تاثیر مصرف مواد مخدر و الکل بر بروز ناباروری و ناهنجاری‌های جنینی

دکتر اعظم محمداکبری در گفت‌وگو با مجله تفریحی زیباروز، درباره تاثیر مصرف مواد مخدر بر بروز ناباروری، گفت: یکی از عوارض مواد تدخینی و استنشاقی ایجاد انواع سرطان‌ها مانند سرطان ریه،‌ سرطان دستگاه گوارش، سرطان دستگاه ادراری و تناسلی و… است. این نوع از مواد بیش از هزار نوع ماده مضر در خود جای داده‌اند.

وی افزود: یکی از اثرات مضر مواد مخدر بر عملکرد دیواره عروق است که خونرسانی دیواره عروق به سایر اعضا را دچار مشکل می‌کنند و انعطاف پذیری آن را تحت تاثیر قرار می‌دهند؛ بنابراین خونرسانی برخی اعضا از جمله بافت‌های غددی مانند تخمدان و رحم مختل شده و عملکرد آنها را هم دچار مشکل می‌کند که این امر مهم‌ترین تاثیر را بر باروری یک خانم دارد.

او تاکید کرد: با ایجاد مشکل خونرسانی به بافت رحم، بستر مناسبی که قرار است جنین لانه‌گزینی کند و جفت تشکیل شود هم دچار می‌شود. خیلی اوقات جنین مادرانی که مصرف کننده مواد دخانی و مخدر هستند وزن کافی نمی‌گیرد و حتی دچار رشد کاهش رحمی شده و سرانجام جنین‌هایی به دنیا می‌آیند که وزن کمتری نسبت به آن سن از حاملگی دارند. این وزن کم در نهایت نوزاد را دچار مشکلات رشدی و متابولیکی بعد از تولد می‌کند. به دنبال ایجاد مشکل در خونرسانی حتی ممکن است با مرگ جنین داخل رحم نیز مواجه شویم.

این متخصص زنان و زایمان و فلوشیپ ناباروری، ادامه داد: زمانی که فردی به سمت مصرف مواد مخدر می‌رود ممکن است دچار بی‌پروایی شود که به دنبال آن مشاهده آثار رفتاری نادرست دور از انتظار نیست. برای مصرف کننده مواد مخدر این امکان وجود دارد که در جمع‌ها و یا بسترهای نامناسب قرار گیرد و این سبب می‌شود به دلیل وجود انواع راه‌های مختلف مصرف مواد مخدر از جمله تزریقی، سلامت خود را به خطر اندازد و از سوی دیگر رفتارهای نامناسب اجتماعی نیز از خود نشان دهند.

وی افزود: فرد مصرف کننده مواد مخدر در عین حال ممکن است توجه کافی به سلامت خود در دوره بارداری نکند. گاهی نیز ممکن است فرد ارتباطات کنترل نشده جنسی را تجربه کند که این امر هم او را در معرض ابتلا به بیماری‌های مقاربتی قرار می‌دهد که آنها هم می‌توانند با ایجاد عفونت‌های لگنی زمینه را برای بروز ناباروری فراهم کنند. در نهایت حتی اگر فردی با وجود رفتارهای پرخطر و عدم توجه کافی به سلامت خود باردار شود، احتمالا بارداری با مشکلات مختلفی را از جمله زایمان زودرس، تولد نوزاد با وزن کم و…. را تجربه می‌کند.

عضو تیم تخصصی مرکز درمان ناباروری ابن سینا با اشاره به تبعات مصرف الکل بر بروز ناباروی نیز اظهار کرد: این مواد شاید روی باروری خانم‌ها تاثیر چندانی نداشته باشد اما می‌دانیم که از مواد بسیار مضر برای جنین است که می‌تواند سبب بروز ناهنجاری‌های مادرزادی برای جنین شود و در واقع جزو مواد گروه آسیب‌زا در دوران بارداری محسوب می‌شود.

وی با تاکید بر اینکه مصرف الکل و مواد مخدر بر باروری آقایان نیز تاثیر منفی دارد، اظهار کرد: مصرف این دست مواد در مرحله تکامل و تولید اسپرم اثرگذار است و ممکن است فرد دچار کاهش اسپرم شده و در عین حال همان میزان اسپرم تولید شده نیز عملکرد و ساختار مناسبی برای ایجاد باروری نداشته باشد و نیاز به درمان‌های ناباروری پیدا کنند.

او در پاسخ به این سوال که چه مدت پس از ترک مصرف مواد مخدر مجددا قدرت باروری افراد به شرایط قبل بازمی‌گردد؟، گفت: پاسخ به این سوال وابسته به این موضوع است که فرد در چه مدت و با چه میزان مصرف کننده مواد مخدر بوده است ولی از هر زمانی که مصرف مواد مخدر قطع شود، پسرفت آثار مضر هویدا می‌شود و عوارض کم‌کم از بین می‌رود. البته در صورتی که میزان و مصرف فرد بسیار زیاد بوده باشد، ممکن است برخی آثار بازگشت ناپذیر باشد.

محمداکبری در خصوص ترک اعتیاد در مادران باردار نیز تاکید کرد: افرادی که به مواد مخدر اعتیاد دارند نباید به طور ناگهانی اقدام به قطع مصرف کنند؛ چون دچار مجموعه علائمی می‌شوند که حتی ممکن است برایشان خطرناک باشد و باید تحت نظارت گروه‌های تخصصی تحت ترک ماده مخدر قرار گیرند. در صورت تداوم مصرف مواد مخدر در طی حاملگی جنین هم در معرض خطر قرار می‌گیرد چراکه از جریان خون مادر تغذیه می‌کند.

وی در خاتمه تاکید کرد: زنانی که قصد فرزندآوری دارند باید بدانند که مسئولیت بزرگی بر دوش آنها است چراکه بدن آنها محل پرورش یک انسان دیگر می‌شود که مسئولیت سلامتی او را هم بر عهده دارند؛ بنابراین باید با کنترل و تصمیم‌گیری قبلی اقدام به بارداری کنند، بررسی‌های اولیه را انجام دهند و تا حد امکان خود را در معرض مواد آسیب‌زا قرار ندهد.

انتهای پیام