مهریه زن بعد از فوت شوهر از پدر شوهر چه میشود؟

مهریه یا صداق مالی است که در زمان انعقاد عقد نکاح بین طرفین توافق می‌شود و از جمله حقوق قانونی زنان هنگام ازدواج می‌باشد. مهریه بر عهده‌ی زوج است که باید به صورت کامل به زوجه پرداخت شود اما در مواردی پیش می‌آید که وظیفه‌ی پرداخت مهریه به برعهده‌ی پدرشوهر خواهد بود. ما در این مقاله از وکیل خانواده در شیراز قصد داریم ضمن مطرح نمودن شرایط گرفتن مهریه از پدر شوهر و راه‌های قانونی مطالبه‌ی آن، بانوان سرزمینمان را با حقوق خود آشنا کنیم و تا بتوانند برای به دست آوردن حقوق خود اقدامات آگاهانه و مناسبی انجام دهند.

شرایط گرفتن مهریه از پدر شوهر

از نظر قانونی پدر شوهر، هیچگونه تکلیفی برای پرداخت مهریه پسرش ندارد و امکان گرفتن مهریه از پدر شوهر توسط عروس وجود ندارد. مهریه مسئولیتی است که زوج در مقابل همسر خودش بر عهده دارد و اطرافیان وی تعهدی به پرداخت آن ندارند و در صورت تمکن مالی شوهر، زن می تواند مهریه را از آن مال از طریق دادگاه یا اجرای ثبت مطالبه کند اگر هم مالی برای توقیف نداشته نباشد و مهریه عند المطالبه باشد با مطالبه زن، مرد می تواند با دادن  از دادگاه تقاضای تقسیط مهریه را بکند.

اما در مواردی پیش می‌آید که پدرشوهر مسئول پرداخت مهریه باشد و یکی از آن‌ها زمانی است که پدر شوهر در عقدی مستقل یا در ضمن عقد نکاح پسر و عروس خود پرداخت مهریه را قبول کرده باشد و یا ضامن پسر خودش شده باشد و که در این صورت زوجه می‌تواند برای هم به ضوهر خود و هم به پدرشوهری که ضمانت فرزندش را کرده یا پرداخت مهریه را تعهد کرده مراجعه کند. بدیهی است که در صورت پرداخت یکی از این دو شخص، زن نمی‌تواند به دیگری مراجعه کند و طلب اخذ شده اش را مجددا مطالبه کند.

یکی دیگر از مواردی که ممکن است پدرشوهر مسئول پرداخت مهریه‌ی پسر خود باشد زمانی است که زوج فوت کرده و زوجه به دلیل اینکه مهریه طلب ممتاز محسوب می‌شود می‌تواند از ماترک همسر خود ابتدا مهریه‌ی خود را مطالبه کند و سپس اموال بین وراث که یکی از آنها هم ممکن است پدرشوهر باشد تقسیم شود اما باید بدانید که اگر شوهر فوت کند و مالی برای به ارث گذاشتن نداشته باشد پدرشوهر و سایر بستگان شوهر تعهدی به پرداخت مهریه‌ی زوجه نخواهند داشت و همانطور که می‌دانید وراث تعهدی به پرداخت دیون متوفی که مازاد بر ماترک او می‌باشد ندارند.

در صورت عدم تمکن مالی زوج آیا راه قانونی‌ای برای گرفتن مهریه از پدر شوهر وجود دارد؟

با توجه به وضعیت اقتصادی و نوسان قیمت سکه اکثر آقایان توانایی پرداخت مهریه به همسر خود را ندارند یا حداقل نمی‌توانند به صورت کامل مهریه‌ی همسرشان را بپردازند و علاوه بر این در چنین شرایطی بانوان بیشتر در پی پیدا کردن راه حلی برای اخذ مهریه‌ی خود می‌باشند و گاهی اوقات هم به دنبال این موضوع هستند که چگونه می‌توانند مهریه خود را از پدرشوهرشان مطالبه کنند.

اما همانطور که در قسمت قبلی توضیح داده شد در قانون مدنی و قوانین خانواده‌ی کشور ما قانون‌گذار تنها خود زوج را متعهد به پرداخت مهریه می‌داند و تکلیفی بر عهده‌ی اطرافیان یا پدر زوج در جهت پرداخت مهریه نمی‌باشد مگر اینکه توافقی از قبل وجود داشته باشد و پدرشوهر متعهد به پرداخت مهریه شده باشد و یا ضمانت فرزندش را کرده باشد. لذا در صورتی که چنین توافقی وجود نداشته باشد حتی اگر زوج تمکن مالی لازم را برای پرداخت مهریه‌ی همسر خود نداشته باشد، زوجه نمی‌تواند برای گرفتن مهریه به شخص دیگری از جمله پدرشوهر خود مراجعه کند. بنابر مطالب بیان شده شرایط گرفتن مهریه از پدر همسر به دو دسته‌ی کلی قابل تقسیم است:

• ضمانت پدر شوهر از فرزند وی و یا تعهد به پرداخت مهریه ضمن عقد نکاح یا در عقد مستقل دیگری،
• فوت شوهر و مطالبه‌ی مهریه که طلب ممتاز محسوب می‌شود از ماترک شوهر که پدر متوفی هم در صورت زنده بودن از آن ارث می‌برد.

