ایزوگام و اهمیت عایق کاری
لزوم عایق کاری پل‌ها ،پل‌ها از سازه‌های مهم در شهرهای بزرگ و در واقع کلید ارتباطی سامانه حمل و نقل زمینی محسوب می‌گردد. علاوه بر این در دوره هخامنشیان نشانه‌هایی از وجود پل بر روی بین النهرین (دجله و فرات) وجود داشته که نشان دهنده تمدن و فرهنگ ایرانیان و نیز توجه به پل سازی بوده است. از سوی دیگر طراحی و ساخت پل‌های بتنی و همچنین بحث عایق کاری آن از اهمیت ویژه‌ای نزد مهندسان برخوردار می‌باشد.
اهمیت عایق کاری پل‌های شهری
- هزینه مالی برای احداث هر پل بسیار سنگین می‌باشد.
- اهمیت ویژه پل‌ها در شبکه حمل ونقل به لحاظ رفت وآمد شهری
- تعمیر و نگهداری پل‌ها بسیار پیچیده و هزینه بر می‌باشد.
در این مقاله انواع روشهای عایق کاری پل‌ها و روشهای اجرا به طور خلاصه مطرح می‌شود . روش قیرگونی به طور مفصل معرفی شده و ضمن بررسی شرایط و محدودیت‌های آن، تجهیزات ونیروی انسانی مورد نیازبرای کاربرد این روش مطرح می‌گردد. همچنین مسائل کلیدی در مورد اجرای ایزوگام مطرح می‌گردد.
روشهای عایق کاری پل‌ها:
۱– قیرگونی
بعد از بتن ریزی سطح پل‌ها و خشک شدن آن معمولا ترکهای کم عمقی بر روی بتن ایجاد می‌شود. ابتدا باید این ترکها با خمیر ماستیک گرفته شود و هنگامی که خمیر به طور کامل خشک شد باید سطح پل با جارو نظافت شود به نحوی که کمترین سنگ ریزه‌ای در سطح آن نباشد بعد از نظافت یک لایه قیر نرم توسط استاد کار ماهر بر روی سطح بتن کشیده و دقت شود تمامی نقاط سطح سیمان قیر اندود شده باشد و پس از آن استاد کار دیگر باید گونی مخصوص را روی سطح قیر پهن کرده و بندهای آن را با قیر امولوسیون جوشکاری دهد بعد از این مرحله ۲ بار قیر مخلوط باید روی گونی کشیده شود البته قیر نرم و سفت به میزانی باید مخلوط شود که دارای کمترین چسبندگی باشد بدین معنی که میزان قیر سفت آن کم نباشد.
۲– ایزوگام
اجرای ایزوگام در پل‌ها حساسیت بیشتری نسبت به سایر سازه‌های ساختمانی دارد، به طوری که گاهی اوقات روش درست نصب ایزوگام عامل تعیین‌کننده در ماندگاری پل خواهد بود. مانند روش اول بعد از بتن ریزی پل و خشک شدن آن یک لایه قیر نرم برای بهتر چسبیدن ایزوگام روی سطح بتن می‌کشیم سپس اقدام به نصب ایزوگام ساده (بدون فویل) می‌کنیم.
طبیعی است که عایق کاری پل قبل از آسفالت شدن به دلیل جلوگیری از نفوذ آب به بتن و فرسودگی آن نقش بسیار مهمی در
اهمیت عایق‌کاری در هیچ ساختمانی قابل‌چشم‌پوشی نیست، چراکه انواع مختلفی از عایق‌ها چه از نوع حرارتی، صوتی و یا رطوبتی ازجمله ضروریات یک ساختمان در هر فصلی از سال به‌حساب می‌آید؛ بنابراین با توجه به اهمیت این مسئله شناخت انواع عایق‌ها و آشنایی با قوانین اجرایی و نوع اجرای آن می‌تواند برای اغلب کارفرمایان و کسانی که درگیر این مسئله هستند بسیار مفید واقع شود. پس با گروه ساختمانی طاقتی بار دیگر همراه شوید تا شما را با عایق‌کاری ساختمان و مزایای آن بیشتر آشنا کنیم.
