شکلات چیست؟ تاریخچه و فرآیند تولید شکلات از ابتدا تا امروز
شکلات به فرانسوی(Chocolate)
شکلات یکی از محبوب‌ترین خوراکی‌ها در سراسر جهان است که با طعم شیرین و خاص خود، افراد از هر گروه سنی را مجذوب می‌کند. این ماده خوراکی، که از دانه‌های گیاهی به نام «کاکائو» به دست می‌آید، نه تنها از نظر طعم بلکه از جنبه‌های فرهنگی، اقتصادی و حتی پزشکی نیز دارای اهمیت زیادی است و این ماده غذایی پر طرفدار و انرژی زا به گونه ساده از ترکیبات شیر، شکر، کره کاکائو، و پودر کاکائو با نسبت های گوناگون ساخته می شود
تعریف شکلات و اجزای تشکیل‌دهنده آن
شکلات ماده‌ای است که عمدتاً از پودر کاکائو، کره کاکائو، شکر و در برخی موارد شیر تشکیل می‌شود. اساس آن بر پایه دانه‌های گیاهی به نام «کاکائو» است که از درختی به همین نام، با نام علمی Theobroma cacao به دست می‌آید. فرآیند تبدیل دانه‌های خام کاکائو به شکلات شامل چندین مرحله پیچیده است که هرکدام تأثیر زیادی بر کیفیت این نهایی محصول دارند
2. تاریخچه شکلات
تاریخچه شکلات به بیش از ۲۰۰۰ سال پیش بازمی‌گردد. نخستین استفاده از دانه‌های کاکائو توسط تمدن‌های باستانی در آمریکای مرکزی و جنوبی مانند آزتک‌ها و مایاها ثبت شده است. در آن زمان، دانه‌های کاکائو به عنوان ارز استفاده می‌شد و شکلات در آمریکای مرکزی نوعی کالای لوکس انگاشته می شد و همچنین شکلات به شکل یک نوشیدنی تلخ مصرف می‌شد
مردم مایا در حدود ۲۰۰۰ سال قبل از میلاد، از دانه‌های کاکائو برای تولید نوشیدنی‌های تلخ و معطر استفاده می‌کردند
آزتک‌ها (حدود ۱۴۰۰ تا ۱۵۰۰ میلادی) شکلات را بسیار گرانبها می‌دانستند و حتی به آن جنبه‌های مذهبی نیز نسبت می‌دادند
در قرن ۱۶ میلادی، با کشف قاره آمریکا توسط اروپایی‌ها، شکلات وارد اروپا شد. اما در ابتدا، شکلات همچنان به صورت یک نوشیدنی تلخ و گران‌قیمت استفاده می‌شد. در قرن ۱۸، با اختراع دستگاه‌های جدید برای تولید شکلات، این ماده به صورت جامد و شیرین‌تر درآمد ومحبوبیت چند برابری میان مردم پیدا کرد
فرآیند تولید شکلات
فرآیند تولید شکلات شامل چندین مرحله کلیدی است که هر کدام به دقت انجام می‌شوند تا شکلات با کیفیت و طعمی مطلوب تولید گردد. مراحل اصلی فرآیند تولید شکلات به شرح زیر است
جمع‌آوری و انتخاب دانه‌های کاکائو: دانه‌های کاکائو از درخت کاکائو برداشت می‌شوند. دانه‌های خوب باید از نظر کیفیت و اندازه انتخاب شوند
تخم‌گذاری و تخمیر: دانه‌ها ابتدا برای مدت کوتاهی تخمیر می‌شوند تا طعم تلخ خود را از دست بدهند و به طعم دلپذیر تری تبدیل شوند
خشک‌کردن دانه‌ها: پس از تخمیر، دانه‌ها در معرض هوای گرم و خشک قرار می‌گیرند تا رطوبت خود را از دست دهند
توستر کردن دانه‌ها: در این مرحله، دانه‌های کاکائو در دستگاه‌های خاصی به مدت مشخصی حرارت می‌بینند تا پوسته آن‌ها شکسته شود
آسیاب کردن: دانه‌های کاکائو پس از توستر شدن به بخش آسیاب فرستاده می‌شوند تا به پودر کاکائو تبدیل شوند
تهیه کره کاکائو و پودر کاکائو: پودر به دست آمده با کره کاکائو مخلوط می‌شود تا شکلاتی با بافت مناسب به دست آید
میکس و افزودن مواد دیگر: در این مرحله، شکر، شیر، و دیگر مواد افزودنی به شکلات اضافه می‌شوند ریخته‌گری و قالب‌گیری: در نهایت، شکلات به قالب‌های مختلف ریخته شده و به شکل‌های مورد نظر درآمد و پس از سرد شدن، بسته‌بندی می‌شود.