در ادامه‌ی مطلب با ما همراه باشید تا این موارد را به صورت کامل برای شما توضیح دهیم و با حقوق قانونی خود آشنا شوید.

۱- ضمانت پدر شوهر از پسر خود یا قبول تعهد به پرداخت مهریه

همانطور که مستحضرید در وضعیت عادی و در صورت عدم تکافوی اموال زوج برای پرداخت مهریه‌ی همسر خود پدرشوهر هیچ تعهدی و مسئولیتی برای پرداخت مهریه‌ی همسر پسر خود ندارد حتی اگر طرفین بین خودشان چنین توافقی کرده باشند این توافق بدون قبول پدرشوهر قابلیت استناد ندارد و تعهدی را بر عهده‌ی وی نمی‌گذارد و زوجه نمی‌تواند جهت مطالبه‌ی مهریه به پدرشوهر خود مراجعه کند.

تنها در صورتی که پدرشوهر به صورت کتبی یا شفاهی قبول کرده باشد که مسئول پرداخت مهریه‌ی عروس خود می‌باشد یا ضمن عقد نکاح از پسر خود ضمانت کرده باشد که در صورت عدم پرداخت مهریه توسط فرزندش او مهریه را پرداخت می‌نماید یا پرداخت بر عهده‌ی هر دوی آنها مشترکاً یا متضامناً می‌باشد می‌توان از او مهریه را مطالبه نمود.

۲- مطالبه‌ی مهریه از ماترک شوهر متوفی

هر گاه زوج فوت کند و قبل از وفاتش مهریه‌ی همسر خود را نپرداخته باشد، زوجه می‌تواند از ماترک شوهر خود ابتدا مهریه را مطالبه کند و چون مهریه نسبت به سهم‌الارث وراث طلب ممتاز محسوب می‌شود و اولیت دارد، دادگاه باید ابتدا معادل مهریه‌ی زوجه را از ماترک جدا و به زن پرداخت نماید و بعد از آن باقی اموال را بین وراث که اگر عقد نکاح دائم باشد زوجه هم از وارثان است تقسیم نماید. همانطور که روشن است این مورد هم می‌تواند از موارد دریافت مهریه از پدرشوهر باشد اما نه به طور مستقیم و اموال پدرشوهر، بلکه به صورت غیرمستقیم و از ارثی که پسر خود برای وراث که یکی از آنها هم پدرش می‌باشد به جا می‌گذارد.

مضاف بر این موارد باید بدانید وراث متوفی تعهدی به پرداخت طلبی که مازاد ماترک متوفی می‌باشد ندارند و مسئولیتی برای پرداخت دیون متوفی از اموال خود ندارند. لذا اگر ماترک متوفی برای پرداخت مهریه همسر کفایت نکند زوجه نمی‌تواند مهریه خود را از وارثان مطالبه کند.

چگونگی مطالبه‌ی سهم‌الارث زوجه و مهریه‌ی وی به صورت هم‌زمان

سوال دیگری که مطرح است این است که آیا در صورت فوت زوج، زن می‌تواند از ماترک متوفی هم مهریه خود را مطالبه نماید و هم سهم‌الارثش را؟ این مسئله گاهی باعث بروز مشکلات خانوادگی می‌شود زیرا با توجه به قیمت بالای سکه و روال معمول مهریه در ایران که تعداد زیادی سکه به عنوان مهریه یا صداق در نظر گرفته می‌شود و همچنین میزان سهم‌الارث زن از شوهر خود که یک دوم اموال و در صورت داشتن فرزند یک چهارم اموال وی می‌باشد، دیگر مقدار خاصی از اموال برای باقی وراث باقی نمی‌ماند و ارثی به آنها نمی‌رسد.

