وزن سازه با اجرای آرماتور بندی
• نیاز به طراحی آرماتور بندی صحیح و دقیق برای بهره‌برداری کامل و بهینه از آرماتورها
• حساسیت نسبت به خوردگی
• پیچیدگی تعمیر آرماتورها

به‌طورکلی مهندسین و متخصصین باید نکات فنی، اقتصادی و زیست‌محیطی را در انتخاب و طراحی آرماتوربندی برای هر پروژه در نظر بگیرند و تصمیم‌گیری صحیح و اقدامات مناسب را برای بهینه‌سازی استفاده از آرماتورها و کاهش معایب آن‌ها انجام دهند.

آرماتور بندی در بتن مسلح یا آرمه

هزینه آرماتوربندی

قیمت آرماتوربندی در سازه‌های بتنی به عوامل متعددی بستگی دارد و می‌تواند متغیر باشد. برخی از عوامل مؤثر بر هزینه اجرای این عملیات عبارتند از:

مقیاس پروژه

اندازه و مقیاس پروژه ساختمانی در هزینه نهایی آرماتوربندی بسیار تأثیرگذار است. پروژه‌های بزرگ معمولاً نیاز به حجم بالای آرماتور بندی دارند که هزینه ساخت سازه را بالا می‌برد. قیمت انواع میلگرد به ویژه و به عنوان مقاطع فولادی پرکاربرد در صنعت ساختمان، بر قیمت آرماتور بندی تاثیر به‌سزایی دارد.

نوع و کیفیت آرماتور

نوع و کیفیت آرماتورهای استفاده شده نیز بر هزینه این کار تأثیر دارد. استفاده از مواد باکیفیت و استانداردهای بالا هزینه‌های بیشتری دربردارند. همچنین استفاده از آرماتورهای پیش تنیده نیز هزینه‌ها را افزایش می‌دهد.

روش‌های دیگر تقویت بتن

علاوه بر آرماتور بندی، چند روش دیگر برای تقویت بتن در برابر کشش وجود دارد که برخی از آن‌ها عبارتند از:

الیاف فولادی

با استفاده از الیاف فولادی در بتن به مقاومت کششی بیشتری دست می‌یابیم. این نوع بتن را می‌توان الهام گرفته از کاهگل سنتی دانست.

الیاف شیشه‌ای

عملکرد الیاف شیشه‌ای نیز مانند الیاف فولادی است، با این تفاوت که به جای فولاد، از شیشه استفاده می‌شود.

بتن سبک

بتن سبک وزن کمتری نسبت به بتن معمولی دارد و آن را با اضافه کردن مصالح سبک‌تر به بتن تهیه می‌کنند. در واقع وزن و چگالی این نوع بتن به میزان قابل توجهی کاهش یافته و می‌تواند استحکام مناسبی در برابر نیروهای کششی از خود نشان دهد.
هر یک از این روش‌ها مزایا و محدودیت‌های خود را دارند و از آن‌ها می‌توان براساس نیاز و شرایط گوناگون بهره گرفت.

بتن سبک

سخن پایانی

آیرومارت به‌عنوان یک بازرگانی فعال حوزه آهن‌آلات، قیمت مقاطع فولادی مختلف مانند و را به طور روزانه در سایت و کانال تلگرامی خود اعلام می‌کند. جهت خرید میلگرد و دیگر مقاطع فولادی می‌توانید از دو روش مراجعه به سایت و یا تماس با کارشناسان آیرومارت از طریق شماره تلفن ۰۲۱۴۵۳۰۶ استاگر حتی یک بار از کنار ساختمان در حال ساخت نیز عبور کرده باشید، حتما اصطلاح آرماتور و یا آرماتوربندی به گوش شما خورده است. در واقع، آرماتوربندی به صورت مختصر یعنی استفاده از میلگرد در داخل بتن است. در ادامه‌ی این مقاله که توسط سایت آهن آنلاین برای شما فراهم شده است، به تمامی موضوعات مرتبط با آرماتوربندی، نحوه‌ی اجرای آن و … پرداخته شده است.

قطعات بتنی ساختمان

بر خلاف تصور افکار عمومی، بتن شکننده می‌باشد. معمولا بتن در برابر نیروهایی که به آن وارد می‌شود، مقاومت مناسبی دارد. بهتر است بدانید که نیروهای مختلفی به یک جسم وارد می‌شود و هر نیرو برآیند نیروهای مختلفی می‌باشد. به طور مثال به یک بتن حداقل دو نیروی فشاری و کششی وارد می‌شود که مقاومت این بتن در مقابل نیروهای کششی معمولا آن چنان قوی نمی‌باشد و در مقابل نیروهای فشاری مقاومت بسیار مناسبی را از خود نشان می‌دهد. معمولا نسبت مقاومت کششی به فشاری در بتن، نسبت 1 به 10 می‌باشد. معمولا جنس بتن‌ها از فولاد است که بنا بر ویژگی‌های ساختاری، فیزیکی، شیمیایی و مورفولوژی آن بهترین انتخاب برای ساخت بتن می‌باشد.

از میلگردها معمولا در تیرهای بتنی ساخته‌ی فولاد استفاده‌های مختلفی می‌گردد که می‌توان به صورت خلاصه به موارد زیر اشاره کرد.

1. تحمل نیروهای کششی
   2. تحمل نیروهای فشاری
   3. تحمل نیروهای برشی

به صورت رایج هزینه آرماتور بندی به عواملی مانند ، هزینه خمکاری، قیمت بتن و هزینه اتصال دهی وابسته است. همان گونه که مشخص است، بتن در هر سازه‌ای استفاده‌ی بسیاری از آن می‌گردد. اگر سیمان را با سنگ‌های درشت و ریز ترکیب کنید و شن و ماسه را نیز به آن اضافه کنید، می‌توانید بتن بدست آورید. معمولا بتن‌ها به دلیل آن که در برابر برآیند نیروهای برشی و کششی مقاومت ناچیزی دارند، لذا بتن‌ها را تقویت می‌کنند

انواع بتن تقویت شده

همان گونه که بیان شد بتن‌ها به دلیل مقاومت بالایی که نسبت به نیروهای فشاری دارند و مقاومت کمی که نسبت به فشارهای کششی و برشی دارند، نیازمند این هستند که تقویت شوند تا از خرابی‌ها جلوگیری شود. لذا در ادامه به معرفی چند مورد از این بتن‌ها پرداخته‌ایم.

