چرا معامله در فارکس حرام است؟

بازار به عنوان یکی از بزرگترین بازارهای مالی جهان، از سال‌ها پیش توجه معامله‌گران و سرمایه‌گذاران را جلب کرده و به عنوان یک فرصت جذاب برای تجارت و سودآوری شناخته می‌شود. اما یکی از مسائلی که همواره مطرح بوده و برای برخی افراد ایجاد سوال می‌کند حکم شرعی بازار فارکس است؛ بدین معنا که آیا تجارت در فارکس از منظر اصول دینی حلال است یا حرام؟

در این مقاله، به مطالعه و تحلیل حکم شرعی بازار فارکس می‌پردازیم. برای دستیابی به این هدف، ابتدا فعالیت در فارکس را از لحاظ حقوقی بررسی می‌کنیم و به این سوال پاسخ می‌دهیم که آیا فعالیت در فارکس قانونی است یا خیر؟ سپس به حکم شرعی بازار فارکس می‌پردازیم و اصول و قواعد ضروری را بیان می‌کنیم. در ادامه این مقاله، همراه ما باشید.

مصوبات قانونی بازار فارکس در ایران

بازار فارکس، حجم بزرگی از معاملات را در بر می‌گیرد و به علت پتانسیل کسب سود بالایی که در آن وجود دارد؛ افراد زیادی به سمت آن جذب می‌شوند. برای ثبت نام در بروکر فارکس باید اطلاعاتی درباره آن داشته باشید. اما حکم شرعی بازار فارکس و وضعیت حقوقی فارکس در ایران، به دلیل مشکلات اقتصادی، تحریم‌ها و محدودیت‌های تجاری و همچنین عدم شفافیت در قوانین، به یک سؤال مهم تبدیل شده است.

از آن جایی که وضعیت تحریم‌ها و محدودیت‌های مالی برای ما متغیر و متعدد است؛ مشارکت در بازار فارکس حتی از قبل هم پیچیدگی‌های بیشتری پیدا کرده است. بنابراین برای افرادی که خواستار فعالیت در این بازار هستند؛ حکم شرعی بازار فارکس و وضعیت حقوقی آن، شکل جدیدی از چالش‌ها را به خود گرفته است. متاسفانه دستورالعمل‌ها و قواعد دقیق و مشخصی در این زمینه وجود ندارد. معامله‌گرانی که در این بازار فعال هستند و مایل هستند درباره قانونی بودن کار خود اطمینان حاصل کنند؛ همواره مقداری شک و تردید را به همراه دارند.

به طور کلی، مشارکت در بازار فارکس در ایران فعالیتی غیرقانونی تلقی می‌شود. اما از طرفی گفتیم که قوانین واضحی در این زمینه وجود ندارد؛ اینجاست که ابهاماتی پیش می‌آید. سال ۱۳۹۰، فعالیت کارگزاری‌های فارکس در ایران به دلیل حضور پر سر و صدای شرکت‌های هرمی، غیرقانونی اعلام شد. اما، تحلیل‌گران معتقدند که اتخاذ این تصمیم از سمت سازمان بورس به دلیل شرایط خاص همان زمان بود.

بنابراین، دلیلی ندارد که کل بازارهای بین‌المللی را غیرقانونی قلمداد کنیم. به طور خاص و واضح، در حال حاضر، هیچ قانون و قاعده‌ای برای فعالیت در بازار فارکس وجود ندارد و آن قوانینی هم که به نحوی با این حوزه ارتباط دارند؛ مبهم و ناقص هستند و قوانین در مورد بازار بین‌المللی فارکس خاکستری است؛ یعنی هیچ بیان مشخصی و قاطعی در مورد تایید یا رد بازار فارکس وجود ندارد.

فارکس در ایران؛ خروج ارز از کشور؟

سالیان سال است که فعالیت در بازار فارکس در جاهای مختلف دنیا، به عنوان فرصتی کاملا قانونی و فوق‌العاده شناخته می‌شود. اما تجارت در بازار فارکس برای ایرانی‌ها کاملا مجاز نیست. دلیل اصلی این ممنوعیت، وجود این عقیده از سمت قانون‌گذاران است که انجام معاملات ارز توسط مردم، می‌تواند باعث خارج شدن سرمایه از کشور شود؛ اما این مسئله را می‌توان به نحوی دیگر نیز تفسیر کرد؛ آن هم این که اگر معامله‌گر در داخل کشور باشد؛ در واقع در حال خرج‌کردن ریال به عنوان واحد پول محلی است.

حالا بیایید فرض کنیم که یک معامله‌گر باتجربه و آموزش‌دیده فارکس در ایران معاملاتی سودآور انجام دهد؛ از طریق این سود، دلاری که به‌دست آمده به جای خارج شدن از کشور، وارد اقتصاد خواهد شد. این سمت از ماجرا نه‌تنها مضر نیست؛ بلکه نوعی واردات ارزی می‌باشد و می‌تواند به اقتصاد ما کمک کند.

