درمان خارپاشنه در طب سنتی دکتر خیراندیش

درد شدید و آزاردهنده در ناحیه پاشنه پا به خصوص هنگام برداشتن اولین قدم‌ها صبحگاهی می‌تواند نشانه‌ای از عارضه‌ای شایع به نام خار پاشنه باشد. این زائده استخوانی که در اثر رسوب کلسیم در زیر استخوان پاشنه شکل می‌گیرد زندگی روزمره بسیاری از افراد را تحت تاثیر قرار می‌دهد.

در حالی که روش‌های درمانی مختلفی برای خار پاشنه وجود دارد بسیاری از افراد به دنبال رویکردهای طبیعی و کم‌تهاجم هستند. طب سنتی ایران با سابقه‌ای طولانی در درمان بیماری‌ها راهکارهای متعددی را برای این عارضه ارائه می‌دهد. در این میان دیدگاه‌ها و توصیه‌های حکیم و مشاور سلامت برجسته دکتر حسین خیراندیش برای بسیاری از علاقه‌مندان به طب سنتی مورد توجه قرار گرفته است.

این مقاله با الهام از آموزه‌های طب سنتی و توصیه‌های مطرح شده توسط دکتر خیراندیش به بررسی جامع علل و روش‌های درمان گیاهی و سنتی خار پاشنه می‌پردازد. هدف ما ارائه راهنمایی کاربردی و ارزشمند است تا با تکیه بر دانش کهن و تجربه متخصصان گامی موثر در جهت بهبود و سلامتیم شما برداشته شود.

خارپاشنه از نگاه طب سنتی

طب سنتی بدن انسان را یک کل واحد در نظر می‌گیرد که بیماری‌ها ناشی از برهم خوردن تعادل اخلاط یا مزاج‌ها هستند. خار پاشنه نیز از این قاعده مستثنی نیست. از دیدگاه طب سنتی خار پاشنه اغلب با غلبه سردی و تری (بلغم) یا سردی و خشکی (سودا) در ناحیه پا و مفاصل مرتبط دانسته می‌شود.

این غلبه مزاجی می‌تواند منجر به کاهش جریان خون موضعی تجمع مواد زائد و در نهایت رسوب آن‌ها در نقاط فشار شود. بنابراین درمان در طب سنتی صرفاً برداشتن زائده نیست بلکه اصلاح مزاج کلی بدن و بهبود وضعیت موضعی است.

دلیل بروز خار پاشنه

دلایل بروز خار پاشنه از دیدگاه طب سنتی و پزشکی نوین تا حدودی همپوشانی دارند اما طب سنتی بر زمینه‌های مزاجی و سبک زندگی نامناسب بیشتر تاکید می‌کند. برخی از دلایل اصلی شامل موارد زیر است:

• غلبه سردی و رطوبت در بدن یا موضعی.
• ضعف عمومی بدن و کاهش توانایی دفع مواد زائد.
• فعالیت بیش از حد یا استفاده نادرست از پا (مانند ایستادن طولانی).
• استفاده از کفش نامناسب یا پاشنه بلند.
• اضافه وزن که فشار زیادی بر پاشنه وارد می‌کند.
• مشکلات گوارشی مانند یبوست که می‌تواند منجر به تجمع سودا در بدن شود.
• جریان خون ضعیف در ناحیه پا.

طب سنتی معتقد است این عوامل زمینه را برای تجمع خلط غلیظ یا رسوب مواد زائد در ناحیه پاشنه فراهم کرده و به مرور زمان باعث شکل‌گیری خار می‌شوند.

روش های درمان خار پاشنه در طب سنتی

درمان خار پاشنه در طب سنتی رویکردی جامع دارد و شامل اصلاحات درونی و بیرونی است. توصیه‌های دکتر خیراندیش نیز معمولاً ترکیبی از این روش‌هاست.

درمان خار پاشنه با اصلاح رژیم غذایی

تغذیه نقش اساسی در اصلاح مزاج و بهبود وضعیت بدن دارد. برای درمان خار پاشنه توصیه می‌شود از مصرف غذاهایی با طبع سرد و تر پرهیز شود. این غذاها شامل لبنیات ترشیجات فست فودها و غذاهای صنعتی هستند.

در مقابل مصرف غذاهایی با طبع گرم و خشک یا گرم و تر که به بهبود گردش خون و دفع سودا کمک می‌کنند مفید است. استفاده از ادویه‌های گرم مانند زنجبیل دارچین و زردچوبه در غذا توصیه می‌شود. همچنین مصرف سرکه انگبین (ترکیبی از سرکه عسل و نعناع) که به تعدیل مزاج و پاکسازی بدن کمک می‌کند در برخی نسخ سنتی ذکر شده است.

روغن های گیاهی برای درمان خار پاشنه

ماساژ موضع با روغن‌های گیاهی گرم و نفوذکننده یکی از راهکارهای رایج است. روغن‌هایی مانند روغن سیاهدانه روغن زیتون تلخ روغن کنجد یا ترکیبی از آن‌ها می‌توانند به کاهش التهاب و درد و بهبود گردش خون موضعی کمک کنند.