عایق‌بندی ساختمانی
به‌طورکلی به هر وسیله‌ای که مانع از عبور حرارت، صوت و یا رطوبت شود عایق می‌گویند. درواقع عایق‌ها ازجمله موادی هستند که به‌صورت پوشش روی پشت‌بام، کف و دیوارهای ساختمان اجرا می‌شوند تا برای جلوگیری از ردوبدل شدن حرارت و یا صوت مورداستفاده قرار گیرند. به‌طورکلی می‌توان بیان کرد که عایق‌های رطوبتی برای جلوگیری از ورود و خروج رطوبت و عایق‌های صوتی برای کنترل صدا و کاهش آلودگی صوتی در ساختمان، استفاده می‌شوند. همچنین انواع عایق به اشکال مختلف صفحه‌ای، تخته‌ای، آجری، ورقه‌ای و نواری در بازار وجود دارند.
اهمیت عایق‌کاری ساختمان در چیست؟
جالب است بدانید که نقش مهم عایق در ساختمان را می‌توان در موارد زیر خلاصه کرد که شامل:
- کاهش اتلاف انرژی و حرارت
- افزایش دوام سازه
- ایجاد آسایش گرمایشی و سرمایشی برای افراد
- کاهش آلودگی صوتی
- حفاظت از ساختمان در برابر آتش‌سوزی
بیشتر بخوانید:
انواع عایق ساختمانی ازنظر جنس
- عایق پلیمری، مواد مصنوعی
- عایق معدنی، مواد طبیعی
دسته‌بندی انواع عایق‌ها
به‌طورکلی عایق‌ها با توجه به کاربری و محل استفاده از آن‌ها در جنس‌های مختلف و طبقه‌بندی‌های مختلفی قرار می‌گیرند که این تقسیم‌بندی‌ها شامل:
۱. ایزوگام
ایزوگام یکی از رایج‌ترین عایق‌های رطوبتی در ساختمان است که به‌صورت رولی تولیدشده و با چسب‌های مخصوص و یا با استفاده از حرارت به سطوح مختلف چسبانده می‌شود. درواقع ایزوگام یک پوشش مقاوم است که از قیر و الیاف مصنوعی تشکیل‌شده و با استفاده از گرما بر بستر بام و مکان موردنظر نصب و چسبانده می‌شود و از ایزوگام برای عایق کردن سطوح مختلفی همچون پی، دیواره، کف و بام ساختمان‌ها و استخرها برای جلوگیری از نفوذ آب و رطوبت استفاده می‌شود و قابل‌ذکر است که وزن عایق ایزوگام سبک است و انعطاف‌پذیری آن بالا می‌باشد. همچنین باید اذعان نمود که ایزوگام بر اساس مواد اولیه در انواع ایزوگام پلیمری و ایزوگام دمیده، بر اساس تعداد لایه به ایزوگام تک لایه و دو لایه و با توجه به روکش به انواع ایزوگام فویل دار، پودری، رنگی و سنگریزه‌ای تولید و در اختیار مصرف‌کنندگان قرار می‌گیرد.
۲. عایق پشم‌شیشه
پشم‌شیشه ازجمله قدیمی‌ترین عایق‌های صوتی و حرارتی است که مقاومت بالایی در برابر حرارت و آتش دارد و از انواع الیاف معدنی است که متشکل از مواد بازیافت شده از شیشه ذوب‌شده همراه با مقداری ماسه معمولی و رزین است. جالب است بدانید که الیاف پشم‌شیشه بسیار کوچک و ریز است و سوزنی شکل می‌باشد. یک رول از پشم‌شیشه معادل حداقل 10 بطری شیشه بازیافتی است. عایق‌های پشم‌شیشه علاوه بر اینکه به‌عنوان عایق حرارتی از انتقال سرما و یا گرما به داخل ساختمان جلوگیری می‌کند تا حد زیادی مانع از انتشار صوت شده و آسایش را برای ساکنین به ارمغان می‌آورد. در کنار این مزایا، عدم مقاومت در برابر نم و رطوبت یکی از عیوب این عایق محسوب می‌شود، زیرا در صورت نفوذ آب به این الیاف، این نوع از عایق قارچ میزند. لازم به ذکر است که عایق صوتی و حرارتی پشم‌شیشه به‌منظور عایق‌کاری لوله‌ها، سقف، دیوارها، مخازن و کانال‌های هوایی استفاده می‌گردد.