بتن پیش تنیده شده: این نوع بتن با استفاده از کابل‌های ضخیم فولادی ساخته می‌شود. اساس این روش استفاده از تنش پسماند است که مقاومت سطح را بالا می‌برد. معمولا بتن‌ها را بنا به استفاده آن و میزانی که تحت تنش‌های مختلف قرار می‌گیرند، می‌سازند. طراحی و ساخت بتن پیش تنیده به نوعی است که کابل‌های فولادی باید در عکس مسیر تنش قرار گیرند. در نتیجه زمانی که تحت بار قرار می‌گیرد، باعث مقاومت بیشتر می‌شود. معمولا از این روش برای ساختن سازه‌های بزرگی مانند پل استفاده می‌کنند.

بتن الیافی ( روش کاه گل سنتی ): از دیگر بتن‌هایی که تقویت می‌شوند، بتن الیافی است. برای ساختن و تولید این نوع بتن معمولا از الیاف شیشه‌ای و یا آزبست استفاده می‌کنند. در دنیای مدرن و پیشرفته امروزه، از الیاف فولاد کربن و آلیاژهایی با استحکام بیشتر استفاده می‌کنند. این الیاف از ترک خوردن و اختلالات سطحی بتن جلوگیری می‌کند. این بتن الیافی برای ساختن پانل‌های بتنی و قطعات پیش ساخته استفاده می‌کنند.

بتن مسلح ( بتن آرمه ): آخرین نوع از بتن‌های تقویت شده، بتن آرمه یا بتن مسلح نام دارد. در صنعت از هر دو نام این نوع بتن، به دلیل پرفروش بودن این محصول و پر کاربرد بودن آن، استفاده می‌گردد. تفاوتی که این محصول با دیگر بتن‌های تقویت شده دارد این است که، برای تولید آن حتما باید آرماتوربندی انجام گردد. در این بتن مانند بتن الیافی، برای ساخت قطعات پیش ساخته استفاده می‌کنند.
به طور کلی، فرآیند آرماتوربندی در استانداردهای مختلف صورت می‌گیرد. اگر کارفرما در محل پروژه حضور داشته باشد، می‌توانید آرماتوربندی کنید تا بر روی پروژه نظارت داشته باشد. آرماتور بندی در شکل‌های هندسی مختلفی طراحی می‌گردد. معمولا در فرآیند کاری آرماتور بندی در ساختمان از میلگردهای آجدار استفاده می‌کنند. دلیل این موضوع هم به خواص ظاهری و ساختاری این میلگردها مربوط می‌شود، چون مقاومت سطح را افزایش می‌دهند. در پروژه‌های بزرگ از دستگاه‌های خم زن استفاده می‌کنند و در پروژه‌های کوچک‌تر از اهرم‌های دستی خمش استفاده می‌کنند.

انواع میلگرد سازه‌های بتنی

معمولا میلگردها را بنا به ساختار آلیاژ، شکل ظاهری و خواص آن به 3 دسته تقسیم می‌کنند.

– میلگرد ساده: به نوعی از میلگرد نرمه گفته می‌شود که دارای مقطع دایره است و سطح مسطحی دارد.
– میلگرد آجدار: به این دسته از میلگردها آجدار تابیده نیز گفته می‌شود. این دسته معمولا هم آلیاژ سخت و هم آلیاژ نیمه سخت دارند.
– کابل‌های فولادی: معمولا به سیم بکسل معروف هستند که تنش‌های زیادی دارند. از این کابل‌ها در جهت بتن‌های پیش تنیده و پس تنیده استفاده می‌کنند

نمونه ای از نحوه بستن میلگردها

بستن میلگردها 

به صورت کلی برای متصل کردن و بستن میلگردها به یکدیگر از سیم مفتول استفاده می‌کنند. که برای این کار از دو روش زیر کمک می‌گیرند.

– روش ضربدری: در این روش دو میلگرد را حتما بر روی هم قرار می‌دهند و سیم مفتول را به حالت یک ضربدر از زیر و روی میلگردها رد می‌کنند.
– روش بستن از کنار: در این روش هم مانند روش ضربدری میلگردها بر روی هم قرار می‌گیرند. اما با این تفاوت که سیم مفتول در ابتدا از زیر میلگرد پایینی رد می‌شود و سپس از کنار (بغل) میلگرد بالایی عبور می‌کند. در نتیجه انتهای آن‌ها را به هم می‌بندند. از همین روش برای ساختن فونداسیون و سقف استفاده می‌کنند اما در اصطلاح به آن روش کراواتی گویند.

خاموت ( آرماتور عرضی )

در اصطلاحات ساختمانی به ، رکاب یا کمربند نیز می‌گویند. در اصل خاموت‌ها به شکل مقطع تیر تولید می‌شوند. حالت قرار گرفتن این خاموت‌ها در حالت قائم است. وظیفه‌ی اصلی این خاموت‌ها، مقاومت در برابر نیروهای برشی است و به حفظ میلگردها در برابر برآیند نیروهای فشاری و کششی کمک می‌کند.

تمیز کردن میلگردها

به‌طور کلی در استفاده از ابزار و وسایل ساختمانی، تمیزی مصالح از اهمیت شایانی برخوردار است. این موضوع به طور دقیق درباره‌ی میلگردها مشهود است زیرا که به دلیل چسبندگی بین فولاد و بتن، تمیزی بین آن‌ها مهم است تا گل و روغنی روی میلگرد دیده نشود. چون اگر در ابتدای کار این موارد رعایت نشود، باعث خوردگی و خرابی میلگرد خواهد شد.

