چرا ماشین آتش میگیرد؟
البته از آنجا که زندگی آدمی‌زاد روی این کره خاکی با حادثه‌های رنگارنگ بُر خورده است، باید همیشه خود را برای وقایع ناخوشایند هم آماده کنید. مثلا بدانید که اگر به هر دلیل خودرو دچار آتش‌سوزی شد، چه باید کرد. حفظ خونسردی و دانستن اقدامات لازم در هنگام بروز آتش‌سوزی از نشانه‌های حرفه‌ای‌بودن است. در این متن برایتان از تمام اینها خواهیم گفت: دلایل آتش سوزی خودرو چیست؟ چطور از وقوع آن جلوگیری کنیم و اگر آتش سوزی رخ داد، روش برخوردمان چه باشد؟
دلایل آتش سوزی خودرو؛ چرا خودروها آتش می‌گیرند؟
دلایل مختلفی باعث آتش‌گرفتن خودرو و یدک کش می‌شوند. آتش به‌سادگیِ کشیدن سیگاری بی‌موقع تا به‌واسطه تصادف‌های رانندگی گریبان خودرو و سرنشینانش را میگیرد. پس باید حسابی دقت کنید و از عوامل مختلف این حادثه باخبر باشید. موارد زیر را ببینید:
۱. نقص فنی
آتش سوزی خودرو می‌تواند به دلیل وجود نقص در بخش‌های درونی خودرو و قطعات مختلف آن رخ بدهد. پس حتی اگر خوب برانید و ایمنی را در رانندگی لحاظ کنید اما از نقص فنی محتمل در خودرو غافل باشید، امکان آتش سوزی خودرو قوت میگیرد:
موتور که داغ می‌کند، عواقبش دامن‌گیر مایعات و سیالات موجود در خودرو می‌شود. داغ‌شدن موتور به‌تنهایی مشکل‌آفرین نیست؛ ماجرا زمانی خطرناک می‌شود که دمای مایعات هم به واسطه افزایش دمای موتور بالا می‌رود. مایعاتی که داغ و پرحرارت شده‌اند روی قسمت‌هایی از خودرو مانند اگزوز یا بخش‌های داغ دیگر موتور می‌ریزند و آتش‌سوزی رخ می‌دهد. پس حواستان به موتور باشد. داغ‌شدن این بخش از خودرو خطرناک است و نیاز به پیگیری دارد.
هر جا که بحث برق و الکتریسیته است، امکان جرقه‌زدن و آتش‌سوزی هم وجود دارد. در خودرو هم باتری که بخش مهمی از سیستم الکتریکی خودرو به حساب می‌آید، موجبات آتش‌سوزی را در برخی شرایط فراهم می‌کند. چه شرایطی؟ زمانی که باتری در حال شارژشدن است، امکان تجمع هیدروژن در محفظه موتور وجود دارد. این هیدروژن می‌تواند باعث انفجار شود.
سیم‌کشی‌هایی که در بخش‌های مختلف خودرو در سیستم الکتریکی آن وجود دارند هم با جرقه‌زدن باعث بروز آتش‌سوزی می‌شوند. البته هر سیمی جرقه نمی‌زند و آتش نمی‌گیرد؛ نباید مدام نگران باشید. اگر سیم‌ها معیوب یا پیچ‌خورده باشند یا سیم‌کشی به‌درستی صورت نگیرد، جرقه‌زدن و آتش سوزی خودرو رخ می‌دهد.
با این اوصاف، حتما حدس می‌زنید که خودروهای هیبریدی و الکتریکی هم در معرض آتش‌سوزی هستند. اگر باتری‌های این خودروها سوراخ شود یا مشکلی در آنها به‌وجود بیاید، امکان آتش سوزی خودرو بسیار زیاد خواهد بود.
مایعات مختلفی در هر خودرو در مخزن‌های مختلف موجوداند و با شلنگ‌هایی در مسیر خود در جریان هستند. حالا اگر این مایعات از مسیرهایشان منحرف شوند و به‌خاطر نشتی شلنگ یا آسیب‌دیدن مخازن‌شان به بیرون نشت کنند، احتمال آتش سوزی خودرو جان میگیرد. پس به مایعات خودرو دقت کنید. مثلا درپوش روغن را تحت‌نظر داشته باشید و اگر دیدید که روغن زیر هود ریخته است، برای جمع‌کردن آن و حفظ ایمنی خودرو اقدام کنید.
