هشدار درباره “بارش‌های سیل‌آسا” برای سال آبی جدید
به تازگی سخنگوی صنعت آب کشور از پیش‌بینی بارش‌های سیل‌آسا برای آغاز سال آبی جدید که از اول آنلاین امسال شروع می‌شود، خبر داده است.
وی با اشاره به اینکه اقلیم ایران به‌طور نسبی از پدیده ال‌نینو (یکی از چرخه‌های مشهور آب و هوایی جهان است که هر ۲ تا ۷ سال یک‌بار باعث ایجاد ناهنجاری‌های بزرگی در آب و هوای سراسر سیاره زمین می‌شود از جمله این ناهنجاری‌ها می‌توان به سیلاب‌های ناگهانی، خشکسالی، قحطی و … اشاره کرد) متأثر بوده، گفته است که این پدیده در ایران باعث افزایش بارش در فصول سرد می‌شود.
در این رابطه، محسن موسوی؛ خوانساری، کارشناس محیط زیست گفت: با توجه به دمای بالای هوا در فاز ال‌نینو، ظرفیت رطوبتی هوا افزایش می‌یابد، از این رو بارش‌های حادث شده، معمولاً دارای تخلیه رطوبتی بالا و همراه با سیل و طغیان رودخانه‌ها هستند لذا نتایج پیش‌بینی‌های فصلی برای پاییز و زمستان پیش‌رو حاکی از آن است که گستره کشور ایران با افزایش بارش به صورت نرمال و فوق‌نرمال روبرو خواهند بود که مسلماً در شرایط فوق‌نرمال در فاز ال‌نینو، خبر از وقوع بارش‌های سنگین و سیل‌آسا دارد. در صورت تحقق پیش بینی‌های فصلی، انتظار آن می‌رود که بخش عمده کشور در پاییز و زمستان پیش‌رو با وقایع حدی اقلیمی مواجه بوده و بارش‌های شدید و رودخانه‌های سیلابی را تجربه کنند.
این کارشناس محیط زیست تأکید کرد: در چنین شرایطی، حوضه‌های آبریز دارای سد‌های مخزنی بزرگ، می‌توانند ضمن ذخیره‌سازی آب برای مصرف در سایر فصول، با کنترل سیل، جلوی وقوع خسارات جانی و مالی را نیز بگیرند، اما در حوضه‌های فاقد مخازن ذخیره‌ای و کنترل سیلاب، امکان وقوع خسارت محتمل‌تر است.
آخرین اطلاعات از سد‌های مخزنی کشور نشان می‌دهد که در بعضی از مخازن این سدها، ظرفیت خالی وجود نداشته و رهاسازی آب از سدها و تخلیه مخازن سدها برای آماده شدن با پدیده سیلاب پاییزه صورت نگرفته است.
به عنوان مثال، در بلوچستان که در سال‌های اخیر مشکلات عدیده‌ای در رابطه با وقوع سیلاب مانسونی داشته و خسارت‌های سنگینی هم معمولاً به تأسیسات و مناطق مسکونی وارد می‌شود، سد‌های مخزنی وجود داشته که مخازن آن‌ها پر یا نیمه‌پر هستند.
سد پیشین و سد زیردان (در سیستان و بلوچستان) به ترتیب دارای ۱۵۴ و ۱۶۳ میلیون مترمکعب آب در مخازن خود بوده و به‌ترتیب ۹۲ و ۷۹ درصد حجم مخازن این سدها دارای آب بوده که به این ترتیب حجم خالی مناسبی برای مقابله با سیلاب وجود ندارد و یا اطلاعات موجود در خصوص کلیه سد‌های مخزنی خوزستان در رودخانه‌های دز، کارون و مارون نیز نشان می‌دهد که حجم پر شدگی مخازن این سدها هم بین ۶۰ تا ۷۰ درصد است.
به گفته موسوی خوانساری، با توجه به پیش‌بینی‌های منطقه‌ای و جهانی و مشاهده مدل‌های پیش‌بینی، ملاحظه می‌شود که احتمال وقوع سیلاب‌هایی مشابه آنچه که در سال ۱۳۹۸ رخ داد در سال‌جاری دور از انتظار نیست و البته تجارب سال‌های گذشته نیز نشان می‌دهد که بیشترین خسارت ناشی از سیلاب نیز در جنوب استان سیستان و بلوچستان یا در خوزستان حادث می‌شود.
وی یادآور شد: با توجه به این تجارت و این پیش‌بینی‌ها، لازم است وزارت محترم نیرو از الان نسبت به تهیه یک برنامه عملیاتی برای تخلیه مخازن سدها اقدام کرده و با استفاده از تجارب حاصله از خسارت‌های ناشی از سیلاب در سال ۱۳۹۸ به گونه‌ای برنامه‌ریزی کند که سیلاب در مخازن سدها مهار شده و به دنبال آن، کمترین خسارت سیلاب و بیشترین منفعت از مهار سیلاب در مخازن به‌دست آید.