آشنایی با انواع آرماتورها

میلگردهای مصرفی باید نو، تمیز، بدون هیچ گونه آلودگی نظیر چربی‌ها، ذرات بتن، گرد و خاک و یا مواد زائد دیگر باشد. زیرا هرگونه آلودگی در سطح میلگرد موجب کاهش اصطکاک و درگیری بین بتن و فولاد شده و در حقیقت آن را از حالت مسلح خارج می‌نماید. مقطع میلگرد نباید به علت زنگ‌زدگی ضعیف شده باشد و استفاده از میلگردهای زنگ زده به شرطی مجاز می‌باشد که اولاً زنگ‌زدگی قبلاً با برس یا وسایل مشابه از قبیل سندبلاست (ماسه پاشی) کاملاً پاک شود و ثانیاً قطر میلگرد پس از زنگ زدایی حداکثر ۵/۰ میلی متر کاهش پیدا کند.

مشخصات میلگردهای مصرفی در بتن مسلح در جدول زیر آورده شده است .

مشخصات میلگرد	تنش جاری شدن kg /cm2	تنش گسیختگی kg/ cm2	تغییر شکل نسبی در هنگام گسیختگی
گروه	نوع
AI	میلگرد ساده	۲۳۰۰	۳۸۰۰	۲۵%
AII	میلگرد آجدار	۳۲۰۰	۵۰۰۰	۱۹%
AIII	میلگرد آجدار	۴۰۰۰	۶۰۰۰	۱۴%

میلگردهای مصرفی در بتن بصورت میلگرد ساده یا آجدار و آجدار پیچیده به کار می‌روند و موکداً توصیه می‌شود که تمامی میلگردهای مصرفی در بتن (به استثنای خاموت‌ها) از انواع میلگردهای آجدار باشند .

قطر، شکل، اندازه، تعداد و محل نصب آرماتورها باید بر اساس نقشه‌های اجرایی و سایر مندرجات قرار داد و دستورالعمل‌های نشریه ۵۵ سازمان مدیریت و برنامه‌ریزی باشد. قبل از شروع عملیات بتن‌ریزی، اتمام عملیات آرماتور گذاری باید کتباً به اطلاع دستگاه نظارت رسیده باشد و این اعلام حداقل ۲۴ ساعت قبل از بتن‌ریزی صورت پذیرد تا دستگاه نظارت فرصت کافی برای کنترل داشته باشد. بتن‌ریزی قبل از کسب اجازه کتبی دستگاه نظارت مجاز نمی‌باشد و آرماتور گذاری یا جابه‌جایی آرماتورها حین اجرای بتن‌ریزی تحت هیچ شرایطی مجاز نیست. مواردی نظیر بتن‌ریزی با استفاده از قالب‌های لغزان که در آن همزمانی آرماتور گذاری و بتن‌ریزی اجتناب ناپذیر است، از شمول قاعده فوق مستثنی می‌باشد.

همان گونه که بحث شد، به دلیل آن که بتن‌ها نیروی کششی و برشی را تحمل نمی‌کنند و مقاومت کمی نسبت به این نیروها و برآیند آن نشان می‌دهند. لذا از آرماتوربندی در ساختمان‌ها استفاده می‌شود تا بتوانند این نیروها را تحمل کنند. پس حتما آرماتوربندی باید قبل از بتن ریزی کف ماله پروانه‌ای انجام گردد. زمانی که آرماتوربندی را برای ساختمان خود انجام می‌دهید، باعث می‌شود که بتن در برابر بیشتر برآیند نیروها و تنش‌هایی که در محیط وجود دارد، مقاومت بهتری از خود نشان دهد.

هر کاری که به ساخت بنا مربوط شود، نیاز به متخصص حرفه‌ای دارد. آرماتوربندی نیز نیاز به دقت و نظارت جداگانه دارد. با این که در هر عملیات ساختمانی، مسئول ناظر ویژه‌ای بر آن عملیات تعریف می‌شود، اما برای انجام عملیات آرماتوربندی نیاز به نظارت دو برابر می‌باشد. چون که در برخی عملیات‌های ساختمانی، مقاومت فونداسیون کل سازه به آرماتور و نحوه‌ی بستن آن مربوط می‌شود.
دلیل این موضوع آن است که در بخش‌های مختلف یک ساختمان، نوع بستن آرماتور با توجه به نیروها و برآیند نیروهایی که در آن قسمت وجود دارد متفاوت است چون مقاومت در هر نقطه فرق می‌کند.

تعریف آرماتوربندی ( چینش میلگرد همراه خمکاری )

به صورت تکنیکال، آرماتوربندی به فرآیندی گفته می‌شود که در آن میلگردها و دیگر سازه‌های فولادی با ترتیب خاصی کنار هم قرار گیرند و به کمک جوشکاری سرد و یا با استفاده از بست‌های میلگرد در کنار هم متصل شوند. در دنیای مدرن امروز، آرماتوربندی، اصلی‌ترین و مهم‌ترین روش برای ساختن سازه‌های مدرن است. همان گونه که می‌دانید مهندسی سازه و عمران استانداردهای خاص خودش را برای هر ساختمان دارد.
همان‌گونه که بیان شد، بتن به دلیل ماهیت آن که ماده‌ای خمیری است و به هر شکلی در می‌آید. ولی آرماتور به بدنه‌ی ساختمان و بتن کمک می‌کند تا طبق نظر مهندسین ساختمان استحکام لازم را بدست بیاورد. استفاده رایج از میلگردهای ساده در استفاده آن‌ها در هر سقفی می‌باشد. و اگر از میلگردهای درهم تنیده و خمیده استفاده کنند، برای ساختن ستون‌ها و فونداسیون‌ها می‌باشد.

نکته: مواردی که باید به مجری و ناظر سازه اعلام شود عبارتند از: قطر میلگردها – ابعاد چشمه‌ها – تعداد شبکه‌ی آرماتور – میزان بارگذاری

مزایای آرماتوربندی

– سازه‌های بتنی نیاز به مهارت خاصی ندارد.
– آرماتوربندی از انحراف ساختمان جلوگیری می‌کند.
– هزینه‌ی قیمت آرماتور همراه بتن نسبتا پایین است.
– آرماتوربندی را به هر شکلی می‌توان طراحی کرد.
– ساختمانی که دارای آرماتور می‌باشد، مقاومت و سیستم قوی‌تری دارد.
– هنگامی که بتن با آرماتور در کنار هم قرار می‌گیرند، در برابر خطراتی مانند آب و آتش مقاوم‌تر می‌شوند.
– نوع آرماتور بندی به افزایش استحکام و مقاومت کششی می‌افزاید.
– بتن قدرت فشرده سازی و تراکم سازی زیادی برخوردار است.