اگر بوی بنزین در خودرو و حوالی آن احساس کردید، سریع ببینید که نشتی سوخت رخ داده است یا خیر. بنزین سریع آتش میگیرد و بی‌نهایت خطرناک است. یک جرقه کوچک می‌تواند آن را مشتعل کند. پس بوی بنزین را جدی بگیرید و اگر نشتی می‌بینید، سریع اقدامات لازم را برای جلوگیری از خروج و نشت بیشتر بنزین انجام بدهید.
- داغ‌شدن مبدل‌های کاتالیستی
نقص در سیستم اگزوز خودرو هم یکی دیگر از دلایل آتش سوزی را فراهم می‌کند. مبدل‌های کاتالیستی بخشی از هستند. وظیفه‌شان هم سوزاندن آلاینده‌های اگزوزی است. اگر مجبور شوند که بیش از میزان ظرفیت‌شان آلاینده‌ها را بسوزانند، داغ می‌شوند و آتش می‌گیرند. پرسش اینجاست که چه زمانی کاتالیست‌ها مجبور به سوختن آلاینده‌های اضافی می‌شوند؟ وقتی که بنزین ناقص می‌سوزد و موتور درست کار نمی‌کند، مواد اضافی وارد مبدل می‌شوند و کار آن را زیاد می‌کنند؛ بعد هم که داغ‌شدن مبدل است و آتش سوزی خودرو.
۲. وقوع تصادف
تصادف‌کردن یک حادثه ناخوشایند و خسارت‌زا در رانندگی است. حال تصور کنید که ضربه و تصادم خودرو با خودروها و اشیای دیگر در دل این حادثه، حادثه دیگری هم رقم بزند: آتش‌سوزی. پس وقتی تصادفی رخ می‌دهد باید مراقب آتش سوزی خودرو باشید. گاهی‌اوقات، حادثه تصادف با واژگونی خودرو همراه است یا ضربات و برخوردها باعث تخریب و سوراخی باک بنزین می‌شود.
پاره‌شدن شلنگ بنزین هم در این میان محتمل است. نشت سوخت از باک و شلنگ می‌تواند منجر به آتش سوزی شدیدی شود. گاهی‌اوقات، باک و شلنگ بنزین در جریان تصادف آسیبی نمی‌بینند اما مشکل از جای دیگری به شما هجوم می‌آورد؛ جایی که شاید فکرش را هم نمی‌کنید.
بله! گاهی، زمانی که خودرو تصادف می‌کند، اندکی از سوخت و مواد مشتعل‌شونده خودرو به بیرون نشت می‌کنند. افراد مختلف دور صحنه تصادف جمع می‌شوند و قیل‌وقال راه می‌اندازند. کافی است، راننده‌ها یا یکی از همین تماشاگران سیگاری روشن کند و آن را به اطراف بیاندازد.
انداختن سیگار روی سوخت همان است و آتش سوزی خودرو هم همان. وجود سوخت در صندوق عقب خودروها و نگهداری آن هم کار درستی نیست. چون ممکن است در تصادفات احتمالی مشتعل شود. یعنی شاید از تصادف خودرو جان سالم به در ببرید اما سوختی که به هر دلیل پشت خودرو نگه داشته‌اید، نماینده ملک‌الموت می‌شود و با راه‌اندازی آتش‌سوزی جان افراد را میگیرد.
۳. تعمیرات ناقص و نامناسب
شنیده‌اید که می‌گویند، کار را که کرد؟ آنکه تمام کرد. حالا اگر در جریان تعمیر خودرو و رفع عیوب آن، تعمیرکار به‌درستی از عهده وظایفش برنیاید، امکان آتش سوزی خودرو قوت میگیرد و آن‌وقت است که باید گفت، مسئول این حادثه که بوده؟ کار را که کرده است؟ تعمیرکاری که به‌درستی کارش را تمام نکرده بوده و حادثه را رقم زده است. مثلا اگر تعمیرکاری که خودرویتان را برای سرویس‌شدن به دستش سپرده‌اید، در انجام اموری مانند تعویض سرسیلندر معیوب یا سیم‌های ساییده‌شده کوتاهی کند یا از عوض‌کردن قطعات شکسته با غفلت و بی‌دقتی خودداری نماید، مسئولیت حوادث بعدی با او خواهد بود.