توصیه معمول این است که ناحیه پاشنه را شب‌ها قبل از خواب با یکی از این روغن‌ها به خوبی ماساژ داده و سپس بپوشانید تا گرم بماند. این کار به مرور زمان می‌تواند در نرم شدن بافت‌ها و کاهش درد موثر باشد.

ماساژ برای درمان خارپاشنه

ماساژ منظم ناحیه پاشنه و کف پا به خصوص عضلات ساق پا و فاشیای کف پا می‌تواند به کاهش کشیدگی و فشار بر استخوان پاشنه کمک کند. ماساژ با روغن‌های گرم اثربخشی بیشتری خواهد داشت.

تمرکز ماساژ باید بر روی عضلات سفت و نقاط دردناک باشد. این کار به بهبود انعطاف‌پذیری و کاهش التهاب کمک می‌کند.

حجامت یا زالو درمانی

در موارد شدیدتر و با تشخیص متخصص طب سنتی روش‌هایی مانند حجامت موضعی (اطراف قوزک پا یا گودی کف پا) یا زالو درمانی ممکن است توصیه شود. این روش‌ها با هدف بهبود گردش خون رفع انسدادها و خروج مواد زائد از ناحیه موضعی انجام می‌شوند.

حجامت و زالو درمانی باید حتماً توسط فرد متخصص و در محیطی بهداشتی انجام گیرد.

گرم نگه ‌داشتن موضعی

همانطور که اشاره شد سردی می‌تواند یکی از عوامل تشدید کننده خار پاشنه باشد. بنابراین گرم نگه داشتن ناحیه پاشنه بسیار مهم است. استفاده از جوراب گرم قرار دادن پا در آب گرم (حمام پا) یا استفاده از کمپرس گرم می‌تواند مفید باشد.

این کار به افزایش جریان خون در ناحیه کمک کرده و در کاهش درد و سفتی موثر است.

استفاده از کفش مناسب

انتخاب کفش مناسب که پاشنه را به خوبی حمایت کند و ضربه کمتری به آن وارد شود از اصول پیشگیری و درمان خار پاشنه است. کفش‌های پاشنه بلند یا کاملاً تخت توصیه نمی‌شوند. استفاده از کفی‌های طبی نرم نیز می‌تواند فشار را کاهش دهد.

برخی توصیه‌های سنتی بر استفاده از کفش‌های چرم طبیعی تاکید دارند که امکان تنفس پا را فراهم کرده و از تعریق و سردی بیش از حد جلوگیری می‌کند.

رفع یبوست

از دیدگاه طب سنتی یبوست نشانه‌ای از اختلال در دفع مواد زائد است و می‌تواند بر سلامت عمومی بدن و مفاصل تاثیر بگذارد. درمان یبوست از طریق اصلاح تغذیه (افزایش فیبر مصرف مایعات کافی) استفاده از ملین‌های طبیعی (مانند خاکشیر آلو انجیر) و اصلاح سبک زندگی می‌تواند در بهبود وضعیت خار پاشنه نیز موثر باشد.

کاهش اضافه وزن

وزن اضافی فشار مضاعفی بر مفاصل و به خصوص پاشنه پا وارد می‌کند. کاهش وزن به روش‌های سالم و تدریجی بار روی پاشنه را کم کرده و به روند بهبودی کمک شایانی می‌کند. طب سنتی نیز بر حفظ وزن مناسب به عنوان بخشی از تعادل کلی بدن تاکید دارد.

پماد خار پاشنه حکیم خیراندیش (موسسه حجامت ایران)

برخی منابع به توصیه‌هایی از دکتر خیراندیش در مورد استفاده از روغن یا پمادی خاص اشاره دارند. یکی از مواردی که گاهی ذکر می‌شود استفاده از روغن شحم گاو است. گفته می‌شود مالیدن روغن شحم گاو ذوب شده بر روی ناحیه خار پاشنه و بستن آن برای شب تا صبح می‌تواند مفید باشد.

این مورد باید با دقت بررسی شود زیرا ممکن است اشاره به دستورالعمل‌های خاصی باشد که در موسسه مرتبط با ایشان ارائه می‌شود نه لزوماً یک پماد تجاری با این نام. مهم این است که از منبع معتبر و مطمئن توصیه‌ها را دریافت کنید.

درمان خانگی خار پاشنه با راهکارهای ساده

علاوه بر روش‌های طب سنتی که نیاز به شناخت دقیق مزاج و گاهی کمک متخصص دارند برخی راهکارهای ساده خانگی نیز وجود دارند که می‌توانند به تسکین درد و التهاب خار پاشنه کمک کنند.

جوش‌شیرین چگونه به خار پاشنه کمک می‌کند؟

جوش شیرین خاصیت ضد التهابی و قلیایی دارد. می‌توان از محلول آب گرم و جوش شیرین برای حمام پا استفاده کرد. این کار به کاهش التهاب و نرم شدن پوست ناحیه کمک می‌کند و ممکن است در تسکین درد موثر باشد.