۳. عایق پشم سنگ
به‌طورکلی پشم سنگ یک عایق صوتی-حرارتی با الیاف معدنی می‌باشد. ماده اولیه‌ی عایق پشم سنگ، بازالت است که از گروه سنگ‌های آذرین می‌باشد و بازمانده فعالیت‌های آتش‌فشانی است. پشم سنگ به‌عنوان عایق آتش، نقش مهمی در پیشگیری از توسعه حریق دارد و مقاومت آن در برابر حرارت مستقیم آتش بسیار بالا است، به همین دلیل از این عایق در صنایع نفت و گاز، پالایشگاه‌ها و عایق‌کاری کانال‌ها و لوله‌ها به کار می‌رود. همچنین لازم به ذکر است که عایق پشم سنگ علاوه بر اینکه یک عایق حرارتی است، از انتقال سروصدا در ساختمان نیز جلوگیری می‌کند.
۴. عایق رطوبتی پلیمری ایزوپل
عایق رطوبتی ایزوپل پوششی پلیمری بر پایه آب می‌باشد که بعد از اعمال بر روی سطوح مختلف، لایه‌ای مقاوم در برابر نفوذ آب و رطوبت ایجاد می‌کند. جالب است بدانید که سطحی که با ایزوپل پوشیده می‌شود کاملاً یکپارچه و بدون هیچ‌گونه درز است، ازاین‌رو نم و رطوبت تأثیری بر آن نخواهد گذاشت. عایق‌کاری با این محصول پلیمری به‌آسانی و با ابزارهای معمولی انجام می‌گیرد و پس از اجرا قابلیت شست‌وشو دارد. این عایق را نه‌تنها می‌توان برای پوشش پشت‌بام استفاده نمود، بلکه برای دیوارها نیز به کار برد.
بیشتر بخوانید:
۵. عایق فوم الاستومری
عایق الاستومری ازجمله عایق‌هایی است که خاصیت ارتجاعی و انعطاف‌پذیری بسیار بالایی دارد و نه‌تنها به‌عنوان عایق حرارتی، بلکه به‌عنوان عایق رطوبتی و صوتی نیز شناخته می‌شود. این عایق از نیتریل فوم ساخته می‌شود و برای عایق‌کاری سوله‌ها، بویلرها و مخزن‌ها کاربرد دارد. همچنین باید در نظر گرفت که انعطاف‌پذیری بالای عایق الاستومری، آن را برای پوشش کلیه سطوح مناسب کرده و ساختار سلول بسته آن، مقاومت این عایق را در برابر آب، حرارت و صوت بالابرده است. به‌طورکلی عایق فوم الاستومری عایقی کارا است چراکه:
- مقاوم در برابر آلودگی، گردوخاک و رطوبت
- مقاوم در برابر اوزون و اشعه ماوراءبنفش
- صرفه‌جویی در مصرف انرژی
- مقاوم در مقابل فشار و ضربه
- مقاوم در مقابل خوردگی و کپک
- پایین بودن ضریب انتقال حرارت
- نرم و انعطاف‌پذیر باقابلیت چسبندگی و رنگ‌پذیری بالا
- نصب آسان
- بدون فیبر و بدون تولید ریز گردوغبار
- غیر سَمی
بیشتر بخوانید:
۶. عایق فوم پلی استایرن
فوم عایق پلی استایرن یکی از فرآورده‌های صنایع پتروشیمی بوده و شکل ظاهری آن از بلورهای ریز تشکیل‌شده است که در چهار نوع معمولی، مقاوم، انبساطی و اکسترود شده وجود دارد. این عایق دارای ویژگی‌های منحصربه‌فردی می‌باشد که آن را به عایقی بسیار مناسب و چندمنظوره در حوزه ساختمان‌سازی تبدیل نموده است. این عایق به دلیل وزن سبک به‌آسانی قابل‌نصب بوده و مزایای آن باعث شده جایگزین مناسبی برای دیگر عایق‌ها محسوب شود.