دیگر دلایل آتش سوزی خودرو
دلایل دیگری هم برای آتش سوزی خودرو وجود دارد. مثلا راه‌اندازی حریق عمدی. باورکردنی نیست اما حقیقت دارد. به دلایل مختلف، امکان دارد که کسی تمایل به سوزاندان خودرو داشته باشد. مثلا معدوم‌کردن آثار دزدی، دریافت پول بیمه، انتقام‌گیری و هزارویک علت جنایی دیگر می‌تواند در سوختن خودرو نقش داشته باشد. اجازه بدهید که درباره این دلیل آتش سوزی خودرو توضیحات بیشتری ندهیم و خاطرتان را مکدر نکنیم. پلیس و کارآگاه‌ها بلد هستند که چطور به این پرونده‌ها رسیدگی کنند.
یکی دیگر از دلایل آتش سوزی خودرو وجود نقص در طراحی و ساخت آن است. البته این هم به‌نوعی از زیرمجموعه‌های مشکلات فنی در آتش‌سوزی است. ولی اگر قصد خرید خودرو دارید، دقت کنید و دور موارد بدنامی را که سابقه آتش‌سوزی به‌واسطه طراحی نامناسب داشته‌اند، خط بکشید.
پیشگیری از آتش سوزی خودرو؛ چطور از حادثه جلوگیری کنید؟
اگر بخش‌های قبلی را بادقت خوانده باشید، دیگر می‌دانید که چه عواملی در آتش‌گرفتن خودرو نقش دارند. پس میتوانید با مراقبت از بخش‌های خطرزای خودرو از بروز حوادث جلوگیری کنید. موارد زیر هم به‌طور مختصر، به شما یادآوری می‌کنند که چطور از آتش‌گرفتن ماشین‌تان جلوگیری به عمل بیاورید:
– باک خودرو را بیش از حد پُر نکنید. این کار می‌تواند در هنگام بروز تصادفات یا نشتی و تخریب باک، سرعت و شدت آتش‌سوزی را چندبرابر کند.
– خودرو را در مکان‌هایی که امکان مشتعل‌شدن آتش زیاد است، پارک نکنید. مثلا یادتان باشد که در نزدیکی خار و خاشاک، امکان شعله‌ورشدن آتشی که پاگرفته، بیشتر می‌شود.
– هر زمانی که بوی بنزین به مشام‌تان خورد، سریع اقدام کنید و ببینید که اوضاع بنزین و باک در چه حالتی به سر میبرد.
– هر نقص و ایرادی را جدی بگیرید و به بهانه تنبلی یا هزینه‌ها، خسارت‌های کوچک را به سمت بدل‌شدن به بهمنی از خسارت‌های جبران‌ناپذیر هُل ندهید.
– اگر موتورتان زود داغ می‌کند و از کوره در می‌رود، هوای آن را بیشتر داشته باشید. نیازی به مراجعه به روانشناس نیست، تعمیرکار را صدا بزنید.
– هرگونه بوی عجیب و تازه‌ای که از خودرو به مشام‌تان می‌رسد، می‌تواند نشانه‌ای از نقصی باشد که آتش‌سوزی به همراه می‌آورد. پس نقص‌ها را جدی بگیرید و مانع از آتش‌سوزی شوید.
– صدای بلند اگزوز و دودکردن خودرو هم می‌تواند نشانه‌ای از نقص سیستم اگزوز باشد. خرابی این سیستم امکان آتش سوزی خودرو را بالا میبرد.
– هرگونه و نیز بنزین، به بررسی سریع و فوری نیاز دارد.
در زمان آتش سوزی خودرو؛ با خودروی آتش‌گرفته چه کنید؟
رعایت همه نکاتی که تاکنون گفته شد، امکان دورشدن خودرو از آتش‌سوزی را بالا میبرد. اما از آنجا که فقط غیرممکن، غیرممکن است، امکان دارد که شما هم روزی در جریان آتش سوزی یک خودرو قرار بگیرید. باید بدانید که در چنین وضعیتی چطور رفتار کنید و چه کارهایی انجام بدهید:
۱. حفظ آرامش و خونسردی
زمانی که حادثه‌ای خطرناک و ناهنجار به سراغ‌تان می‌آید، باید آرامش خود را حفظ کنید. خونسردبودن و خونسردماندن اصولا کار ساده‌ای نیست اما چه بخواهید و چه نخواهید باید آرامش‌تان را حفظ کنید. اگر هول و دستپاچه شوید، فکرتان به‌درستی کار نخواهد کرد و خود و اطرافیان‌تان بیشتر آسیب می‌بینید. شاید بگویید که حفظ آرامش در لحظه حادثه دشوار است و احتمال دارد از عهده آن برنیایید. ماجرا از این قرار است که اگر اطلاعات کافی درباره شیوه برخورد با حوادث داشته باشید، در هنگام رویارویی با آنها قدرت تصمیم‌گیری‌تان بالا می‌رود. اما زمانی که ندانید باید چه کاری انجام بدهید، مغزتان خالی از داده‌های مفید خواهد بود و هول و دستپاچه می‌شوید. پس به خودتان مسلط باشید و بدانید که با اطلاعاتی که دارید، قادر به مدیریت بحران پیش‌آمده خواهید بود. کارهایی که باید انجام بدهید:
- سرنشینان دیگر را پیاده کنید،
- آنها را به آرامش دعوت کنید،
- در صورت امکان، سرنشینان را به خودرویی دیگر هدایت کنید،
- سعی کنید متوجه شوید که منشأ آتش‌سوزی کدام نقطه خودرو است،
- خودرویی که دچار آتش‌سوزی شده و در حال حرکت است، از خطرناک هم خطرناک‌تر خواهد بود. پس همیشه خودرو را متوقف کنید و ترمزدستی را هم بکشید.