در خصوص این مسئله باید گفت به لحاظ قانونی مانعی برای گرفتن مهریه و سهم‌الارث زوجه به صورت همزمان وجود ندارد و در صورتی که زوجه همسر دائمی باشد و عقد بین او و شوهر نکاح موقت نباشد زن هم سهم‌الارث خود را می‌تواند دریافت نماید هم مهریه خود را اما در نکاح موقت زن تنها می‌تواند مهریه خود را دریافت نماید و سهم‌الارث ندارد. سهم‌لارث ندارد. برای کسب اطلاعات بیشتر و مشاور با با شماره های موجود در سایت تماس بگیرید.

چکیده بحث

در قوانین کشور ما شرایطی برای دریافت مهریه مستقیماً از پدرشوهر وجود ندارد و پدر شوهر اساس تعهدی به پرداخت مهریه عروس خود ندارد مگر در شرایطی که خود پدر شوهر تعهد به پرداخت مهریه عروس خود نموده باشد و یا پسر وی فوت کند و از ماترک او ابتدا باید مهریه‌ی همسر پرداخت شود که به نوعی از اموال پدرشوهر هم پرداخت مهریه صورت می‌گیرد. شما می‌توانید جهت کسب اطلاعات بیشتر در این خصوص و مشاوره با می توانید با گروه وکلای تهران مدافع تماس حاصل فرمایید و از مشاوره‌ی کارشناسان و وکلای خبره‌ی ما بهره‌مند شوید.

پرسش های رایج:

آیا زن و شوهر می‌توانند بدون قبول پدر شوهر توافق نمایند که پدرشوهر ضامن پرداخت مهریه است؟

خیر، تنها با قبول ضمانت از جانب پدر شوهر ایشاوکیل خانواده گروه وکلای پارسای پاسخ می دهد: از نظر قانونی پدر شوهر هر چند بسیار متمول، تکلیفی برای پرداخت مهریه پسرش ندارد حتی اگر آن پسر (شوهر) فقیر باشد امکان گرفتن مهریه از پدر شوهر وجود ندارد. مهریه خواه  یا عند المطالبه، تعهدی است که شوهر در قبال همسرش کرده است و مطلقا ارتباطی به اطرافیان او ندارد به هر حال اگر مردی مال داشته باشد زن می تواند مهریه را از طریق دادگاه یا اجرای ثبت وصول کند اگر هم مالی برای توقیف نباشد و مهریه عند المطالبه باشد با مطالبه زن، مرد می تواند با دادن دادخواست اعسار از پرداخت دفعی مهریه از دادگاه تقاضای تقسیط مهریه کند.

اما ممکن است در ضمن عقد نکاح و در سند ازدواج و یا حتی در قراردادی مستقل پدر شوهر پرداخت  را تقبل کرده و یا ضمانت شوهر (پسرش) را کرده باشد که در این صورت زن می تواند برای آنچه پدر شوهر تعهد کرده  برای گرفتن مهریه از پدر شوهر به او مراجعه کند. چندی قبل درگیر پرونده ای بودیم که در سند ازدواج در قسمت مهریه پدر شوهر هم امضاء کرده باشد و قبول کرده بود که پرداخت مهریه متضامنا بر عهده او و پسرش می باشد.

اگر شوهر فوت کند در صورتی که ماترکی (ارث) از شوهر مانده باشد زن می تواند مهریه خود را که طلب ممتاز محسوب می شود از محل ماترک یعنی اموالی که از شوهر به جای مانده، وصول نماید اما توجه داشته باشید که اگر شوهر فوت کند و مالی از خود به ارث نگذاشته باشد پدر شوهر و سایر وراث تکلیفی برای پرداخت مهریه زن ندارند اساسا بر طبق قانون وراث تکلیفی به پرداخت دیون متوفی که مازاد از ما ترک است ندارد.

اگر پدر شوهر یا هر شخص دیگری که شوهر از او ارث می برد فوت کند و سهم الارثی به شوهر تعلق گیرد در این فرض زن می تواند از محل سهم الارث شوهر مهریه را به مقداری که جوابگوی مهریه باشد، وصول نماید.

در این حالت زن می تواند از طریق اجرای ثبت یا دادگاه به طرفیت وراث  کند با توجه به این که مهریه دین ممتاز محسوب می شود اول مهریه زن از ماترک پرداخت می شود و هر چه باقی بماند بین وراث از جمله همسر او تقسیم می شود. فرض دیگر این است که اگر زن هم فوت کند در این صورت وراث زن می توانند برای مهریه علیه وراث شوهر اقامه دعوی کنند و در صورت بودن ارث، از آن محل، مهریه را مطالبه کنند.

آیا حتما باید ضمن عقد نکاح پدرشوهر تعهد به پرداخت مهریه نماید؟

خیر، اگر در قالب یک عقد مستقل هم تعهد به پرداخت مهریه نموده باشد می‌توان مهریه را از مطالبه نمود.