نکات جانبی درباره آرماتوربندی

مراحل آرماتوربندی

به طور کلی بسته به سازه و هدف شما از آن ساختمان هر نوع آرماتوربندی متفاوت است. در اینجا به مراحل آن اشاره شده است.

مشخص شدن اجزای ساختمان

قبل از هر کاری حتما باید یک نمونه ماکت و نقشه آن رسم شود.

خرید میلگرد

معمولا از میلگردهای ساده برای پروژه‌های کوچک استفاده می‌کنند. برای پروژه‌های بزرگ‌تر با توجه به نوع کاربرد آن سازه باید نوع میلگرد خریداری شود.

مشورت با طراح و نقشه کش

پس از خرید و سفارش میلگردها، با توجه به نوع هدف شما از سازه باید با مهندس ناظر مشورت کنید. که معمولا این ناظر اندازه و و نوع میلگردها را بررسی می‌کند. و با توجه به سخت یا ساده بودن پروژه شما، عملیات را راهنمایی می‌کند.

انتخاب روش آرماتوربندی

با توجه به نوع خاص هر سازه بتنی، روش مختلفی برای خم کردن میلگرد و آرماتور وجود دارد. این مورد که از چه روشی باید استفاده شود، معمولا سلیقه‌ای می‌باشد و بنا و شخصی که آرماتورها را می‌بندد با توجه به سلیقه‌اش به دلخواه از 3 روش منظم، روش کراواتی و روش گره زدن استفاده می‌کنند. معمولا برای آرماتور بندی از جوشکاری استفاده نمی‌کنند. چون بر اثر جوشکاری سطح صافی و یکنواختی خودش را از دست می‌دهد و در اثر اعمال نیرو ممکن است بشکند.

نحوه قرارگیری آرماتور

یکی از مهم‌ترین مراحل آرماتوربندی، چگونگی قرارگیری آرماتور در سازه بتنی می‌باشد. حتما در مورد این موضوع نیاز به یک شخص با تجربه است که شما را راهنمایی کند. معمولا از میلگردهای بزرگ برای ستون‌های بلند استفاده می‌کنند.

چک کردن دوباره آرماتور

اکثر مهندسین طراح و مهندسین ناظر بر روی این مرحله تاکید می‌کنند. چون نیازمند بررسی نه یک باره و دوباره بلکه بررسی چند باره آرماتور قبل از بتن ریزی نیاز دارد. مهم‌ترین نکته‌ای که باید توجه شود، این است که معمولا آرماتورها در حین جابه‌جایی باعث خرابی و مشکل می‌شوند. هنگام راه رفتن بر روی آرماتورها مشخص می‌شود که آیا نیاز به بستن دوباره با سیم مفتول دارد یا نه.

گذاشتن قالب و ریختن بتن

برای آخرین مرحله آرماتوربندی نیاز است که قالب را قرار دهید و اطراف آن را بتن بریزید. معمولا در مسئله‌ی قالب گذاری از قالب‌های فلزی استفاده می‌کنند. اشکال قالب‌ها متفاوت است و به کمک آن‌ها می‌توان ستون‌های استوانه‌ای تشکیل داد. زمانی که میلگرد را در قطعات بتنی استفاده نکرده‌ایم، خم و برش‌ها را بر روی آن انجام نداده‌ایم و با استفاده از سیم آرماتوربندی در المان‌های سازه‌ای از آنها استفاده نکرده‌ایم و اصطلاحا آن را نبسته‌ایم میلگرد نام دارد. در حقیقت زمانی که به چشم مصالح به آن نگاه می‌کنیم میلگرد نام دارد. حال آرماتور چیست؟ زمانی که این محصولات خم و برشکاری می‌شود، مطابق نقشه‌های اجرایی در المان‌های سازه‌ای توسط سیم‌های آرماتوربندی بسته شده و در بتن جایگذاری می‌شود به آن آرماتور می‌گویند. جهت اطلاع از می‌توانید به لینک مربوطه در سایت مرکزآهن مراجعه نمایید.

در مقاله‌های بعدی در خصوص نیز توضیحاتی ارائه می‌گردد.

مخترع بتن مسلح

بیش از یک قرن است که در ساخت و ساز از استفاده می‌کنند. فردی که استفاده از بتن مسلح را آغاز کرد، ژوزف مونیز نام داشت؛ او یک باغبان بود که در سال 1845 برای ساخت گلدان و نیمکت خود از میلگرد استفاده کرد. وی با کسب امتیازات مربوط به ساخت انواع سازه، توانست نام خود را به عنوان مخترع بتن مسلح ثبت کند.

پس از آن در سال 1847 میلادی، تادیوس هیات، توانست امتیاز ساخت بتن سیمانی را کسب کند. پس از این سال تصمیم بر آن شد که از میلگردهای فولادی برای مسلح کردن ساختمان‌های بتنی استفاده کنند. این روزها انواع مختلفی از سازه‌های بتنی را می‌بینیم که همه را مدیون ژوزف و تادیوس هستیم.

تعاریف بتن

همانند بسیاری از ترکیبات کاربردی موجود در صنعت، بتن نیز با استفاده از چند ماده اولیه ساخته می‌شود. آب و سیمان، مواد اولیه‌ای هستند که برای ساخت بتن از آن‌ها استفاده می‌شود. پس از اینکه این مواد سفت شدند، ماده اصلی یا بتن تولید می‌شود. بتن خواص مثبت و منفی زیادی دارد.

برای مثال مقاومت بتن در برابر تنش و نیروی فشار قوی بسیار بالا بوده ولی در برابر تنش کششی، عملکر مثبتی ندارد. با فرو بردن میلگردهای بتن آرمه (میلگردهای مسلح کننده‌ای که تغییر شکل سطحی یافته‌اند) به درون بتن، مقاومت در برابر تنش کششی بتن افزایش یافته و دیگر شاهد ایجاد ترک در منطقه کششی نخواهیم بود.