باز هم سرکه و خواص درمانی فوق‌العاده آن

سرکه سیب به خصوص در درمان‌های خانگی بسیار محبوب است. خاصیت اسیدی آن می‌تواند به نرم شدن بافت‌ها و کاهش رسوبات کمک کند. می‌توان از کمپرس سرکه سیب (پارچه‌ای آغشته به سرکه) روی پاشنه یا افزودن سرکه به آب گرم برای حمام پا استفاده کرد.

برخی توصیه‌ها به خیساندن گیاهانی مانند عاقرقرحا در سرکه و استفاده موضعی آن اشاره دارند که باید با احتیاط و شناخت کافی انجام شود.

زردچوبه ادویه‌ پرکاربرد!

زردچوبه حاوی کورکومین است که یک ترکیب ضد التهابی قوی است. مصرف خوراکی زردچوبه (مانند افزودن به غذاها یا تهیه شیر زردچوبه) می‌تواند به کاهش التهاب عمومی بدن کمک کند. همچنین می‌توان خمیری از زردچوبه و کمی آب یا روغن تهیه کرده و به صورت موضعی روی پاشنه قرار داد.

روغن نارگیل یک مرطوب‌کننده طبیعی

روغن نارگیل خاصیت مرطوب کننده و ضد التهابی ملایمی دارد. می‌توان از آن برای ماساژ پاشنه استفاده کرد به خصوص اگر پوست ناحیه خشک و سفت شده باشد. این روغن به تنهایی ممکن است اثر درمانی قوی نداشته باشد اما می‌تواند به عنوان پایه برای ترکیب با روغن‌های دیگر یا ماساژ تسکین‌دهنده استفاده شود.

روغن بذر کتان برای درمان خانگی خارپاشنه

روغن بذر کتان سرشار از اسیدهای چرب امگا-۳ است که خواص ضد التهابی دارند. مصرف خوراکی این روغن می‌تواند به کاهش التهاب در سراسر بدن کمک کند. همچنین می‌توان از آن به صورت موضعی برای ماساژ پاشنه استفاده کرد مشابه روغن‌های دیگر.

دانه یونجه و خارپاشنه!

در طب سنتی یونجه به دلیل داشتن مواد معدنی و ویتامین‌ها برای تقویت استخوان‌ها و مفاصل شناخته شده است. برخی منابع سنتی ممکن است به استفاده از یونجه (مثلاً به صورت دمنوش یا موضعی) برای مشکلات مفصلی اشاره کنند. هرچند ارتباط مستقیم و قوی بین دانه یونجه و درمان خار پاشنه در منابع رایج طب سنتی کمتر دیده می‌شود و نیاز به بررسی بیشتر دارد.

کمپرس آب سرد و گرم

استفاده متناوب از کمپرس آب سرد و گرم می‌تواند به بهبود گردش خون در ناحیه و کاهش التهاب کمک کند. ابتدا پا را چند دقیقه در آب گرم قرار داده سپس برای یک دقیقه در آب سرد قرار دهید. این چرخه را چند بار تکرار کنید. آب گرم به شل شدن عضلات و افزایش جریان خون و آب سرد به کاهش التهاب و درد کمک می‌کند.

ورزش عضو جدانشدنی و مهم سلامتی

تمرینات کششی برای عضلات ساق پا و فاشیای کف پا نقش حیاتی در درمان و پیشگیری از خار پاشنه دارند. کشش منظم این عضلات فشار روی پاشنه را کاهش می‌دهد. همچنین تقویت عضلات پا و مچ پا به ثبات بیشتر و جلوگیری از آسیب کمک می‌کند. پیاده‌روی آرام با کفش مناسب نیز در صورت عدم تشدید درد می‌تواند مفید باشد.

علت اصلی ایجاد خار پاشنه چیست؟

علت اصلی رسوب کلسیم در زیر استخوان پاشنه است که اغلب ناشی از کشیدگی مزمن فاشیای کف پا استفاده نامناسب از پا کفش نامناسب و اضافه وزن است. در طب سنتی غلبه سردی و تجمع مواد زائد نیز از عوامل مهم دانسته می‌شود.

آیا درمان گیاهی خار پاشنه برای همه افراد موثر است؟

اثربخشی درمان‌های گیاهی و سنتی می‌تواند در افراد مختلف متفاوت باشد و به شدت عارضه علت زمینه‌ای و وضعیت مزاجی فرد بستگی دارد. این روش‌ها معمولاً در مراحل اولیه یا موارد خفیف‌تر موثرتر هستند و نیاز به مداومت دارند.

چه مدت طول می کشد تا درمان های گیاهی خار پاشنه اثر کنند؟

مدت زمان اثربخشی درمان‌های گیاهی و سنتی معمولاً بیشتر از روش‌های سریع پزشکی است. ممکن است چندین هفته تا چند ماه طول بکشد تا بهبودی قابل توجهی حاصل شود. مداومت در رعایت توصیه‌ها و صبر از نکات کلیدی است.