به‌طورکلی این عایق مناسب برای عایق‌کاری دیوار فونداسیون و دیوارهای دوجداره، انواع سقف‌ها نظیر سقف تیرچه‌بلوک و سقف کامپوزیت، عایق‌کاری کف، نمای ساختمان، سردخانه‌ها و ساخت ساندویچ پانل‌ها است. همچنین مهم‌ترین ویژگی این عایق، مقاومت فشاری یکنواخت آن در تمام سطوح است، ازاین‌رو در برابر فشار بار تحمل بالایی در مقایسه با سایر انواع عایق‌ها از خود نشان می‌دهد. جالب است بدانید که این عایق دوستدار محیط‌زیست است و می‌توان آن را بازیافت نمود.
۷. رنگ نانو به‌عنوان عایق
رنگ نانو، ازجمله جدیدترین عایق‌هایی است که حاصل تکنولوژی نانو بوده و به‌عنوان بهترین عایق برای بدنه استخرها و پشت‌بام‌ها شناخته می‌شود. به‌طورکلی این نوع از عایق‌ها همانند سایر رنگ‌های معمولی بر روی سطوح اعمال می‌شوند و می‌توان با استفاده از این رنگ محیط موردنظر را پوشش داد. رنگ‌های نانو عایق رطوبتی و حرارتی هستند که برای آب‌بندی کف و دیوار استخر، جکوزی، آشپزخانه و سرویس بهداشتی کاربرد دارند. استفاده از این عایق رطوبتی استخر و بام در برابر عایق‌کاری‌های سنتی آسان‌تر و مقرون به‌صرفه‌تر است.
۸. عایق فوم پلی یورتان
عایق پلی یورتان یک ماده شیمیایی است که به‌صورت فوم بر روی سطوح اجرا می‌شود. درواقع این دسته از مواد شیمیایی از دو ماده اصلی پلی ال که هر دو ماهیت مایع دارند تشکیل‌شده‌اند. پس از ترکیب، این دو ماده باهم واکنش می‌دهند و به‌صورت فوم گسترش میابند و پس از مدتی جامد می‌شوند. این خشک شدن سریع، باعث ایجاد عایقی نسبتاً دائمی خواهد شد که نه ترک می‌خورد و نه تغییر شکل می‌دهد. پلی یورتان سبک‌وزن است و در برابر نفوذ مواد شیمیایی و اسیدی و آب مقاومت بالایی داشته و کاملاً نفوذناپذیر می‌باشد.
۹. عایق فایبرگلاس
به‌طورکلی فایبرگلاس آب و رطوبت را جذب می‌کند و خاصیت آبکش دارد. دمای کاری آن بسته به نوع و جنس، بین ۱۹۱ تا ۵۰۰ درجه سانتی‌گراد و چگالی آن بین ۲۴تا ۹۶ کیلوگرم بر مترمکعب می‌باشد. لازم به ذکر است که فایبرگلاس عایقی بسیار مقاوم و بادوام در مقابل خورندگی اسید و مواد نفتی است. جالب است بدانید که امروزه داخل تمام مخازن فلزی را با فایبرگلاس ایزوله کرده و از خورندگی و ایجاد خسارت جلوگیری می‌کنند.
۱۰. عایق آرت فلکس
آرت فلکس ازجمله سبک‌ترین، کم‌حجم‌ترین و کاربردی‌ترین عایق رطوبتی است که در کمترین زمان ممکن نصب می‌شود. به‌طورکلی انعطاف‌پذیری این نوع از عایق‌ها بالا بوده و می‌توان از آن برای عایق‌بندی سطوح کناری استفاده نمود. لازم به ذکر است که این محصول آب و رطوبت را جذب نمی‌کند، ازاین‌رو می‌توان آن را در مکان‌های مختلف که دارای رطوبت نیز می‌باشند به‌منظور عایق‌کاری رطوبتی استفاده نمود.