برای انتقال نیروهای کششی و برشی، نیاز به استفاده از فولاد در داخل سازه‌های بتنی داریم. این کار برای تقویت و مسلح کردن بتن انجام می‌شود. برای ایجاد قطعه و یا سازه‌ای مستحکم، مقاومت فشاری بتن و مقاومت کششی و برشی فولاد هر دو مورد نیاز است. از این رو بتن و فولاد هر دو با هم به کار برده می‌شوند. استحکام سازه با ترکیب بتن و میلگرد بی نظیر خواهد شد.

آرماتور و فولادهای پیش تنیده

آرماتورها فولادهایی هستند که برای تقویت و مسلح کردن بتن یا ایجاد بتن پیش‌تنیده به بتن اضافه می‌شوند.

فولادهای مورد استفاده برای بتن پیش تنیده یا فولادهای پیش تنیده

فولادهای مورد استفاده در بتن پیش تنیده به تنهایی یا به همراه آرماتورهای پیش تنیده شده و تنش‌های اعمالی بر آنها طبق جداولی برای اعمال نیروهای فشاری به بتن در اختیار هستند. نکته قابل توجه آن که فولادهای پیش تنیده شده که دارای کربن بیش از 5/0 درصد بوده با میزان تنش تسلیم خارج مرکز (تنش تسلیم به ازای کرنش 002/0) بیشتر از عدد 835 نیوتون بر میلی‌متر مربع، جوش پذیر نیستند.

خصوصیات آرماتور

در صورتی که نیاز دارید استحکام بتن را افزایش دهید، نیروهای موجود باید از سمت بتن به آرماتور تغییر پیدا کنند. برای اینکه بتوانید این تغییر نیرو را به خوبی اعمال کنید، روی آرماتور آج یا فرو رفتگی ایجاد شده است. این موضوع از حرکت میلگرد در بتن جلوگیری کرده و انتقال نیرو را بهبود می‌بخشد.

خواص ضروری که در انتخاب فولادهای مورد استفاده برای مسلح کردن بتن باید مد نظر باشند عبارتند از:

• نقطه تسلیم
• مقاومت خستگی در برابر نیروهای ضربه‌ای (دینامیک)
• جوش‌پذیری مناسب
• خواص اتصال

میزان مقاومت بالای مشخص شده برای آرماتور توسط یکی از موارد زیر حاصل می‌شود:

• شکل دادن سرد فولاد که منجر به افزایش چگالی نابجایی‌ها و در نتیجه افزایش استحکام آرماتور می‌گردد.
• عملیات حرارتی که شامل سرد کردن زیر دمای نورد با کنترل دما است که منجر به ریزدانگی فولاد می‌گردد.
• کنترل اندازه دانه در حین انجماد و عملیات رسوب سختی و ریز کردن دانه‌ها (مانند فولادهای رسوب سخت شده طبیعی)

آرماتور چیست؟

انواع آرماتور

اصلا آرماتور به چه معناست؟ آرماتور در حقیقت یک قطعه فولادی است. این قطعه ظاهری دایره‌ای شکل داشته که در ساختمان‌های بتنی وظیفه مسلح کردن و تقویت بتن را به عهده دارد. همانطور که در ابتدا گفته شد در شکل ظاهری این قطعات فرورفتگی یا بر‌آمدگی‌هایی را مشاهده خواهید کرد.

انواع آرماتور مطابق استاندارد DIN488

مطابق با این استاندارد که مربوط به کشور آلمان است، آرماتورهای مورد استفاده در ساخت و ساز سازه‌ها به سه دسته تقسیم می‌شوند:

میلگرد: این گروه فولادهایی هستند که از محصولات صاف تهیه شده و به صورت منفرد برای مسلح کردن بتن مورد استفاده قرار می‌گیرند.

شبکه: یک گروه از آرماتورها که شبکه نام دارند در کارگاه مونتاژ شده و برای اینکه مقاومت آن‌ها بالا برود، به هم متصل می‌شوند. جهت اطلاع از می‌توانید به لینک مربوطه مراجعه کنید.

سیم: ظاهر این دسته صاف و قرقره‌ای است. مسلح سازی آرماتور سیم در کارگاه‌ها انجام می‌شود.

نشانه گذاری مدل های آرماتور براساس استاندارد DIN

هدف از نشانه‌گذاری

میلگردهای بتن با توجه به خصوصیات ظاهری از هم مجزا می‌شوند. دلایل تفاوت در ظاهر این محصولات عبارت است از:

• تشخیص جنس محصول که آیا توسط فولاد بتن ساخته شده است یا نه؟
• تشخیص کمترین نقطه تسلیم میلگرد بتن
• نشان دادن و مشخص کردن کارخانه سازنده و ایجاد تمایز بین محصولات کارخانجات متفاوت

نشانه گذاری مدل های میلگردهای بتن طبق استاندارد DIN

• این نمونه از نشانه گذاری با کمک برچسب انجام می‌شود. به گونه‌ای که روی میلگرد را یک برچسب ضد آب می‌چسبانند. این تنها یکی از انواع نشانه گذاری بوده؛ نمونه‌های دیگر در ادامه به شما معرفی می‌شوند.
• با توجه به اینکه مواد مورد استفاده در ساخت آرماتور در استاندارد DIN88 به فولادهای زیر معطوف می‌شوند، هریک از این محصولات توسط یک سری علایم و نشانه‌های ظاهری که بر روی سطح آن‌ها نصب شده است شناسایی می‌شوند.

نشانه گذاری میلگرد آج دار مدل Bst 420 S

روی محیط این نوع محصول دو ردیف آج مورب با زاویه مختلف وجود دارد.

انواع آج روی میلگرد

در شکل بالا هرکدام از این ردیف‌ها در نیمی از محیط محصول قرار دارند. علامت‌گذاری این محصول توسط آج‌هایی ضخیم‌تر از آج‌های اصلی در طول آن انجام می‌شود.