هر فردی که در ایران به طور تخصصی و حساب‌شده به انجام معاملات فارکس می‌پردازد؛ توجه دارد که مزیت انتخاب یک بروکر یا کارگزاری قانونی و تحت نظارت این است که می‌تواند تحت حمایت‌های کامل قانونی کشور خود قرار بگیرد. اما همان‌طور که پیش‌تر گفتیم؛ تا کنون مجوز فعالیت بروکرهای فارکس در ایران صادر نشده است و همچنین، انجام معاملات فارکس در کشور ما زیر نظر یک نهاد نظارتی مرکزی نیست. بنابراین، چنان‌چه قصد کار و فعالیت در این بازار را دارید؛ باید یک بروکر را بدون در نظر گرفتن مجوز داشتن یا نداشتن انتخاب کنید.

حکم شرعی بازار فارکس در ایران چیست؟

برای انجام معاملات از جمله معاملات فارکس، یکسری چارچوب‌های مشخص وجود دارد که باید همواره در نظر گرفته شوند تا بتوان در مورد حکم شرعی فارکس نظر داد:

• عدم معامله با حساب‌های بهره‌ای و عدم دادن و یا گرفتن هر نوع نرخ سود و بهره ()
• ثبت خرید یا فروش بدون تاخیر و پرداخت تمامی مبالغ و هزینه‌های معامله به صورت همزمان
• عدم تبدیل معامله به حالت قمار
• وجود تناسبی مناسب میان ریسک و سود معامله

از آنجایی که چنین قوانینی همیشه توسط بانک‌های خارجی و کارگزاری‌ها رعایت نمی‌شوند؛ جهت احترام به مذهب و عقیده اشخاص مختلف، حساب‌هایی تحت عنوان حساب‌های اسلامی جهت انجام معاملات به شکل حلال و در چارچوب‌های اسلامی ایجاد شده‌اند. بنابراین در پاسخ به این پرسش که آیا معامله در بازار بین‌المللی فارکس حرام است یا خیر؛ می‌توان گفت که با افتتاح حساب اسلامی در کارگزاری، شکل دادن و انجام معاملات حلال و بلامانع است.

حکم شرعی بازار فارکس؛ حلال یا حرام؟

از آنجایی که معامله در دنیای آنلاین و بازارهای جهانی (مثل فارکس و بورس) گسترش بسیاری پیدا کرده و خیلی‌ها را به سمت خود جذب کرده است؛ از جمله حدود یک چهارم جمعیت مسلمان، لازم است تا جوابی روشن و درست به این سوال که حکم شرعی بازار فارکس چیست داده شود. در تعریف ساده‌ای که از بازار فارکس وجود دارد؛ نمی‌توان چیزی برخلاف قوانین اسلامی پیدا کرد. قابلیت دسترسی بالای فارکس و کسب سود در زمانی اندک، باعث جذب بسیاری از افراد به این بازار می‌شود.

در نگاه اول، معامله در بازار فارکس، صرفا شامل خرید و فروش ارز است؛ اما این همه ماجرا نیست؛ هنوز مواردی برای بحث و بررسی وجود دارند. اگر شما اقدام به خرید پوند در مقابل دلار کرده باشید و بعد از مدتی که ارزش پوند در مقابل دلار کمتر شد؛ بخواهید آن را بفروشید؛ چنین معامله‌ای حرام نیست. به هنگام انجام معامله در فارکس، می‌توان شرعی بودن آن را با اعمال قوانین شرعی و ایجاد حساب اسلامی اعمال کرد تا برای رعایت حکم شرعی بازار فارکس با چالشی روبه‌رو نشوید.

حکم شرعی بازار فارکس؛ ربا در فارکس

رویه معمول در فارکس بدین صورت است که پس از بسته شدن روز معاملاتی، چنان‌چه تریدر پوزیشن باز داشته باشد و به روز بعد انتقال یاید؛ از سمت کارگزاری مشمول هزینه سوآپ خواهد شد این هزینه، مطابق شرع، می‌تواند نوعی بهره تلقی شود.

از طرفی، این بهره درست شبیه این است که کارگزاری با استفاده از خاصیت اهرم یا لوریج، به معامله‌گر به شکلی غیرمستقیم، وام پرداخت کرده باشد و در نهایت مقداری سود نیز از این وام به وی پرداخت شود. در واقع مسائلی از این دست، یکی از دلایل حرام بودن حساب‌های کاربری استاندارد است و از نظر شرعی، معاملاتی از این دست مقبولیت ندارند. البته برخی از کارگزاری‌ها حساب‌های اسلامی ارائه می‌کنند که در آن‌ها این نوع از بهره کاملا حذف می‌شود.

در واقع در اسلام قرض گرفتن پول برای سرمایه‌گذاری و سودآوری مجاز است؛ به این شرط که همان پول و بدون بهره به شخص یا نهاد وام‌دهنده باز گردانده شود. جدای از هزینه سوآپ که پیش‌تر توضیح دادیم؛ بروکر تمامی هزینه‌ها و کمیسیون معاملات را در زمان معامله از تریدر می‌گیرد که شاید از نظر برخی این مبلغ، همان بهره یا سود باشد؛ اما بسیاری از افراد متخصص ثابت کرده و توضیح داده‌اند که این هزینه‌ها، راهی برای تسهیل معاملات است و به عنوان کمیسیون معاملات محسوب می‌شود.

بنابراین طبق توضیحات، معامله با یک حساب اسلامی بدون سوآپ (بهره شبانه) ربا تلقی نمی‌شود و حکم شرعی بازار فارکس در این زمینه بدین گونه است. ضمنا در برخی کارگزاری‌ها، هزینه سوآپ دریافت می‌شود و به مشتریان مسلمان هنگام بسته شدن معامله، مبلغ بازگردانده می‌شود. در نهایت، دقت شود آنچه گفته شد اصول و قواعد کلی درباره تجارت و فعالیت در بازار فارکس است. چنان‌چه در این زمینه ابهام و یا تردیدی دارید؛ توصیه می‌کنیم به مرجع تقلید خود مراجعه کنید تا مطمئن‌تر شوید.

چرا فعالیت در بازار فارکس انقدر جذاب است؟

فعالیت در بازار فارکس به عنوان یکی از جذاب‌ترین و پرطرفدارترین گزینه‌ها برای تجارت در بازارهای مالی مطرح بوده است. همین که جز 10 بروکر برتر دنیا در دنیا باشید نیز جذاب است. در زیر به توضیح برخی از دلایلی که باعث جذابیت فعالیت در بازار فارکس می‌شوند پرداخته‌ایم:

1. نوسانات مالی قوی

بازار فارکس دربرگیرنده برخی از بالاترین نوسانات را در میان کل بازارهای مالی است. نوسانات قوی به معامله‌گران این امکان را می‌دهند که به سرعت کسب سود یا ضرر داشته باشند. برای معامله‌گران با تجربه، نوسانات این بازار فرصت‌های زیادی را فراهم می‌کنند.

2. پایان نداشتن بازار

بازار فارکس در سراسر جهان به صورت مداوم و بدون تعطیلی فعال است. این تداوم فعالیت به معامله‌گران از تمام نقاط جهان این امکان را می‌دهد تا در هر زمانی معامله کنند و از تغییرات نرخ ارزها بهره ببرند.

3. دسترسی آسان

فعالیت در بازار فارکس نسبت به بسیاری از بازارهای مالی دیگر دسترسی آسان‌تری دارد. شما می‌توانید با مقدار سرمایه نسبتا کمی به تجارت در این بازار بپردازید و از امکانات آن بهره‌برداری کنید.

4. سیستم اطلاعاتی پیشرفته

معامله‌گران در بازار فارکس از سیستم‌های اطلاعاتی پیشرفته و ابزار تحلیلی مدرن برای پیش‌بینی نوسانات استفاده می‌کنند. این امکانات به معامله‌گران اطلاعات دقیق و ابزارهای لازم برای تصمیم‌گیری بهتر در مورد معاملات را می‌دهد.

5. نهادهای نظارتی و تنظیم‌کننده

بازار فارکس تحت نظارت نهادهای مالی و تنظیم‌کننده قرار دارد که به افزایش اعتماد معامله‌گران به این بازار کمک می‌کند. این نهادها مسئول نظارت بر عملکرد بازار و رعایت مقررات هستند.

6. منابع آموزشی

برای تازه‌واردان به بازار فارکس، منابع آموزشی فراوانی در دسترس است. این منابع شامل آموزش‌های آنلاین، کتب و کلاس‌های آموزشی مختلف می‌شود. در همین وب‌سایت، مقالات، ویدئوها و دوره‌های مختلفی وجود دارد که در بسیاری از موارد، کاملا رایگان هستند و می‌توانید با مراجعه به آن‌ها، دانش خود از این بازار را بیش‌تر کنید.

جمع‌بندی

بازار فارکس یکی از قدرتمندترین بازارهای مالی است که برای معامله‌گران جذابیت‌های زیادی دارد. این بازار به معامله‌گران این امکان را می‌دهد که به تبدیل ارزها به یکدیگر و مدیریت ریسک با توجه به تحلیل‌های اقتصادی بپردازند. از منظر دینی و حقوقی، بازار فارکس ممکن است موضوع نظرات مختلفی باشد و باید با توجه به قوانین و مقررات محلی معامله شود. وضعیت حقوقی این بازار شفاف نیست. برای رعایت قوانین شرعی، می‌توانید در کارگزاری خود، حساب اسلامی افتتاح کنید.

در کل، بازار فارکس به دلیل نوسانات مالی قوی، دسترسی آسان، میزان سرمایه کم و منابع آموزشی فراوان یک گزینه جذاب برای معامله‌گران می‌باشد. با این حال، مهم است که معامله‌گران به مدیریت مالی محکم، یادگیری مداوم، و رعایت قوانین و مقررات مربوط به معاملات در این بازار توجه ویژه داشته باشند تا موفقیت به دست آورند.