بیشتر بخوانید: خرید ایزوگام
۱۱. عایق سفید بام
عایق سفید بام یا همان بام سفید نوعی عایق رطوبتی و حرارتی محسوب می‌شود که از نفوذ رطوبت و آب به سطح جلوگیری می‌کند. به‌طورکلی عایق سفید بهترین جایگزین برای عایق‌کاری به روشهای سنتی مانند ایزوگام بوده و پوششی آب‌بند کننده محسوب می‌شود که از مواد پلیمری و الاستومری تولیدشده است و پس از خشک شدن کاملاً آب‌بند می‌باشد. لازم به ذکر است که از این نوع عایق در آب‌بندی کلیه سطوح مانند پشت‌بام، حمام و سرویس بهداشتی، پی ساختمان‌ها، استخر و آسفالت نیز استفاده می‌گردد.
۱۲. استفاده از قیر
استفاده از قیر در پشت‌بام‌ها و جاده‌ها باعث مقاومت سطح در برابر رطوبت و گردوغبار می‌شود. همچنین این عایق در برابر یخ‌زدگی، گرما، اسیدها و بازها و نیروهای کششی مقاومت خوبی نشان می‌دهد. قیر عمر طولانی دارد و ازلحاظ قیمت، عایقی مقرون‌به‌صرفه است.
۱۳. عایق یونولیتی
پانل‌های یونولیت از پلی استایرن ساخته می‌شوند و در مرحله سفت‌کاری ساختمان مورداستفاده قرار می‌گیرند. یونولیت ماده‌ای سبک و متخلخل و معمولاً سفید که در بسته‌بندی و عایق‌کاری کاربرد دارد در بعضی مواقع به آن فیبر سفید نیز می‌گویند. به‌طورکلی یونولیت نوعی پلیمر سفیدرنگ و عایق رطوبت و صدا و دما است که از فرایندهای پتروشیمی تهیه می‌شود.
۱۴. پشم گوسفند به‌عنوان عایق
پشم گوسفند ازجمله عایق‌های جدید و از گوسفند می‌باشد که طی مراحل و فرایندهایی می‌تواند به یک عایق قوی تبدیل شود. این ماده سازگار با محیط‌زیست بوده و خاصیت تجزیه‌پذیری خوبی دارد. جالب است بدانید که از این محصول در عایق‌بندی ساختمان‌های مسکونی و اداری استفاده می‌شود.
۱۵. قطران به‌عنوان عایق
به‌طورکلی قطران همانند قیر، دانه‌های سنگی به یکدیگر چسبیده است که می‌تواند به‌عنوان یک عایق رطوبتی مورداستفاده قرار گیرد. جالب است بدانید که قطران دارای مواد اسیدی است که حلال در آب بوده و درصورتی‌که در راه‌سازی استفاده شود ممکن است با بارش باران شسته شده و عاملی آلوده‌کننده برای گیاهان و محیط‌های طبیعی به‌حساب آید.
مشاهده کنید:
سخن آخر
همان‌طور که در طول این مقاله مطالعه کردید، عایق‌کاری عملی برای جلوگیری از نفوذ عوامل خارجی به محیط داخل و بالعکس، می‌باشد و عایق به ماده‌ای گفته می‌شود که مسئولیت این کار را بر عهده می‌گیرد و مانع از نفوذ عوامل به داخل و خارج می‌شود. در پایان نیز لازم به یادآوری است که بر اساس مقررات ملی ساختمان، عایق‌کاری به‌عنوان یکی از ضروری‌ترین اقدامات در اجرای یک پروژه ساختمانی بوده و امروزه با توجه به نیاز برای صرفه‌جویی در انرژی، ضرورت عایق‌کاری بیش از قبل حس می‌شود.