نحوه آج‌گذاری به این ترتیب است که در اوایل شاخه میلگرد ابتدا دو آج ضخیم کنار هم وجود دارد که نشان دهنده شروع محل علامت‌گذاری است. بعد از چند آج با ضخامت عادی، آج ضخیم دیگری وجود دارد (سومین آج ضخیم). مطابق جدول زیر تعداد آج‌های عادی بین دو آج، ابتدا تا آج سوم نشان دهنده کشور سازنده است. با عبور از سومین آج ضخیم بعد از تعداد آج عادی، آج ضخیم دیگری مشاهده خواهد شد که تعداد آج با اندازه معمولی بین آج ضخیم سوم و آج آخری؛ نشان دهنده نحوه ساخت محصول است.

Number of ribs between the reinforced ribs	country
1	Germany ،Austria
2	Belgium ،Luxembourg ،Netherlands ،Switzerland
3	France
4	Italy
5	Ireland ،Island ،Great Britain
6	Denmark ،Finland ،Norway ،Sweden
7	Portugal ،Spain
8	Greece ،Turkey

نشانه گذاری میلگرد آج دار مدل Bst 500 S

برای اینکه میلگردهای آجدار 500s را نشانه‌گذاری کنند در قسمت موازی آج‌ها، علامت‌گذاری به روش Bst 420 S انجام می‌شود. (همانند شکل زیر)

میلگردهای آجدار 500s

نشانه گذاری شبکه آجدار مدل Bst 500 m

شبکه‌ها توسط شکل و همچنین آج‌هایی که بر روی میلگردها قرار می‌دهند، نشانه‌گذاری می‌شوند. نحوه نشانه‌گذاری به این صورت است که بر روی شبکه‌ها 3 ردیف آج مورب وجود دارد. تنها یکی از سه ردیف آج، نشانه گذاری می‌شود و آن هم به این صورت که نشانه گذاری توسط آج‌های کوتاه‌تر بین آج‌هایی با طول معمولی و یا جای خالی آج‌ها انجام می‌شود. نشانه‌ها هر یک متر تکرار می‌شود. (به شکل زیر دقت کنید)

تکرار نشانه‌ها در هر یک متر

نشانه گذاری سیم های بتن

سیم‌های بتن با روش شکل دهی سرد، توسط فولاد 500 p و 500 g تولید می‌شوند. سیم‌های بتنی را می‌توان با سطح صاف یا شکل‌دار تهیه کرد.

نشانه	شماره ماده	کد میلگرد
Iv G	1.0464	Bst 500 G
Iv P	1.0465	Bst 500 P

سیم‌ها توسط چهارگوشه‌های موازی فرورفته در سطح سیم، مشخص می‌شوند و در این مورد چهار گوشه‌های مشخصه جهت نشانه‌گذاری دارای طول بیشتری هستند.

انواع آج روی میلگرد

1. نوع A615 یا آرماتورهایی که سطح مربعی صاف دارند.
2. مدل بعدی آرماتورهای ریلی را شامل شده و با نام A616 شناخته می‌شود.
3. مدل سوم با توجه به این استاندارد، A617 نامیده شده و آرماتورهای استوانه‌ای را شامل می‌شود.

برای آگاهی از تفاوت‌های این سه طبقه‌بندی می‌توان از اطلاعات جدول زیر استفاده کرد:

Composition (1)	Strength	Size Designation Bar Number	Grade Identification	Grades Produced	Specification Identification	ASTM Specification
	Carbon	Yield min psi	Tensile min psi
–	40.000	70.000	#3 thru #11 and 14 and #18	Blank	40	N	A615 (New billet steel)
–	60.000	90.000	60	60
–	75.000	100.000	75	75
0.60-1.00	0.55-082	50.000	80.000	#3 thru =11	Blank	50	–	A-616 (Made from A 11
60.000	90.000	60	60
0.60-0.90	0.40-0.59	40.000	70.000	#3 thru #11	Blank	40	A	A-617 (Made from A-21)
60.000	90.000	60	60

در کشور آمریکا پس از ساخت میلگردهای آرماتور روی آن‌ها علامت گذاری، متناسب با کد سازنده انجام می‌شود. کدهای ارائه شده با توجه به استانداردهای تولید کننده کارخانه و گزارش آزمون Mill مشخص می‌شوند. تمام علامت‌‌گذاری روی آرماتور با توجه به استانداردهای تعریف شده برای این محصول است.

در قسمت بعد نشانه‌گذاری، نوع فولاد را مشخص می‌کنند:

1. برای نمایش فولادهایی که سطح مقطع مربعی شکل دارند از حرف N استفاده می‌شود.
2. حرف تعریف شده A مقاطع دایره‌ ای شکل را شامل می‌شود.
3. سومین علامت برای ریل‌های آهنی تعریف شده است.

در مرحله بعد مدل فولاد نشانه گذاری می‌شود. از مرکز میلگرد 5 برابر فاصله را توسط خطوط تکی یا دوتایی، نشانه گذاری می‌کنند. زمانی که خط تک برای نشانه‌گذاری استفاده می‌شود، محصول شما (میلگرد) مقاومت متوسطی خواهد داشت. درصورتی‌که از دو خط استفاده شود، یعنی استحکام و مقاومت میلگرد بالا است.

آرماتور با چه استانداردی مورد تایید است؟

برای افزایش سطح آگاهی در زمینه نکات آرماتور بندی مطالعه مقالات زیر را به شما پیشنهاد می‌کنیم:

 

محاسبه و شناسایی میلگرد آرماتورهای ناشناخته براساس کربن معادل

C.E.=%C+%Mn/6

C.E.=%C+%Mn/60%Cu/40+%Ni/20+%Cr/10-%Mo/5-%V/10

با توجه به تحقیقات انجام شده میزان کربن موجود در آرماتورهای شما نباید از 0.55 بالاتر باشد.

ردیف	کاربرد آرماتور	نام استاندارد آرماتور
1	سیم از جنس فولاد کم کربن	ASTM A82
2	میلگردهای تغییر شکل یافته شبکه‌ای شده Mats	ASTM A 184/A184M
3	شبکه‌های سیم کم کربن جوش داده شده	ASTM A 185
4	سیم فولاد تغییر شکل یافته	ASTM A 496
5	شبکه‌های سیمی فولاد تغییر شکل یافته جوشکاری شده	ASTM A 497
6	شمش میلگردهای کم کربن و تغییر شکل یافته	ASTM A615/A615M
7	فولاد تغییر شکل یافته ریل و میلگرد کم کربن	ASTM A616/A616M
8	فولاد محور تغییر شکل یافته و میلگرد کم کربن	ASTM A617/A617M
9	میلگردهای کم کربن آلیاژی	ASTM A706/A706M
10	میلگرد گالوانیزه	ASTM A767/A767M
11	میلگردهایی با پوشش اپوکسی	ASTM A775/A775M
12	میلگردهای اپوکسی‌دار پیش مونتاژ	ASTM A934/A934M

بیشتر بدانید: فرمول محاسبه وزن سیم مسی

در صورتی که از ترکیب شیمیایی ناشناخته استفاده شده بود، به روش زیر عمل کنید:

• پیشگرم با میزان ْ150 برای میلگردهای کوچک (کمتر از 6) استفاده کنید. این میزان حداقل پیشگرم پیشنهادی است.
• پیشگرم با میزان ْ260 برای میلگردهای بزرگ (بیشتر از 7) استفاده کنید.

• شما می‌توانید برای محصولاتی که با استاندارد ASTM A706 هستند، میزان پیشگرم و دمای بین پاسی را در جدول شماره 4 مشاهده کنید.
• از دو استاندارد ASTM و کد AWS D1-4 برای بررسی مشخصات میلگرد و اتصال استفاده می‌شود. مشخصات تولید و آزمون با استاندارد ASTM و نحوه اتصال با کد AWS D1-4 مشخص می‌شود.
• وقتی نوع فولاد مشخص نباشد (فولادهای لیست AWS)، بررسی توسط کدهای عمومی ساختمان یا توسط مهندس انجام می‌شود. بدین ترتیب که تهیه و بررسی ترکیب شیمیایی و کربن معادل و سنجش جوش پذیری آن‌ها توسط آزمون‌های مربوطه صورت می‌پذیرد. در اینجا منظور، مهندس پیمانکار یا مدیر اجرایی پروژه است. با توجه به نوع فولاد، کد جوشکاری استفاده شده، توسط مهندس مربوطه در متن قرارداد قید می‌شود.
• در اتصال جوشی آرماتور به فولاد ساختمانی، پیشگرم مورد نیاز فولاد ساختمانی باید مدنظر قرار گیرد. کمترین پیشگرم مورد نیاز برای ایجاد این اتصال جوشی باید بیشتر از مقادیر ذکر شده در جداول باشد. با این وجود توجه ویژه‌ای را باید در جوشکاری میلگرد به فولادهای کوئنچ شده مبذول داشت. اگر پیشگرم باعث هرگونه مشکلی در سلامت فولاد شود، جوشکاری انجام نخواهد شد.
• جوشکاری در دمای محیطی کمتر از 18- درجه سانتی‌گراد انجام نمی‌شود. وقتی فلز پایه در زیر دماهای فهرست شده باشد، فرایندهای جوشکاری انجام می‌شود و در اندازه و محدوده کربن، معادل محصول پیشگرم انجام می‌شود.
• برای اطمینان از سلامت و عدم ترک باید موارد مختلفی مورد بررسی قرار گیرد. در ابتدا عرض مقطع باید بالاتر از 150 میلی‌متر باشد. درمای اطراف نباید بالاتر از دمای کمینه برود.
• در مرحله پس از جوشکاری، حتما اجازه بدهید تا میلگردها به دمای محیط رسیده و کامل سرد شوند. این موضوع از بوجود آمدن هرگونه نقص در زمان جوش جلوگیری می‌کند.
• در صورتی که آنالیز شیمیایی در دسترس شما نبود، کربن را بالاتر از 0.75 در نظر نگیرید.
• در صورتی که فلز پایه‌ای که استفاده می‌کنید دمایی کمتر از صفر درجه داشته باشد در زمان جوشکاری دمای پیشگرم را حداقل 20 درجه بگذارید.

ویژگی‌های آرماتور	فرآیند SMAW با الکترودهای کم هیدروژن، GMAW، FCAW
حداقل دما
کربن معادل .C. E%	اندازه آرماتور	F°	C°
تا 0.4	تا (36) 11 14 و 18 (34 و 75)	ندارد 50	ندارد 10
بالای 0.4 تا 0.45	تا (36) 11 14 و 18 (34 و 75)	ندارد 50	ندارد 40
بالای 0.45 تا 0.55	تا (19) 6 7 تا 11 (22 تا 36) 14 تا 18 (43 تا 75)	ندارد 50 200	ندارد 10 90
بالای 0.55 تا 0.65	تا (19) 6 7 تا 11 (22 تا 36) 14 تا 18 (43 تا 75)	100 200 300	40 90 150
بالای 0.65 تا 0.75            بالای 0.75	تا (19) 6 7 تا 18 (22 تا 57) 7 تا 18 (22 تا 57)	300 400 500	150 200 260

مشخصات فولادهای کاربردی در سازه های بتن آرمه مطابق استاندارد DIN

با توجه به استاندارد DIN 488 نیز خواص آرماتور تعیین می‌شود.

درجه‌بندی که برای مسلح کردن بتن با توجه به استاندارد کشور مشخص می‌شود. در زیر جدولی با توجه به استاندارد DIN برای بررسی خواص برای شما ارائه شده است.