- اگر برایتان مقدور است، خودرو را از مسیر حرکت خودروهای دیگر جاده و خیابان دور کنید.
۲. اقدامات ضروری و واجب
- اگر بنزین و موتور مظنونین درجه یک آتش سوزی خودرو هستند، باید موتور را سریع خاموش کنید تا جریان بنزین متوقف شود و آتش‌سوزی توسعه پیدا نکند.
- اگر شعله‌های آتش بی‌رحمانه و سرکش شعله‌ور می‌شوند، از تمام چیزهایی که در خودرو دارید، بگذرید و به همراه دیگران سریع آن را ترک کنید و درهای خودرو را هم ببندید. تا جایی که میتوانید از خودرو فاصله بگیرید؛ ۴۰ متر، ۵۰ متر یا هرچقدر که دیگر حرارت و گرمای آتش‌سوزی را احساس نکنید.
- البته اگر آتش اندک است، وسایل ایمنی مانند کپسول اطفای حریق در اختیار دارید و می‌دانید که مشکل از کدام بخش خودرو ناشی است، ایستادن و خاموش‌کردن حریق می‌تواند عاقلانه باشد.
۳. استفاده از کپسول آتش‌نشانی
همان‌طور که در بخش قبلی هم گفته شد، اگر شرایط طوری باشد که بتوانید در مکان آتش سوزی بمانید، استفاده از کپسول و خاموش‌کردن حریق ایرادی ندارد. البته باید کار با کپسول را بلد باشید. کلاهک کپسول را جدا کنید اما اصلا و ابدا آن را به سمت بالا و پایین حرکت ندهید. حرکت‌دادن کلاهک خطرناک است.
اگر در جایی تنگ مانند تونل دچار آتش سوزی خودرو شده‌اید، سعی کنید که خودرو را به دیواره سمت راست یا چپ (هرکدام که به شما نزدیک‌تر است) بکشانید و نوعی اطلاع‌رسانی مانند روشن‌کردن چراغ خطر را در نظر داشته باشید. باید به خودروهای دیگر حضورتان را هشدار بدهید. اگر از عهده خاموش‌کردن خودرو با کپسول برنمی‌آیید، از آن دور شوید. تونل‌ها معمولا راه فرار اضطراری دارند. با آتش‌نشانی تماس بگیرید و کمک بخواهید.
نکات کنکوری
در کاپوت را بالا نزنید. این کار باعث می‌شود که اکسیژن به عنوان یکی از ارکان مهم اشتعال، آتش سوزی خودرو را تشدید کند. روی آتش هم آب نریزید. چون اگر آتش‌سوزی به‌خاطر اشتعال روغن و بنزین باشد، آتش بیشتر و بیشتر خواهد شد.
در آخر
بعضی از آدم‌ها هستند که دوست ندارند به حوادث ناگوار فکر کنند. البته این هم دیدگاهی است ولی اگر می‌خواهید که خطرات بالقوه و عواقب ناشی از حوادث را به کم‌ترین میزان ممکن برسانید، باید هوشیار باشید. هوشیاری با کسب اطلاع به‌دست می‌آید؛ مثلا همین مقاله را بادقت بخوانید و بگذارید که داده‌هایی مناسب برای مواجهه با خطراتی نظیر آتش سوزی خودرو در ذهن‌تان نهادینه شوند. اگر تجربه آتش سوزی در جاده، پمپ بنزین یا هر جای دیگری دارید، از واقعه برایمان بگویید. چه کردید؟ علت آتش‌سوزی چه بود؟ توصیه خاصی به ذهن‌تان می‌رسد که با ما درمیان بگذارید؟
منبع: