ارتودنسی دندان چیست؟ بررسی جامع روش ها مراحل و نکات مهم قبل از شروع درمان

 در علم دندان پزشکی ارتودنسی شاخه ای است که به درمان ناهنجاری ها و نامرتبی های دندانی و فکی می پردازد. این درمان ها علاوه بر بهبود زیبایی لبخند به بهبود عملکرد و سلامت دندان ها و فک نیز کمک می کنند. درمان های ارتودنسی شامل اصلاح کجی دندان ها رفع مشکلات بایت (جفت شدن دندان های فک بالا و پایین) و پیشگیری از مشکلات احتمالی در آینده هستند.

مزایای ارتودنسی

ارتودنسی مزایای متعددی دارد :

• بهبود زیبایی و اعتماد به نفس : لبخند زیبا نقش موثری در اعتماد به نفس و تعاملات اجتماعی دارد.
• افزایش بهداشت دهان و دندان : با صاف شدن دندان ها رعایت بهداشت آسان تر شده و خطر ابتلا به بیماری های لثه کاهش می یابد.
• پیشگیری از مشکلات فکی و مفصلی : درمان ناهنجاری های فکی مانع بروز مشکلات دردناک مفصل فک (TMJ) می شود.

علائم نیاز به ارتودنسی

علائمی که نشان می دهند فرد نیاز به ارتودنسی دارد شامل موارد زیر می شود :

• دندان های کج و نامرتب
• فضای زیاد یا کم بین دندان ها
• بیرون زدگی یا داخل زدگی دندان ها
• مشکلات بایت مانند اپن بایت کراس بایت و آندربایت

روش های تشخیص ناهنجاری های دندانی

پزشک متخصص ارتودنسی با معاینه بالینی و استفاده از ابزارهای تشخیصی به بررسی ناهنجاری های دندانی و فکی می پردازد. از مهم ترین روش های تشخیصی می توان به رادیوگرافی های دندانی اسکن های سه بعدی و عکس برداری های رادیولوژیک اشاره کرد.

انواع روش های ارتودنسی

بسته به نوع ناهنجاری و وضعیت دندانی روش های مختلفی برای ارتودنسی وجود دارد که شامل موارد زیر است :

۱. ارتودنسی ثابت

ارتودنسی ثابت از براکت ها و سیم های مخصوص برای اصلاح دندان ها استفاده می کند. این روش از جمله موثرترین روش ها برای درمان مشکلات شدید دندانی است.

۲. ارتودنسی متحرک

این روش شامل پلاک های متحرک است که می توان آنها را در زمان غذا خوردن یا مسواک زدن از دهان خارج کرد.

۳. ارتودنسی نامرئی

در این روش از پلاک های شفاف و پلاستیکی استفاده می شود که به دلیل شفافیت کمتر قابل مشاهده هستند.

مراحل درمان ارتودنسی

فرایند ارتودنسی چند مرحله دارد :

1. مشاوره و برنامه ریزی درمانی : پزشک ابتدا مشکل را بررسی کرده و برنامه ای مشخص برای درمان تعیین می کند.
2. نصب براکت ها یا پلاک ها : با توجه به نوع درمان براکت ها یا پلاک های ارتودنسی روی دندان ها نصب می شوند.
3. تنظیمات و کنترل های دوره ای : در طول درمان پزشک ارتودنتیست به طور منظم براکت ها را تنظیم کرده تا درمان به بهترین شکل پیش رود.
4. حفظ نتایج : بعد از پایان درمان استفاده از ریتینر برای حفظ نتایج توصیه می شود.

طول دوره درمان

مدت زمان درمان بسته به شدت مشکل دندانی و فکی متفاوت است و ممکن است از ۶ ماه تا ۲ سال یا بیشتر طول بکشد. درمان سریع در ارتودنسی معمولاً مؤثر نیست زیرا حرکت آهسته و کنترل شده دندان ها موجب نتایج ماندگارتری می شود.

جدول : انواع روش های ارتودنسی و مزایای آن ها

روش ارتودنسی	توضیحات	مزایا
ثابت	استفاده از براکت ها و سیم های ثابت	نتایج بسیار مؤثر در درمان های پیچیده
متحرک	پلاک هایی که قابل خارج کردن هستند	سهولت در بهداشت و استفاده راحت
نامرئی	پلاک های شفاف پلاستیکی	ظاهر شفاف و کمتر دیده می شود

مراقبت های خانگی در طول درمان ارتودنسی

رعایت بهداشت دهان و دندان در طول درمان ارتودنسی اهمیت زیادی دارد. راهکارهای زیر به حفظ سلامت دندان ها کمک می کنند :

• مسواک زدن بعد از هر وعده غذایی : ذرات غذا در اطراف براکت ها و سیم ها جمع می شود و موجب پوسیدگی دندان ها می شود.
• استفاده از نخ دندان و مسواک بین دندانی : این ابزارها برای تمیز کردن فضای بین دندان ها و اطراف براکت ها کاربرد دارند.
• پرهیز از غذاهای سخت و چسبناک : این نوع غذاها ممکن است به براکت ها آسیب بزنند.

عوارض احتمالی و پیشگیری از آن ها

برخی از عوارض احتمالی درمان ارتودنسی شامل موارد زیر است :

• پوسیدگی دندان : در صورت عدم رعایت بهداشت پوسیدگی دندان شایع است.
• زخم های دهانی : اصطکاک سیم ها و براکت ها ممکن است به لب و لثه آسیب برساند.
• بازگشت ناهنجاری ها : عدم استفاده از ریتینر پس از درمان می تواند منجر به بازگشت ناهنجاری ها شود.

نتیجه گیری

درمان ارتودنسی با توجه به نیاز و تشخیص پزشک متخصص می تواند راه حلی مؤثر برای رفع مشکلات دندانی و فکی باشد. این درمان ها نه تنها به بهبود لبخند و زیبایی ظاهری فرد کمک می کنند بلکه به بهبود عملکرد فک و دندان ها نیز منجر می شوند. مراقبت از دندان ها در طول درمان و پس از آن نقشی اساسی در موفقیت نتایج ارتودنسی دارد.

پرسش و پاسخ

۱. آیا سن خاصی برای انجام ارتودنسی وجود دارد؟ خیر ارتودنسی در هر سنی قابل انجام است اما سنین نوجوانی و جوانی بهترین زمان هستند زیرا استخوان ها انعطاف پذیرتر هستند.

۲. آیا ارتودنسی درد دارد؟ در شروع و همچنین در جلسات تنظیم ممکن است مقداری درد و ناراحتی احساس شود اما این درد معمولاً به مرور زمان کاهش می یابد.

۳. آیا نتایج ارتودنسی دائمی هستند؟ بله نتایج ارتودنسی در صورت رعایت توصیه های پزشک و استفاده از ریتینر ماندگار خواهند بود.