ردیف	1	2	3	4	5
درجه‌بندی‌های فولاد تقویت شده	نام اختصاری	Bst 420 s	Bst 500 s	Bst 500 m²	میزان P%
نشانه	III S	IVS	IVN
شماره ماده	1.0428	1.0438	1.0466
شکل تولید	میله فولادی تقویت کننده	میله فولادی تقویت کننده	شبکه فولادی تقویت کننده
1	قطر اسمی (mm) sd	6 الی 28	6 الی 28	4 الی 12	–
2	(N/mm2) استحکام تسلیم 5(B)	420	500	500	5.0
3	استحکام تسلیم (N/mm2) 5(2B) Rm	5506	5506	5506	5.0
4	افزایش طول بعد از شکست	10	10	8	5.0
5	استحکام خستگی میله‌های تسلیم	215	215	–	10
6	میلگردهای خمیده	170	170	–	10
7	میلگردهای مستقیم که از شبکه گرفته شده‌اند	–	–	100	10
8	–	–	200	10
9	قطر مندرل خمش	6 الی 12	5ds	5ds	–	1
10	در تست خمش مضاعف برای قطر اسمی (mm) ds	14 و 16	6ds	6ds	–	1
11	20 الی 28	8ds	8ds	–	1
12	قطر خمش در تست خمش در نقطه جوش (mm)	–	–	6ds	5
13	نیروی برشی اتصالات (N)	–	–	0.3*AS*RS	5
14	انحراف مجاز از مقطع عرضی اسمی 8AS (mm)	4	4	4	5
15	سطح مقطع نسبی دنده‌ها fR	488 DIN قسمت 2 را ببینید	488 DIN قسمت 2 را ببینید	488 DIN قسمت 2 را ببینید	–
16	ترکیب شیمیایی در آنالیز ریخته گری و آنالیز محصول	C	(0.22) 0.24	(0.22) 0.24	0.17(0.15)	–
17	P	(0.055) 0.05	(0.055) 0.05	(0.055) 0.05	–
18	S	(0.055) 0.05	(0.055) 0.05	(0.055) 0.05	–
19	N10	(0.013) 0.012	(0.013) 0.012	(0.013) 0.012	–
20	مناسب برای جوشکاری11	E. MAG .GP .RA .RP	E. MAG .GP .RA .RP	12E . 12MAG . RP	–

توضیحات مربوط به جدول

1- این جدول به منظور کمک به نقشه‌کشی و محاسبات استاتیکی استفاده می‌شود.

2- اطلاعاتی که در ستون ارائه شده است برای شبکه‌ آرماتور مورد استفاده قرار می‌گیرد.

3- میزان درصد P به کار رفته برای احتمال استاتیکی به کار می‌رود.

4- در شرایط محدود شده که اندازه اسمی قطر میلگرد 4 و 4.5 میلی‌متر است، نیازی به در نظر گرفتن مقاومت به خستگی وجود ندارد.

5- نشانه‌هایی که قبلا مورد استفاده قرار گرفته‌اند را نشان می‌دهد.

6- در تست کشش عدد دقیق Rm کمتر از 1/05 RC نیست. آرماتور نوع Bst500M با مقاومت تسلیمی 550 نیوتون نباید تست کششی کمتر از 1/03 RC داشته باشد.

7- اگر مقادیر نمایش داده شده در سطر ششم اجرا شود، مقاومت خستگی میلگردهای صاف اجرا می‌شود.

8- مقادیری که در پرانتز مشاهده می‌کنید، آنالیز شیمیایی محصولات هستند.

9- عددی که اعلام شده برای میزان کلی نیتروژن است. در صورتی می‌توانید نیتروژنی بیش از این میزان استفاده کنید که میزان ثابت کننده نیتروژن را افزایش دهید.

10- به مفهوم حروف زیر دقت کنید:

Gp: نشان دهنده جوشکاری تحت فشار

RP: جوشکاری مقاومتی نقطه‌ای

E: جوشکاری الکترود دستی

نقش شبکه و سیم فولادی در آرماتور بندی

طرح، ابعاد و جرم آرماتورها به شکل شبکه و سیم با جوشکاری میلگردها اتفاق می‌افتد. به طور کلی شبکه‌ها دارای مش شماره 1 کارخانه‌ای هستند. همچنین مقادیر اسمی گام سیم در طول شبکه و اندازه سیم در جهت شبکه تغییر نمی‌کنند. مشخصات و جزئیات شبکه در نقشه مربوطه آورده می‌شود.
فولاد گرید Bst 500M شبکه جوشکاری شده از سیم‌هایی است که دارای شرایط زیر هستند:

1. به روش کار سرد آج دار شده‌اند.
2. دارای ابعاد اسمی از 4 تا 12 میلی‌متر باشند.
3. دارای سیم‌های طولی و یا عرضی در طول شبکه هستند.
4. اتصال در محل‌های تقاطع با جوشکاری نقطه‌ای مقاومتی انجام شده است.

توجه داشته باشید که سیم‌های طولی و یا عرضی شامل دو نوع هستند:

• سیم‌های منفرد
• سیم‌های دوتایی: شامل دو سیم با قطر یکسان که کنار هم چسبیده‌اند.

overhang overhang

این مدل‌ها عموما به شکل زیر پیاده سازی می‌شوند:

• برای سیم‌های طولی برابر 50 میلی‌متر
• برای سیم‌های عرضی برابر 25 میلی‌متر
• برای سیم‌های دوتایی بالاتر از 100 میلی‌متر

در مورد سیم‌های دوتایی:

توجه داشته باشید که اگر سیم‌های عرضی فقط نگه دارنده باشند و دارای گام زیاد باشند، میزان نسبت فوق، کمتر می‌شود. نکته دیگر آنکه صفحه شبکه مورد آزمون نباید دارای عیب باشند.

 

سخن آخر

همان گونه که بیان شد، آرماتوربندی در اصل همان در کنار هم قرار گرفتن میلگردها را شامل می‌شود که تاثیر بسزایی در فونداسیون هر ساختمان دارا است. در این مقاله به تمامی موضوعات، مراحل، ویژگی‌ها و نکات پیرامون آرماتوربندی اشاره شده است. نظرات و پیشنهادات خود را در ادامه‌ی همین مقاله با ما به اشتراک بگذارید. با تشکر از شما که وقت خود را برای مطالعه این مقاله گذاشتید.

فاده کرده و اقدام به ثبت سفارش کنید.

شایان ذکر است، تمامی خدمات ثانویه میلگرد از جمله رزوه دار کردن و برش و خمکاری میلگرد نیز توسط آیرومارت قابل انجام است. شما می‌توانید قیمت خاموت به عنوان عضو مهمی از آرماتوربندی، در سایزهای مختلف را از وبسایت آیرومارت نیز استعلام گرفته و اقدام به خرید آن در تناژ دلخواه نمایید.