تکامل شکلات و تحولات مدرن آن
با پیشرفت فناوری و علم، فرآیند تولید شکلات نیز تغییرات زیادی کرده است. از مهم‌ترین تحولات در تاریخ شکلات می‌توان به موارد زیر اشاره کرد
اختراع شکلات شیری (۱۸۷۵):
در اواخر قرن ۱۹، یک کارآفرین سوئیسی به نام دانیل پیتر برای نخستین بار شکلات شیری را اختراع کرد. این اختراع باعث شد شکلات به یکی از پرطرفدارترین خوراکی‌ها در سراسر جهان شناخته شود . در قرن بیستم، با توسعه ماشین‌آلات صنعتی، تولید شکلات در مقیاس وسیع ممکن شد و شکلات به یکی از محصولات پرمصرف در بازارهای جهانی تبدیل گردید.
ابتکار در طعم‌ها و اشکال مختلف:
امروزه شکلات در انواع طعم‌ها، اشکال و ترکیب‌های مختلف تولید می‌شود. از شکلات تلخ و سفید گرفته تا شکلات‌هایی با مغز میوه، کرم یا حتی ادویه‌جات مختلف و گاهی عسل، کارامل، مربا، کشمش، یا شراب هم در ساخت شکلات به کار می رود یکی از افزودنی های نامطلوب که مایه کاهش ارزش شکلات می شود، موم پارافین است .شکلات های ک داری این افزودنی هستند در دمای بدن انسان به تندی آب نمی شوند و از این روش قابل شناسایی هستند.
خواص شکلات و تأثیرات آن بر سلامتی
شکلات، به‌ویژه شکلات تلخ، دارای فواید زیادی برای سلامتی است. مطالعات نشان داده‌اند که شکلات تلخ می‌تواند به بهبود سلامت قلب، کاهش استرس و افزایش تمرکز کمک کند. این ماده غذایی غنی از آنتی‌اکسیدان‌ها و مواد معدنی همچون منیزیم و آهن است. مصرف معتدل شکلات تلخ می‌تواند به کاهش فشار خون و بهبود گردش خون کمک کند. ترکیبات موجود در شکلات تلخ می‌توانند در کاهش سطوح هورمون‌های استرس مانند کورتیزول موثر باشند وهمچنین شکلات حاوی کافئین و تئوبرومین است که می‌تواند به بهبود تمرکز و انرژی کمک کند.
خواندنی
قدیمی‌ترین کارخانه شکلات سازی در ایران را شاید بتوان به کاظم کوزه‌کنانی منتسب کرد. کارخانهٔ شکلات‌سازی «گلزار» را وی در سال ۱۳۱۱ خورشیدی در مشهد تأسیس کرد. کارخانه در سال ۱۳۱۳ خورشیدی حدود ۵۰ تن شکلات تولید می‌کرد.نخستین کارخانه شکلات‌سازی در تبریز در سال ۱۳۲۴ به‌دست دو برادر راه‌اندازی شد. فراورده این کارخانه تا دورانی تنها آب‌نبات و تافی برای بچه‌ها بود؛ که پیشتر به نام «داداش برادر» شناخته شد. نزدیک به هزار واحد صنعتی با ظرفیت تولید سالانه نزدیک به ده میلیون تن شیرینی و شکلات در ایران فعالیت دارند؛ ولی حجم تولید آن‌ها نزدیک ۵۰ درصد ظرفیت آن‌هاست و نزدیک ۲۰ درصد از آنچه تولید می‌کنند به خارج صادر می‌شود. صادرات شکلات ایرانی در دهه ۱۳۸۰ (خورشیدی) افزایش چشم‌گیری داشته‌است.
نکته:
شکلات فله‌ای به دلیل قیمت مناسب، تنوع بالا و امکان خرید در مقادیر دلخواه، مورد توجه بسیاری از مصرف‌کنندگان قرار گرفته‌اند. این شکلات‌ها در انواع طعم‌ها، شکل‌ها و بسته‌بندی‌های مختلف عرضه می‌شوند و معمولاً در مهمانی‌ها، پذیرایی‌ها و مصرف روزانه کاربرد دارند. با این حال، در هنگام خرید شکلات فله‌ای باید به کیفیت، تاریخ تولید و شرایط نگهداری آن توجه کرد تا از سلامت و تازگی محصول اطمینان حاصل شود. انتخاب از برندهای معتبر و فروشگاه‌های مطمئن نیز می‌تواند به خریدی مطمئن‌تر کمک کند.
نتیجه‌گیری
شکلات یکی از محبوب‌ترین خوراکی‌های جهان است که تاریخچه‌ای طولانی و جذاب دارد. این ماده نه تنها از لحاظ فرهنگی و اقتصادی اهمیت زیادی دارد بلکه در فرآیند تولید آن نیز تحولات زیادی صورت گرفته است. امروزه شکلات در انواع مختلف تولید می‌شود و مصرف آن در زندگی روزمره انسان‌ها نقش بزرگی دارد. علاوه بر طعم دلپذیر، شکلات خواص فراوانی نیز دارد که می‌تواند در بهبود سلامت قلب، کاهش استرس و افزایش تمرکز موثر باشد. با این حال، مانند هر خوراکی دیگری، مصرف آن باید به‌طور معتدل صورت گیرد تا از آسیب‌های احتمالی جلوگیری شود.
منبع: https://marvistar.com